DE VALKUILEN VAN EEN LIBANEES SCENARIO

Strategische vergissingen van Amerikanen en Europeanen hebben mee de condities voortgebracht waarin extremisme en fundamentalisme Libanon aan flarden scheuren, aldus analist Philip Stephens in The Financial Times. Het woordje mee is belangrijk. De hoofdverantwoordelijkheid ligt in eerste instantie bij de betrokken partijen, maar die doen een beroep op externe vrienden om hun kluwen van haat te ontrafelen. En daar loopt het mis. Wegens kortzichtige belangen en partijdigheid.

Centraal-Afrika is het Midden-Oosten niet. Maar de perceptie in grote delen van Congo is dat huidig president Joseph Kabila geknuffeld wordt door zijn peetvaders van de groep landen die de verkiezingen organiseerden (de zogenaamde CIAT, met onder meer Amerika, Groot-Brittannië, België en Frankrijk). Zij opteren bij voorkeur voor continuïteit en realpolitik. Maar realpolitik vanuit de perceptie van buitenstaanders staat meestal haaks op de realiteit op het terrein. Israël en de VS realiseren zich intussen, willens nillens, dat Hezbollah niet zomaar uit Libanon weg te bombarderen valt. De Congolezen trokken zondag naar de stembus in de hoop voor het eerst zelf hun leiders te kunnen aanduiden. De voorbije 45 jaar moesten ze het doen met machthebbers die werden opgedrongen vanuit het buitenland. Velen vragen zich af waar plots de miljoenen vandaan komen voor barnumcampagnes op z’n Amerikaans? In een land waar geen geld is voor basisbehoeften als onderwijs en gezondheidszorg. De link met de uitverkoop van de bodemrijkdommen aan buitenlanders is gauw gelegd.

Het ontbreekt de Congolezen vaak nog aan politieke maturiteit, maar dat er onbeschaamd wordt gesold met hun bodemrijkdommen, vergt geen spitsvondig politiek inzicht. Men verwijt de Congolezen dat ze geen leiders naar voor schuiven met verantwoordelijkheidsbesef voor het algemeen belang. Dat type competente Congolezen – dat zowel in eigen land als in het buitenland actief is in banken, advocatenkantoren of multinationals – krijgt echter geen kans. Omdat ze nooit hun handtekening zouden zetten onder de schaamteloze mijncontracten ten bate van belangen met vestigingen in fiscale paradijzen. Het Nederlandse NRC Handelsblad citeert een westers diplomaat in Kinshasa: “De Chinezen komen bij ons informeren hoe ze mijncontracten moeten afsluiten. Ze willen van ons leren hoeveel smeergeld ze aan welke Congolese politici behoren te betalen.”

Het Westen speelt met vuur, omdat zijn moreel gezag in Centraal-Afrika opgebrand raakt. Als deze verkiezingen uitmonden in politieke stabiliteit (omdat de Congolezen de oorlogen beu zijn), mag de internationale gemeenschap de ogen niet langer dichtknijpen. “Congo wordt voor een stuk uitgezogen. Plaatselijke stromannen bevoorraden de multinationals,” dixit eregouverneur van de Nationale Bank Fons Verplaetse. Wie die continuïteit of realpolitik goedpraat, zal bedrogen uitkomen. De internationale gemeenschap moet beseffen dat de Congolezen voldoende maturiteit hebben om zedenpreken over internationale hulp en schuldkwijtschelding niet langer te aanvaarden, wanneer ze tegelijk beroofd worden van de financiële middelen om hun lot in handen te nemen.

Erik Bruyland