De wereld surft langs Edegem

Thomson verdrievoudigde het afgelopen jaar zijn omzet in gateways voor spraak via het internetprotocol. Zijn telecomafdeling zet iets meer dan 1 miljard euro om. Dat is voor een groot deel te danken aan zijn 150-koppige ontwikkelingsgroep in het Antwerpse.

Afdelingen afstoten is niet hetzelfde als sluiten. Alcatel verkocht in 2001 zijn ADSL-modems en de bijbehorende ontwikkelingsgroep aan Thomson. Vijf jaar later is dat team in Edegem even veerkrachtig als ooit en bruist het lab op de hoogste verdieping van het pand aan de Prins Boudewijnlaan van activiteit.

De ontwerpers van de oorspronkelijke ADSL-modem zijn in de jongste tien jaar onafgebroken marktleider weten te blijven – op een dipje in het overgangsjaar 2002 na – bevestigt Dell’Oro, de meest gezaghebbende marktonderzoeker op dit gebied. Half 2006 had Thomson 16 % van de markt, met een groei van 41 % in het tweede kwartaal, ruim drie procentpunt beter dan de markt. Alleen Huawei (3 % markaandeel) en Nec (in Japan) groeiden nog een tikkeltje sneller. In waarde kwam Thomson zelfs uit op 19 %, tegen 13 % voor Zyxel en 12 % voor Siemens, de naaste achtervolgers. De dominantie van Thomson in Europa, met 33 % marktaandeel, was nog markanter. In totaal verkocht Thomson vorig jaar een kleine tien miljoen DSL-modems. De toestellen worden in China geproduceerd en in Polen aan de Europese markt aangepast.

Alleen heten die modems tegenwoordig gateways en zijn ze meer en meer vehikels voor internettoegang, televisie, telefoon, jukebox, file-, print- en videoserver in één. En met hun groeiende aantal functies groeit ook het belang van de Antwerpse vestiging.

Edegem is binnen Thomson de belangrijkste ontwikkelaar achter vernieuwende producten als de BT Home Hub van BT en de Livebox van France Télécom (en Mobistar). Allebei leveren ze interactieve digitale televisie, internettoegang, internettelefonie en wat al meer over dezelfde box.

Games bieden kansen

De ADSL-modem, het spitsproduct van Alcatel in de jaren negentig, werd een succes dankzij de eenvoudig te installeren USB-versies, zonder extra stroomtoevoer. De zelfinstallatie gaf telecomoperatoren een tactisch voordeel tegenover de kabelaars, die (toen) nog een installateur moesten uitsturen voor elke nieuwe internetabonnee. “Vroeger zaten die doosjes ergens achter de pc, ze waren liefst zo klein en zo goedkoop mogelijk,” zegt Jo Goubert, programmahoofd in de triple play businessunit van Thomson in Edegem. Tegenwoordig kijken de grote operatoren echter naar andere inkomstenbronnen dan internettoegang. “Zij verkopen de bits, maar ze zien dat ze niet meer de nummer één in de waardeketen zijn. Hun klanten zitten eigenlijk bij MSN, Google of andere dienstenleveranciers,” zegt Goubert.

De muziekuitgeversorganisatie IFPI meldde vorige week dat de omzet uit legaal gedownloade muziek en beltonen in 2006 was verdubbeld tot ongeveer 2 miljard dollar (1,5 miljard euro). “Maar de opbrengst komt niet terecht bij de operatoren, maar bij derden zoals Apple,” zegt Frederic Van Durme, de productmanager voor VoIP-gateways van Thomson in Edegem. De honderden VoIP-diensten, type Skype of Jajah, zijn een ander voorbeeld. Ook in beveiliging, thuisnetwerking, gaming en video zien de operatoren nog kansen liggen.

