De trein is altijd een beetje beleggen

De Noord-Amerikaanse spoorwegmaatschappijen leken ongevoelig te zijn voor de wereldwijde groeivertraging. Daar is onlangs verandering in gekomen. Maar hun rol is nog lang niet uitgespeeld.

De voorbije weken hebben alle spoorwegaandelen in de Verenigde Staten en Canada rake klappen gekregen. De aanleiding was een mededeling van Norfolk Southern, een van de grote Amerikaanse spoorwegmaatschappijen, op een investeerdersconferentie op 20 september. De groep liet daar weten dat de vervoerde volumes – en vooral die van steenkool – in het derde kwartaal zullen dalen. 27 procent van de omzet van Norfolk Southern is afkomstig van het transport van steenkool. De ontdekking van grote aardgasreserves in Noord-Amerika heeft de aardgasprijs op het continent scherp doen zakken. De Amerikaanse elektriciteitsbedrijven zijn daarom overgeschakeld van steenkool op aardgas om stroom op te wekken. Bovendien is de vraag naar Amerikaans en Canadees steenkool teruggevallen door de Chinese groeivertraging, waardoor dat land minder elektriciteit verbruikt.

Ook de graanvolumes, een tweede belangrijk bulkgoed, staan onder druk. Dat is een gevolg van de lange droogte in de Amerikaanse Midwest. De spoorwegmaatschappijen zien ook hun inkomsten uit het transport van meststoffen afnemen. De vraag daarnaar is rechtstreeks verbonden aan het inkomen van de landbouwers. Het transport van meststoffen is een van de meest winstgevende diensten van de spoorwegmaatschappijen, en een daling van de volumes in dat segment heeft meteen gevolgen voor hun operationele winst.

Door de economische vertraging in Europa en China wordt de volgende kwartalen een verdere verzwakking van de transportmarkt verwacht. In het derde kwartaal zouden vooral CSX en Canadian Pacific worden getroffen, en in mindere mate Union Pacific en Canadian National. CSX lijdt onder zijn grote afhankelijkheid van steenkool, terwijl de daling van de volumes van kaliummeststoffen Canadian Pacific meer treft dan zijn sectorgenoten. Daarnaast is de dieselprijs sinds juli opnieuw gestegen. Het duurt steevast twee à drie maanden voordat de spoorbedrijven die hogere prijs kunnen doorrekenen aan hun klanten. De hogere tarieven zullen dus pas in het vierde kwartaal van dit jaar effect hebben.

Langetermijnverhaal

Maar beleggers mogen door een tijdelijke zwakte de lange termijn niet uit het oog verliezen. Hoewel steenkool een belangrijk product is voor de Noord-Amerikaanse spoorwegmaatschappijen, mag het gedaalde transport geen reden zijn om de sector voortaan te mijden. Heel wat factoren spelen in het voordeel van de spoorbedrijven. De groei van de internationale handel, het toenemende gebruik van containers en de groeiende stroom van Canadese grondstoffen naar Azië spelen het transport over het spoor in de kaart.

Nog belangrijker is dat het spoorverkeer op het uitgestrekte Noord-Amerikaanse continent een zuinig en milieuvriendelijk alternatief is voor het vervoer over de weg. Een enkele trein vervangt 280 vrachtwagens en verbruikt daarvoor twee derde minder brandstof. Voor het transport van bulkgoederen zoals graan, steenkool of ijzererts kan een trein zelfs 500 vrachtwagens vervangen. Gezien de hoge dieselprijzen en toenemende milieuregulering is dat een onschatbaar voordeel.

Correctie is koopkans

Alerte beleggers weten dat in koerscorrecties koopkansen schuilen. Hoewel de spooraandelen nog altijd hoog genoteerd staan tegenover de dieptepunten van 2009, is deze correctie een goede gelegenheid om een eerste positie in de sector te nemen. Onze voorkeur blijft uitgaan naar Canadian National (ISIN-code CA1363751027). Dat bedrijf bezit een Canadese transcontinentale spoorverbinding, met een corridor via Chicago naar de Golf van Mexico – samen goed voor 32.000 km spoorverbindingen.

Canadian National ontstond in 1918 als een samenraapsel van failliete spoorwegmaatschappijen. Sinds haar privatisering in 1995 heeft de groep een ware transformatie ondergaan. Door rationalisaties zakte de kostenratio – de verhouding tussen de operationele kosten en de omzet – van 85 naar 64 procent. In dezelfde periode is de omzet gestegen met 130 procent tot 9,6 miljard Canadese dollar en de nettowinst met 1800 procent tot 2,7 miljard Canadese dollar.

Canadian National profiteert volop van het groeiende handelsverkeer tussen Canada, de Verenigde Staten en Azië. Dankzij de lage kostenratio en de lage schuldgraad – een netto financiële schuld van 6,4 miljard Canadese dollar, tegenover een jaarlijkse operationele kasstroom van 3 miljard Canadese dollar – heeft de onderneming de financiële flexibiliteit om te investeren en concurrenten over te nemen. In mei kon Canadian National een fors marktaandeel afsnoepen van zijn grote concurrent Canadian Pacific, toen dat bedrijf werd getroffen door een staking die negen dagen duurde. Een bijkomend voordeel van Canadian National is zijn gezonde productmix. Geen enkele van de zeven productgroepen levert meer dan 20 procent van de omzet op. Steenkool maakt bijvoorbeeld maar 8 procent van de omzet uit.

Voor kwaliteit moet een prijs worden betaald, maar de voorbije koersval heeft het aandeel weer in zijn historische bandbreedte van 12 à 16 keer de winst per aandeel geduwd. De huidige correctie kan dan ook worden gebruikt om een eerste positie in het aandeel te nemen. In de volgende kwartalen zal de wereldwijde economische vertraging nog voldoende kansen creëren om de positie verder op te bouwen.

MATHIAS NUTTIN