De visionair

Als de economie echt opleeft, zal er geween en tandengeknars zijn bij de Europese bedrijven. Tenminste, zo denkt Jean-Michel Billaut van de Compagnie Bancaire erover. Hij vreest een frontale aanval van de Amerikaanse elektronica op het Oude Continent.

J ean-Michel Billaut, bij het Franse Compagnie Bancaire uit de Paribas-groep verantwoordelijk voor de traditionele technologieën, zorgt regelmatig voor heibel. Hij is niet alleen één van de weinige Fransen die het al jaren niet heeft begrepen op de o-zo-vaderlandse Minitel, hij vindt ook dat de Europeanen al te lang bij de pakken blijven zitten.

TRENDS. Zijn de verwachtingen in verband met elektronisch winkelen en teleshopping niet té hoog gespannen ?

JEAN-MICHEL BILLAUT. De Amerikaanse industrie is zich volop aan hetreorganiseren rond het Internet, een sector die in de VS vorig jaar alleen al 600.000 nieuwe banen heeft opgeleverd. Het zou dus een beetje gek zijn om de opmars van de elektronische handel te ontkennen. Die evolutie levert twee belangrijke gevolgtrekkingen op. In de eerste plaats zullen landen zoals Frankrijk en België er de nodige aandacht moeten aan besteden. En, ten tweede : men mag vooral niet denken dat de elektronische handel zomaar de plaats van de traditionele handel zal innemen. Er komen wel degelijk nieuwe distributieketens met toegevoegde waarde value added chains, zeggen de Amerikanen die de bestaande tussenpersonen zullen bedreigen. Neem maar het geval van Amazon. com (www. amazon. com) : die keten maakt ernstig kans om een soort wereldwijde Fnac te worden. Men mag zich met recht en reden de vraag stellen of er over vijftien jaar nog bedrijven zoals Fnac zullen bestaan.

Hoezo ? Fnac verkoopt toch ook boeken via Internet ?

Raadpleeg dan eens eerst de site van Fnac (www. FNAC. fr) : als er niets mis is met de telefoonlijn en als het net behoorlijk functioneert, dan heb je minstens 45 seconden nodig eer je de eerste web-pagina kunt lezen. Als je daarna hetzelfde probeert bij Amazon. com in de VS, dan staat de eerste pagina al na 5 seconden op je scherm. Bij Amazon krijg je 40 % korting en kun je kiezen uit 2,5 miljoen titels. Ter vergelijking : in de grootste boekhandel van de VS Barnes & Nobles op 5th Avenue in New York heb je de keuze uit 170.000 titels. Daarmee is alles eigenlijk al gezegd, en kunnen we dit interview als beëindigd beschouwen. Wat Fnac op het Internet heeft, is een soort elektronisch uitstalraam in klassieke stijl. Als je niet weet wie of wat Fnac is, dan helpt de eerste web-pagina je geen stap verder. Bij Amazon. com kun je al meteen op pagina 1 beginnen opzoeken.

Waarom zouden privé-personen en bedrijven eigenlijk via het Internet moeten gaan winkelen ?

De verbruikers zijn op zoek naar meer winkelcomfort. Ik woon zelf op 50 kilometer van Parijs : in mijn dorp is er geen mens die nog zin heeft om boodschappen te doen. De mensen hebben op een zaterdagnamiddag echt wel leukere dingen te doen dan in een supermarkt achter een winkelwagentje aan te hollen. Enkele decennia geleden gold winkelen nog als “een familiaal pleziermoment” : mijn vader nam steevast de hele familie mee in zijn 2PK voor een namiddagje uitgebreid shoppen. En wij vonden dat nog leuk ook. Vroeger moest je om de twee, drie dagen naar de bakker, de beenhouwer en de groentenman, want de meeste gezinnen hadden niet eens een koelkast. De grootdistributie heeft de plaats van de kleine winkeliers kunnen innemen, omdat er drie “nieuwe technologieën” beschikbaar kwamen : de koelkast, de auto en de elektronische kassa. Op alle kruispunten van nieuwe technologieën ontstaan onvermijdelijk andere koop- en verbruiksgewoonten. Ik geef even een voorbeeld : Walmart, de grootste distributeur in de VS, is al een tijd bezig met een experimentele opstelling in Minnesota. Walmart heeft, op eigen kosten, een aantal woningen uitgerust met een soort koelkamer voor voedingswaren, die ook van buiten de woning toegankelijk is. Op die manier kan mevrouw Jones haar inkopenlijstje opstellen aan de hand van de Walmart-cataloog die door Microsoft geleverd wordt. De producten die ze bestelt, worden in de loop van de nacht rechtstreeks in haar koelkast gedeponeerd. Nog voor het jaar 2000 zal Walmart aanwezig zijn op de Europese markt en dat zonder één enkel verkooppunt. Ze bestuderen op dit ogenblik het concept van de volledig geautomatiseerde opslagplaats, van waaruit zelfs dagverse producten zullen verdeeld worden. Ze werken keihard aan systemen voor meer efficiënte distributie en betere verdeelronden, in samenwerking met het Amerikaans leger, en maken daarbij gebruik van satellieten. Ik daag je uit om over dergelijke ideeën eens een boom op te zetten met de grote distributeurs in Europa.

