De wijn van de paus

Vlak bij Avignon, waar de pausen in de veertiende eeuw hun paleis hadden, ligt een van de beroemdste wijndorpen van Frankrijk: Châteauneuf-du-Pape. Naar verluidt had het pauselijke hof een grote voorliefde voor wijn, zodat de wijngaarden rond Avignon sterk werden uitgebreid, tot in Châteauneuf-du-Pape toe. Het dorpje heette toen nog Châteauneuf-Calcernier, verwijzend naar de aanwezigheid van een kalkgroeve. Kalk staat bekend als een zeer goede ondergrond voor wijnbouw, en in die tijd al was het bekend dat de wijnen hier om die reden, ondanks het hete Zuid-Franse klimaat, toch fijn en elegant waren. Dat is nog altijd zo. De wijnen van Châteauneuf-du-Pape behoren tot die zeldzame wijnen die kracht en alcohol combineren met finesse.

Het dorp bleef Châteauneuf-Calcernier heten tot 1893, toen de eigenaar van Château La Nerthe die ook burgemeester was, de naam officieel veranderde in Châteauneuf-du-Pape, dus lang nadat de pausen teruggekeerd waren naar Rome. Officieel gebeurde dat om historische redenen, maar het feit dat deze naam de aantrekkingskracht van de plaatselijke wijn vergroot, heeft ongewijfeld een nog grotere rol gespeeld. Châteauneuf-du-Pape werd in 1936 trouwens de eerste officiële appellation controlée in Frankrijk.

Even belangrijk als de pausen voor de wijncultuur in deze streek, was de arts en oenoloog Philippe Dufays. Hij pleitte voor het opnieuw aanplanten van dertien traditionele druivenrassen: syrah, grenache, mourvèdre, cinsault, picpoul, picardan, counoise, clairette, bourboulenc, muscardin, vaccarèse, roussanne, terret noir. En volgens hem diende rode Châteauneuf-du-Pape met alle dertien druiven (ook de witte) te worden gemaakt.

Die traditie raakte evenwel voorbijgestreefd. En ook de wijnstijl van Châteauneuf-du-Pape — krachtig, rustiek en pas na lange tijd op dronk — beantwoordde niet meer aan de tijdsgeest. Daarbij kwam dat de wijnbouwers te lang vasthielden aan oude methoden om wijn te maken, vaak in onhygiënische omstandigheden. Het gevolg was dat Châteauneuf-du-Pape uit de gratie geraakte. Maar sinds het begin van de 21ste eeuw is er veel veranderd in dit kleine middeleeuwse dorp: investeringen in nieuwe wijntechnologie, modernere vinificatietechnieken, en een minder lang verblijf op eikenhout. De kwaliteitsdruiven syrah en grenache worden meer gebruikt, en ondanks het hoge alcoholgehalte slaagt men er opnieuw in wijnen met finesse te maken. De wijn van de pausen ligt weer goed in de markt.

BRUNO VANSPAUWEN