De zondebok van iedereen

Duitsland is tegenwoordig de geliefkoosde boksbal voor zowat iedereen. Het land zou dumpinglonen hanteren, asociaal zijn tegenover Griekenland en de Europese gedachte, zou meer moeten consumeren en meer schulden moeten maken. Terwijl net de Duitsers de factuur hebben betaald van de Duitse eenmaking, de Europese handelstekorten en de reddingsoperaties.

De pensioenleeftijd verhogen tot 67 jaar, een begrotingsevenwicht nastreven en geen automatische indexering van de lonen, maar onderhandelde aanpassingen. Het lijken me drie erg noodzakelijke economische maatregelen voor toekomstige economische stabiliteit. Maar de voorstellen kwamen van Duitsland, erger nog van Angela Merkel, en stuitten op hevig verzet. De meeste kritiek was er op de vorm: er was niet genoeg consultatie geweest. Misschien helpt het om te begrijpen waarom Duitsland (en Frankrijk) deze maatregelen zonder ellenlange onderhandelingen wil doorduwen.

De oorzaak is te vinden op 9 mei 2010. Toen werd ook niet geluisterd naar Duitsland. Het land werd voor het blok gezet. Sindsdien is het Verdrag van Maastricht een vodje papier geworden, en de Europese Centrale Bank geen apolitieke instelling meer. De baas van de Bundesbank, Axel Weber, trok verleden week zijn kandidatuur voor het ECB-voorzitterschap in. Het is een erg belangrijk signaal dat wijst op de Duitse frustratie over het beleid.

Wat de Duitsers vreesden, is in mei waarheid geworden. De euro is gebouwd op de stabiliteit en de geloofwaardigheid van de Duitse mark. Duitsland was het anker. Alle landen die tot de euro wilden toetreden, beloofden om die principes na te leven. Maar zodra ze toegelaten waren, werden ze ondergedompeld in de voordelen van de euro, en vooral de doping van een lagere rente. Niet alleen verkwanselden de meeste overheden die rentebonus in plaats van hem te sparen voor de vergrijzing, tegelijkertijd voedde de lage rente een zeepbel in landen die gewend waren met een hogere rente te leven.

Duitsland wordt nu verweten te competitief te zijn, zelfs te werken met dumpinglonen. Dat is fel overdreven. De jobs die in Duitsland met lage lonen worden gecreëerd, bestaan in andere landen gewoon in het zwarte circuit. Het gemiddelde loonniveau in Duitsland is nog altijd dat van een welvarend land, het is geen dumpingeconomie. Duitsland wordt ook verweten een handelsoverschot te hebben ten koste van alle andere eurolanden. Dat is nonsens, want het overschot wordt vooral behaald door export naar niet-eurolanden. De anti-Duitslandcampagne is symptomatisch voor de strijd tussen de krekellanden en de mierenlanden. De voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, komt uit een krekelland. Hij ijvert nu om de problemen die hij liet ontstaan in Portugal met Europese steun en financiering op te lossen. Duitsland heeft op dit moment geen steun op Europees niveau, en heeft daarom een typische entente tussen grote landen gezocht.

Als West-Europa niet van Duitsland houdt, zal Duitsland zich ook anders opstellen. Het is niet ondenkbaar dat Duitsland de lat steeds hoger zal leggen voor zichzelf, maar ook voor de landen met wie het wel een muntunie wil vormen. Duitsland staat voor belangrijke uitdagingen, zoals een krimpende bevolking en de continue concurrentie van lagelonenlanden. Europa zal dus meer respect moeten tonen voor het Duitse economische systeem, of Duitsland zal net als het Verenigd Koninkrijk meer afstand nemen van het Europese project.

Reacties zijn welkom op trends@econopolis.be

Lees de columns van Geert Noels op onze site trends.be

GEERT NOELS, CEO en hoofdeconoom van vermogensbeheerder Econowealth

GEERT NOELS

Het is niet ondenkbaar dat Duitsland de lat steeds hoger zal leggen voor zichzelf, maar ook voor de landen met wie het wel een muntunie wil vormen.