Gaat die elektronische handel niet beter functioneren in bepaalde sectoren dan in andere ?

Voor cd’s en boeken werkt de elektronische handel nu al prima. En ook voor vliegtuigtickets zijn we op de goede weg. Er zijn nog een boel andere producten met specifieke functies waarvoor elektronische handel geschikt is. Toegegeven : vooralsnog kun je niet op het Internet terecht als je een leunstoel met ribfluwelen bekleding en streepjesmotief wil kopen. Maar dat komt wel, zodra de netwerken met hoog debiet geïnstalleerd zullen zijn, waarmee je ook driedimensionele voorwerpen zult kunnen bekijken. 3 Suisses, bijvoorbeeld, beschikt al over een concept voor een elektronische winkel. Je vraagt toegang tot het net, klikt op een knop en je bent, via beeldtelefonie, in gesprek met een verkoopconsulente. Hetzelfde gebeurt voor de naverkoopdienst : je kunt, via een camera, laten zien wat je precies gekocht hebt.

U geeft nu zelf het voorbeeld van een bedrijf uit de sector postorderverkoop dat zich heel ver op het terrein van de elektronische verkoop waagt veel verder dan de grote distributieketens. Is dat geen duidelijk symptoom ?

De Franse postorderbedrijven behoren tot de schaarse ondernemingen die hebben ingezien dat ze, via het Internet, van de ene dag op de andere de hele wereld konden bereiken. Via het elektronisch verkoopsysteem zal 3 Suisses zelfs andere producten aanbieden dan de goederen die je nu in hun postordercataloog vindt. In Frankrijk en in Europa staat 3 Suisses een stap voor op de concurrentie. Andere grote distributieketens, zoals Darty, dat in België Vandenborre controleert, beschikken niet over de nodige logistiek. Darty zou daardoor wel eens in moeilijkheden kunnen komen.

Wij kregen onlangs de voorzitter van een Amerikaanse onderneming over de vloer, die over de hele wereld wasmachines verkoopt. Toen het Internet ter sprake kwam, vroeg ik hem of hij er al aan gedacht had om zijn wasmachines rechtstreeks aan te bieden aan de gebruikers, via televerkoop. “Natuurlijk. Ik denk er elke dag aan,” zei de man. “Al was het maar om al die verdelers, die onze winstmarges naar de kl… geholpen hebben, eens flink te grazen te nemen. Jammer genoeg kunnen wij niet op ons dooie eentje aan rechtstreekse verkoop beginnen doen : iemand moet de fabrikanten verenigen en samenbrengen.” Federal Express bijvoorbeeld is beslist daartoe in staat. Het kan de eerste 3 Suisses op wereldschaal worden. Voor de Amerikaanse producent stond één ding alvast als een paal boven water : over vijftien jaar koopt iedereen zijn wasmachine rechtstreeks on line.

Welk belang heeft de gemiddelde gebruiker erbij om zijn wasmachine via het Internet te kopen ?

Omwille van de prijs, natuurlijk. We hebben het eens berekend. Als je de bestaande distributiekanalen met toegevoegde waarde bekijkt, stel je vast dat die enorm complex zijn, met tal van verschillende fabrikanten, merken, groothandelaars. Uiteindelijk zal de koper, via Internet, zo’n 20 % zuiniger af zijn.

Is het Internet niet vooral geschikt voor de verkoop van immateriële producten ? Ik denk maar aan financiële producten.

Zeker : beursproducten dringen tegen sneltreinvaart door op het Internet. Ik zal u eens een anekdote vertellen. In maart van dit jaar zijn we met een aantal groepschefs op reis geweest naar de VS, duidelijk met de bedoeling om hen te overdonderen. De laatste dag bezochten we Lombard Brokerage, een beursmakelaar in San Francisco, die drie jaar geleden niet eens bestond. We werden er opgewacht door een jonge kerel met zo’n bloemetjeshemd, die ons de geheimen van zijn zaak onthulde : 55 % van zijn omzet komt via het Internet. Ongeacht het aantal aandelen dat een klant koopt, betaalt hij een vaste commissie van 14,95 dollar. Bij Cortal in Frankrijk betaal je een commissie van 1,15 %. Je had de baas van Cortal moeten zien : hij schreef als een razende zijn notaboekje vol. Lombard is nu van plan om, binnen een termijn van 18 maanden, ook op de Europese beurzen te gaan werken. Het vervelende daarbij is dat Lombard zelfs de vaste commissie van 14,95 dollar wil laten vallen. De transacties zouden dus helemaal gratis gebeuren. Lombard haalt zijn inkomsten uit drie bronnen : de reclame op de website van Lombard (fel gegeerd, want de site wordt veel bezocht), een maandelijks abonnementsgeld van 25 dollar per klant en de winst op het beheer van de vlottende gelden. Fransen zeggen wel eens dat je met Minitel net hetzelfde kunt bereiken, maar toch : we staan achter.

