De warmte van water

Geothermie is niet iets voor vulkanische streken alleen. Ook bij ons wordt in de ondergrond warm water aangetroffen. Bijvoorbeeld in Saint-Ghislain, waar een geothermische centrale al 25 jaar woningen en publieke voorzieningen van warmte voorziet. Een voorbeeld dat navolging verdient?

In Saint-Ghislain, in de streek rond Bergen, wordt water bij een temperatuur van 72°C uit de ondergrond gehaald en gebruikt om 350 woningen, een sporthal, een zwembad, drie scholen en sinds kort ook een station te verwarmen. Voor het water geloosd wordt, levert het nog wat restwarmte aan de gistingstank van een afvalwaterzuiveringsinstallatie. De geothermische centrale produceert ongeveer 90.000 MWh per jaar, met zo goed als geen CO2-uitstoot.

Dat er in dit deel van Henegouwen warmwaterbronnen te vinden zijn, is al een hele tijd geweten. Ze werden een honderdtal jaar geleden eerder bij toeval ontdekt toen mijngangen gegraven werden voor de ontginning van steenkool. De put van Saint-Ghislain, die in 1972 geboord werd in het raam van een geologisch onderzoek, stootte op een diepte van 2400 meter op een warmwaterlaag. Sinds 1986 wordt die geëxploiteerd door de intercommunale IDEA.

“Om calorieën af te tappen, heeft men een warmtebron en een warmtegeleider nodig”, legt Alain Rorive, de hydrogeologie-expert van IDEA, uit. “In België treffen we zowat overal aardwarmte aan, maar het bijzondere aan de ondergrond rond Bergen is dat zich daar een waterhoudende kalklaag bevindt op een diepte van 2000 tot 2500 meter. Technisch is het vrij eenvoudig om het water daaruit op te halen.”

Mogelijkheden uitbuiten

IDEA, dat overtuigd was van het geothermische potentieel in de streek rond Bergen, wou de geboden mogelijkheden zoveel mogelijk benutten. In 2009 diende de intercommunale dan ook het dossier Géother-Wall in. Bedoeling is om de voorraden nauwkeuriger op te meten en vooral het potentieel ten volle aan te wenden. Géother-Wall omvat acht projecten die gespreid liggen over een honderdtal vierkante kilometer. De drie bestaande putten worden uitgebreid en er worden vijf nieuwe geboord .

Maar als er meer warm water bovengehaald wordt, dreigen de reserves dan niet uitgeput te raken? Nee, antwoordt Rorive, voor zover het water de tijd krijgt om te vernieuwen. “We beschikken in de streek van Bergen over reserves waarvan we het volume in grote lijnen kunnen bepalen. We weten ook hoe die reserves gevormd worden. In de loop van de 25 jaar dat ze geëxploiteerd worden, hebben we nooit enige daling van de druk, noch van de temperatuur vastgesteld. We weten niet precies waar de uiterste grens ligt en we doen er dan ook goed aan om dat beter te bestuderen, maar volgens ons kunnen er gerust tien putten geboord worden die minstens een eeuw lang geëxploiteerd kunnen worden.”

EMMANUEL ROBERT