Poort naar nieuwe inkomsten

Tot voor kort was de DSL-modem een doos die in handen van de gebruiker was. Geleidelijk nemen de operatoren de zeggenschap over die essentiële toegang tot het thuisnetwerk over, ook al heeft de consument het materiaal zelf gekocht en is hij er eigenaar van. Dat is een fundamentele verandering, schrijft senior analyst Graham Finnie van Heavy Reading in een vorig jaar verschenen rapport over de DSL-eindapparatuur.

“Die modem wordt weer een onderdeel van het netwerk. Het wordt de toegang tot het thuisnetwerk, dat op zijn beurt door de operatoren wordt beheerd en dat diensten zal leveren,” zegt Rudy Van Duppen. Hij is verantwoordelijk voor het onderzoeks- & ontwikkelingsteam van de afdeling IP Premises Systems in Edegem (ongeveer 150 mensen), en runt zijn groep met het dynamisme van een starter. Van Duppen coördineert ook de onderzoeksgroepen in Rennes (35 mensen) en Indianapolis (22) en superviseert ook de ontwikkeling van de bijhorende digitale settopboxen. Frederic Van Durme, wiens VoIP-gateways meer dan 50 % marktaandeel hadden in het tweede kwartaal, schetst de toekomst: “We bouwen een multidienstenplatform. Draadloze breedband in huis wordt de norm. Het wordt makkelijker om bijkomende apparatuur aan te sluiten. Multimedia kunnen we vanaf één drager laten afspelen op verschillende apparaten.” De bewaking van de woning, al dan niet met draadloze webcams, kan erop worden aangesloten.

Voice over IP is niet langer een loser voor de operatoren. “VoIP om het telefoonnet te omzeilen was maar een eerste fase. Nu wordt VoIP een middel om een gezin één lijn per familielid te geven, met verschillende telefoonnummers op één gateway. We gaan naar draadloze VoIP. Vandaag gebruiken we daar Decttelefoons voor. Als de consumentenprijs zakt, worden dat wifitelefoons. We zullen de spraakkwaliteit optrekken. Met VoIP kan je bijna cd-kwaliteit hebben,” belooft Van Durme. In een volgende fase ziet hij draadloze telefoons als een afstandsbediening, als een middel om foto’s door te sturen, muziekstromen te controleren enzovoort. De gateway kan ook fungeren als de printserver van het huis, gewoon door een printer aan de USB-poort te hangen. AOL-abonnees in de VS gebruiken dat al. Abonnees van Free in Frankrijk kunnen hun settopbox al delen met de andere computers in huis. Van Duppen: “Dit is nog maar een begin.”

Operatoren hebben geen gebrek aan ideeën om via de nieuwe gateways extra diensten aan te bieden. Eén ervan is ‘ouderlijke controle’, waarbij de operator prioriteit kan geven aan de ouders op hun eigen internetverbinding.

Concurrent van Alcatel

Alcatel, een paar kilometer verderop, was na de verkoop van de eindapparatuur in 2001 een natuurlijke partner voor Thomson. En nog. Van Durme: “We nemen nog elke drie maanden de business door, we proberen onze cijfers over de wereldmarkt te correleren. Maar verder is een groot deel van de contacten informeel. We zitten beide in het Antwerpse en we proberen samen te werken waar het kan.”

Maar buiten Antwerpen zijn de twee Franse groepen in snel tempo concurrenten aan het worden. De systeemdivisie van Thomson kocht in 2005 eerst het Franse Cirpack (VoIP-centrales) en daarna Thales Broadcast & Multimedia, dat een platform voor interactieve digitale televisie had. Thomson won vervolgens de cruciale MaLigne TV-bestelling bij France Télécom, het traditionele wingewest van Alcatel. Alcatel zelf partnert met Microsoft voor zijn digitale tv-platform.