Dat klinkt toch echt wel tegenstrijdig. Minitel is ongetwijfeld ‘s werelds belangrijkste instrument voor elektronisch betaalverkeer en toch beweert u dat Frankrijk achter staat.

Minitel heeft niets met elektronische handel te maken. Ik ben van oordeel dat elektronische handel betekent dat alle bewerkingen via hetzelfde medium verlopen : cataloog, bestelbon, betaling en leveringsbon. Als je op je Minitel-terminal een bestelling plaatst bij 3 Suisses, dan moet je nog steeds die vuistdikke gedrukte cataloog naast je scherm hebben. Bovendien kost elke raadpleging je verschillende franse franken per minuut. Als je dat aan een Amerikaanse zakenman vertelt, bekijkt hij je alsof hij het in Keulen hoort donderen : alsof je hem zou vertellen dat de mensen entreegeld moeten betalen om in een gewone winkel binnen te mogen.

Hoever staat u bij Compagnie Bancaire ?

Bij ons is de beslissing gevallen om een instrument voor elektronische betalingen te creëren : dat wordt KLEline, een elektronische knip (portemonnee), die ervoor moet zorgen dat het nummer van je creditcard niet langer in alle uithoeken van het Internet terug te vinden is. Er hebben al meer dan 20.000 mensen op ingeschreven, waarvan 60 % buitenlanders. Een aantal sites, zoals die van Agence France Presse (AFP), Le Monde of L’Atelier (www. marchand. atelier. fr) gebruiken KLEline om hun artikelen in copyright te verkopen. Ons vak is immers niet het verstrekken van krediet als dusdanig, maar wel het beheren van geldstromen. Onze strategie is eigenlijk heel eenvoudig ; we willen een globale organisatie worden en het Internet kan ons daarbij helpen.

Een tweede maatregel bestond erin al onze marketingmedewerkers terdege vertrouwd te maken met het Internet en Intranet. Verschillende filialen hebben nu een eigen web. Het verst gevorderd is het web voor Banque directe, die onlangs een eigen site voor beveiligd thuisbankieren heeft opgestart. Onze strategie is erop gericht de 1,7 miljoen Fransen te recupereren die in het buitenland wonen, rekeningen hebben bij Franse banken en in verhouding meer en makkelijker toegang hebben tot het Internet dat hun meer honkvaste landgenoten. We hebben een aantal enquêtes gedaan over die Banque directe : zelfs Belgen vroegen ons wanneer we een direct bank op het Internet zouden opstarten. Die bank bestaat nu sedert juni. Binnenkort staat op het systeem ook een knop waarmee je rechtstreeks en via het Internet in contact kunt treden met een bankconsulent.

Voor onze account managers openen we ook een webschool, waar ze kunnen leren wat het Internet nu eigenlijk betekent.

Gaat u verbruikerskrediet verkopen ? Of aandelen ?

Voorlopig verkopen we geen krediet on line, hoewel het niet onwaarschijnlijk is dat een aantal kredietproducten van Cetelem via KLEline zullen aangeboden worden. We zijn van plan aandelen te verkopen. Maar er is nog niets concreet. En we willen ook een kantoor openen in San Francisco. Onze vertegenwoordiger daar krijgt een dubbele opdracht : de traditionele banktechnologie, enerzijds, en werken voor filialen van onze groep die willen investeren in Amerikaanse starters of die zich, net zoals KLEline, in de VS willen vestigen.

U hebt scherpe kritiek op de Europese landen. Zijn er niet een aantal landen die toch al verder staan ? Ik denk bijvoorbeeld aan Groot-Brittannië.

Ja. En de Scandinavische landen. Ook Spanje trekt zich behoorlijk uit de slag. Bij Compagnie Bancaire hebben we helemaal geen behoefte om oeverloos aan filosofie te gaan doen. We luisteren, we kijken rond, we duwen aan de kar om de mentaliteit te veranderen. Als zou blijken dat KLEline niet werkt, zijn we een stuk of wat miljoenen armer. Als KLEline wél werkt, is Compagnie Bancaire een mondiale groep. Maar Europa is dood. Schrijf maar op : dood en begraven ! Als ik enkele jaren jonger was, maakte ik me meteen uit de voeten.

CHRISTINE SCHARFF ROBERT VAN APELDOORN

JEAN-MICHEL BILLAUT (L’ATELIER-COMPAGNIE BANCAIRE) Onze strategie is eigenlijk heel eenvoudig ; we willen ons niet zomaar laten inmaken.