De VRT heeft plotseling vrienden

De VRT heeft geen vrienden, zei interim-CEO Piet Van Roe enkele maanden geleden op de nieuwjaarsreceptie van de omroep. Maar zie, sinds hij zijn draconische besparingplan van 65 miljoen euro op tafel gooide, staan de vrienden van de VRT rijen dik aan te schuiven.

De goegemeente kreeg dan ook een rampscenario in de maag gesplitst: geen Kim en Justine meer op Sporza; geen ontspannende televisieshow meer op vrijdagavond; minder televisiereeksen; gedaan met concertcaptaties; en ook de kinderen zien hun Ketnet geslachtofferd. Althans volgens het plan zoals het nu voorligt.

De grote Van Roe Truc lukte wonderwel. In zijn vlucht vooruit speelt hij een portie blufpoker met minister van Media Ingrid Lieten. De sp.a en haar minister zijn bevreesd om als de doodgraver van de VRT in de geschiedenisboekjes te komen. Terwijl haar CD&V-collega Eric Van Rompuy nog altijd – en terecht – gelauwerd wordt om zijn decreet dat in 1995 de openbare omroep onafhankelijk maakte. En dat weet Piet Van Roe heel goed. Hij is gepokt en gemazeld aan de Reyerslaan, kent de politieke gevoeligheden heel goed en bespeelt ze perfect. Liever dan een kritische zelfreflectie om het echte vet van de openbare omroep te snijden, zonder dat de programmering er zienderogen zou onder lijden, plaatst Van Roe de publieke opinie en de politici voor een zogezegd voldongen feit.

Nochtans wordt op de werkvloer van de VRT toegegeven dat er nog veel besparingsmogelijkheden zijn zonder dat daar op het scherm iets van te merken zou zijn. Het ‘waterhoofd’ met een schare aan managementfuncties is één voorbeeld die intern geopperd werden. Ook de vraag of er nu echt vier verschillende teams moeten uitrukken naar eenzelfde persconferentie om elk hun verslagje te maken, is terecht. Om nog maar te zwijgen van het ultieme symbool van een openbare omroep die met een puur commerciële logica marktverstorend werkt: MNM dat als commerciële mislukking met overheidsgeld wordt gesubsidieerd.

Elke kritiek op de VRT wordt door zijn bondgenoten afgeschilderd als jaloerse oprispingen van commerciële mediabonzen. Dat is niet alleen vermoeiend en intellectueel oneerlijk. Het doodt ook elke ernstige poging tot debat. Want dat de VRT tot besparen wordt gedwongen, overstijgt het belang van de VRT zelf. Dit besparingsplan is symptomatisch voor de hele media-industrie, die aan de vooravond staat van een gigantische omwenteling. Dat de productiehuizen roepen dat dit besparingsplan hun het leven onmogelijk maakt, is vals. De VRT is geen subsidiekanaal voor een sector in moeilijkheden. Dat de productiehuizen nauwelijks overleven is een puur markteconomische logica, door de beperkte modus operandi in dit kleine taalgebied. Dat de VRT het voortouw moet nemen in de digitale ontwikkeling is nog zo’n dooddoener.

Dat is de taak van de overheid zelf. De VRT moet in staat worden gesteld om mee te zijn met zijn tijd. Goede programma’s maken en beantwoorden aan de bepalingen uit de beheersovereenkomst met de overheid, dat is de taak van de VRT.
Intussen is de soep opgediend. Het is nu enkel afwachten wie er komt blazen om ze af te koelen.

Lieven Desmet