De strijd tegen cholesterol

Hartinfarcten en beroerten zijn in ons land doodsoorzaak nummer één. Een hoge cholesterolspiegel draagt daartoe bij, naast andere risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, roken, zwaarlijvigheid en diabetes.

Het verlagen van de cholesterolspiegel doet het risico op hart- en vaatziekten afnemen: een daling met één procent vermindert het risico op een fataal hartinfarct met twee procent, althans bij mensen met nog andere risicofactoren.

Bij de interpretatie van de cholesterolwaarde spelen bijkomende risicofactoren een grote rol. Bij slanke, sportieve mensen met een normale bloeddruk die niet roken, heeft een verhoogde cholesterolwaarde bijvoorbeeld weinig belang. Zij hoeven zich echt geen zorgen te maken. Anders ligt het voor degenen die weinig lichaamsbeweging nemen, met overgewicht kampen, bloeddrukproblemen hebben en/of roken. Zij lopen met eenzelfde cholesterolstijging een veel groter risico op fatale hart- en bloedvataandoeningen. De impact van een verhoogde bloeddruk en roken mag niet onderschat worden. Beide versnellen in belangrijke mate de vorming van aderverkalking van de bloedvaten en dat dichtslibben van bloedvaten leidt tot hart- en vaatziekten. Men schat dat roken het risico op een fataal hartinfarct verdubbelt, terwijl een sterk verhoogde bloeddruk dat risico zelfs nog hoger doet oplopen. In combinatie versterken ze elkaar nog meer.

Overgewicht is een risicofactor omdat hij leidt tot een verhoogde bloeddruk en de cholesterolspiegel ook rechtstreeks verhoogt.

De totale cholesterolconcentratie mag niet meer bedragen dan 200 milligram per deciliter (mg/dl). Bij deze of bij nog lagere waarden is het risico op een hartinfarct zeer klein, tenzij er bijkomende risicofactoren aanwezig zijn. Ongeveer driekwart van de Belgische bevolking heeft een totale cholesterolspiegel van 240 mg/dl of lager. Tien procent heeft een totale cholesterolwaarde boven 260 mg/dl. Vooral deze laatste groep is gebaat met een behandeling, vooral in combinatie met andere risicofactoren.

Om een beeld te krijgen van het eigen risico, is het goed om al de cholesterolwaarde te laten bepalen op jonge leeftijd. Daartoe volstaat een simpele bloedafname, nuchter weliswaar. Is de cholesterolwaarde normaal en zijn er geen noemenswaardige andere risico’s, dan volstaat een vijfjaarlijkse controle van de cholesterol voor mannen vanaf 35 jaar en voor vrouwen vanaf 45 jaar. Voor de leeftijd van veertig jaar worden mannen nagenoeg nooit getroffen door een hartinfarct. Voor vrouwen ligt die leeftijdsgrens nog hoger, op 50 jaar. Tot aan de menopauze is de bloedsomloop bij vrouwen wegens hun vrouwelijk hormoon oestrogeen beter beschermd. Na de menopauze valt die hormonale bescherming weg.

Remedies: medicijnen en vetarme voeding

Omschakelen naar gezonde, vetarme voedingsgewoonten vormt de hoeksteen in de behandeling van een te hoge cholesterolspiegel. Bovendien heeft een aangepaste voeding ook een gunstig effect op andere gezondheidsproblemen, zoals overgewicht, verhoogde bloeddruk en diabetes. In de praktijk stelt men echter vast dat mensen het vaak zeer moeilijk hebben om hun eetgedrag aan te passen.

De tweede pijler waarop de strijd tegen cholesterol rust, zijn medicijnen. Op dat vlak is in de afgelopen jaren grote vooruitgang geboekt. De statines zijn momenteel de meest efficiënte cholesterolverlagende geneesmiddelen. Ze verminderen het risico op hartkwalen met twintig tot dertig procent. De combinatie met gezonde leef- en eetgewoonten blijft wel essentieel.

Info: www.cholesterol.nl

Marleen Finoulst