Regulator geeft zetje

De Belgische telecomregulator bevraagt momenteel de sector over een ontwerp van Koninklijk Besluit dat nummers die beginnen met 70 en 79 (zonder het prefix 0) zou invoeren voor niet-geografisch gebonden verkeer zoals spraak over internet. Dat moet ‘convergente’ diensten vergemakkelijken. Iliad Free, met een Thomsonplatform, laat zijn klanten nu al via zijn Freeboxhotspots en -wifi bellen tegen vastelijntarieven met behulp van toestellen die voor de rest een gsm zijn. De BT Home Hub kan overweg met de BT Fusiontelefoons (Bluetooth-gsm), maar er zit ook een Dectgateway in, om met gewone draadloze telefoons via de box te kunnen bellen.

Thomson verwierf de Dectgateway en de spraak-via-internetprotocoltechnologie in 2005 via de overname van het Parijse Inventel.

In België zijn onder meer Scarlet, Tele2 en Euphony klant van Thomson. Belgacom is nog altijd goed voor praktisch de helft van de omzet van Thomson Belux, al had dat meer kunnen zijn. Tot in 2004 waren de Antwerpenaren de enige DSL-modemleverancier van onze grootste operator. Daarna nam Belgacom een tweede leverancier en viel het Belgische marktaandeel van Thomson in 2005 van 87 % naar 64 % terug. Belgacom koos vervolgens Siemens – niet Alcatel – om zijn interactieve digitale televisie uit te rollen. Wie vandaag BelgacomTV bestelt, krijgt een Philipsgateway, hoewel Philips in de cijfers van Dell’Oro onder de grote restcategorie ‘anderen’ te vinden is en enkel een lokale rol speelt. De settopbox komt van het Zweedse i3micro. Thomson troost zich ermee dat het nu wel een gateway voor kmo’s aan Belgacom levert, een terrein waarop vroeger Cisco het monopolie had.

Belgacom is te traag

Pijnlijker is dat ADSL volgend jaar tien jaar oud is, terwijl de Belg nog altijd op de veel snellere opvolgers ADSL2+ en VDSL2 wacht, ook al ligt het netwerk van Belgacom daarvoor grotendeels klaar. Op die manier drukt Belgacom de omzet van Thomson Belux, dat anders ongetwijfeld een hoop modems zou kunnen vervangen. Belgacom gebruikt zijn ADSL2+-capaciteiten momenteel echter enkel voor zijn BelgacomTV-klanten, aldus de Belgacompersdienst.

Van Duppen: “Een aantal van onze klanten begint nu naar VDSL2 te kijken, maar dat is een netwerkbeslissing. Om daar de voordelen van te hebben, moet je glasvezel tot dicht bij de gebruiker brengen. Om meerdere hogedefinitietelevisiekanalen over één DSL-lijn te sturen, is er een overstap naar VDSL2 nodig.” Thomson brengt in het eerste kwartaal zijn eerste VDSL2-gateways uit. Tegen midden dit jaar moet het klaarstaan met een goedkope VDSL2-oplossing op één chip.

“Frankrijk heeft de leiding genomen, BT in Groot-Brittannië probeert nu bij te benen. Belgacom zit ergens in de middenmoot. Het is niet de meest vooruitstrevende operator. Maar we gaan naar een snelle verspreiding van het gatewayconcept in Europa,” zegt Van Durme. “Er is een enorm momentum in de markt sinds we telefoon, internet en televisie in 2005 over hetzelfde netwerk – de fameuze triple play – zijn gaan leveren.”

Midden dit jaar wil Van Duppen op zijn gateways een robuustere draadloze netwerkstandaard introduceren, voor betrouwbare draadloze videostreaming thuis. Hij werkt ook aan een gateway die alle signaalverwerking in software op de centrale processor doet, kwestie van op onderdelen te besparen. De lat ligt hoog. In oktober vertelde zijn baas, Jacques Dunogué, aan Light Reading dat hij de nieuwe supergateways tegen amper 70 euro per stuk zal kunnen leveren. In Edegem zal efficiënt gewerkt moeten worden.

Bruno Leijnse