De vof heeft het

De vennootschap onder firma is geschikter dan de starters-bvba om eenvoudig, goedkoop en zonder minimumkapitaal een bedrijf op te richten. Alleen is die vennootschapsvorm te weinig bekend.

De starters-bvba, waarmee een beginnende ondernemer met 1 euro een zaak kan oprichten, heeft de verwachtingen niet ingelost. Omdat de ‘s’ van ‘starter’ in de naam van het bedrijf moet worden opgenomen, weet de buitenwereld meteen dat die ondernemer geen kapitaal heeft geïnvesteerd of durfde te investeren. Dat kan de indruk wekken dat hij niet gelooft in zijn zaak.

De oplossing om het ondernemerschap te stimuleren, lag nochtans voor de hand. Het vof-statuut – de afkorting staat voor ‘vennootschap onder firma’ – biedt al jaren de garantie op een eenvoudige en goedkope start. Het statuut is weinig bekend, maar heel wat boekhouders raden het beginnende ondernemers aan, omdat het de eenvoudigste vennootschapsvorm is. Een starter kan een vof oprichten met een minimum aan kosten, zonder dat hij een minimumkapitaal nodig heeft. “Het probleem is dat de meeste mensen enkel de bvba en de nv kennen”, zegt een boekhouder. “Nochtans is een vof voor veel starters geschikter dan een bvba.”

Steeds meer vof’s

Dat het statuut in de lift zit, bewijzen de cijfers van het bedrijfsinformatiebureau Graydon. Tussen 2007 en 2011 steeg het aantal actieve vof’s in België van 6723 tot 12.544, een toename met 67 procent. In 2007 werden 1458 bedrijven met dat statuut opgericht. In 2011 klokte de teller af op 2116 vof’s. Dit jaar is het aantal starters, en dus ook het aantal vof-starters, gedaald. Tot september waren er 1360, wat het totaal dit jaar naar schatting op 1813 zou brengen.

Onder het vof-statuut duiken alle soorten activiteiten op: consultancy- en adviesbureaus, kleine winkels, dienstenchequebedrijven, ambulancediensten, advocatenkantoren, verzekeringsagenten, vastgoedmakelaars, aannemers, evenementenorganisatoren en creatieve beroepen. De jongste vijf jaar zag Graydon de populariteit van de vof bij starters vooral stijgen in de sector van de maatschappelijke dienstverlening (+180 %), de medische beroepen (+130 %), de zakelijke diensten (+110 %), de bouw (+110 %) en de gespecialiseerde bouwwerken (+97 %).

Volgens Graydon is deze vennootschapsvorm vooral interessant als samenwerkingsvorm tussen personen met een vrij beroep. Ze is ook geschikt voor een zelfstandig bijberoep en een joint venture, bijvoorbeeld voor aannemers, elektriciens of stukadoors, die vaak samenwerken met collega’s om een project te realiseren.

De easy way

De vof heeft belangrijke voordelen. Zo mag de ondernemer een eenvoudiger boekhouding voeren: een dubbele boekhouding is niet verplicht. Voor een vof is geen minimumstartkapitaal vereist, terwijl voor de oprichting een bvba een kapitaal van 6200 euro nodig is. Voor een vof hoeft u ook geen notaris in de arm te nemen: de onderhandse oprichtingsakte moet enkel worden geregistreerd, wat ongeveer 500 euro kost, tegenover ongeveer 1000 euro aan notariskosten voor een bvba. Er hoeven geen jaarrekeningen en vennotenwissels in het Staatsblad te worden gepubliceerd. De aandelen van een vof kunnen niet worden overgedragen zonder toestemming van alle vennoten. Stopt of overlijdt een van de vennoten, dan wordt de vof van rechtswege ontbonden. De inbreng van de vennoten mag bestaan uit arbeid.

“Het is een heel elementair statuut”, zegt Kim Van kerckhoven van het wellnesscenter Aline in Willebroek, die zijn vof later wil omvormen tot een bvba (zie kader Een vof omzetten in een bvba). “We hebben de vof van mijn vader overgenomen, die op aanraden van zijn boekhouder voor dat goedkope en eenvoudige statuut had gekozen. Als de aandeelhouders wisselen, hoeven we dat niet bekend te maken in het Staatsblad. We hoeven ook geen officiële jaarvergadering te houden.” Dat voordeel spreekt ook Mario Damme, de zaakvoerder van Algemene Bouwwerken M&K Construct in Torhout, aan. “De vennotenwissel die we binnenkort doorvoeren, zal ons maar 148 euro kosten.”

Geen bescherming

Maar het soepele vof-statuut heeft ook een nadeel. Het persoonlijke vermogen van de ondernemer is niet beschermd tegen een faillissement: hij staat er persoonlijk borg voor dat de schulden worden betaald. “We hebben dat nooit als een struikelblok ervaren”, zegt Johan Bruggeman van het tuinbedrijf Bruggeman Johan en Chris uit Evergem. “We hebben serres aangelegd, maar die investering hebben we gespreid over een lange periode, zodat ze niet te zwaar was. We hebben echter het voordeel dat we het goed draaiende bedrijf van onze ouders hebben overgenomen.” Ook Mario Damme zegt dat hij zijn persoonlijke risico onder controle heeft. “Wij werken in onderaanneming en hoeven zelf geen bouwmaterialen te kopen. We doen dat alleen om een opdracht uit te voeren.”

Bij een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid wordt een grens opgetrokken, waardoor de persoonlijke bezittingen van de zelfstandige in principe beschermd zijn. Maar vaak wordt die beperking doorbroken als kredietleveranciers garanties voor een lening vragen. De ondernemer staat dan vaak toch borg met zijn privévermogen voor de aflossing van kredieten die de vennootschap heeft afgesloten. Als de rechtbank van koophandel bij een faillissement beslist dat de ondernemer of de bestuurder het faillissement mee in de hand heeft gewerkt, kan die ertoe worden verplicht een deel van de schulden persoonlijk te betalen.

Er zijn dus grenzen aan de bescherming van een bvba. Bovendien heeft Unizo vastgesteld dat vof’s soms toch failliet worden verklaard, waardoor de vennootschap kan worden verschoond en de ondernemer dus niet voor alle schulden hoeft op te draaien.

HANS HERMANS

Het soepele vof-statuut heeft ook nadelen: de ondernemer staat er persoonlijk borg voor dat de schulden worden betaald.