De strategie achter de strategie

Strategie is ‘in’, strategie ‘verkoopt’. Tot die conclusie komen de auteurs van Het roer omgooien. Strategische verandering van het Familiebedrijf. Johan Lambrecht, directeur van het Studiecentrum voor Ondernemerschap (SVO) aan EHSAL-KUBrussel en Wouter Broekaert, wetenschappelijk medewerker aan hetzelfde instituut, penden een lijvig rapport met als uitgangspunt de verscheidene types van strategiewijzigingen. De voornaamste vragen als ‘waarom’, ‘wanneer’ en ‘hoe’ komen aan bod en worden vaak via praktische voorbeelden behandeld.

Dat we uit het boek moeten leren dat we de toekomst niet louter als een voortzetting van het heden mogen zien, omdat we anders soms radicale bedreigingen over het hoofd zouden zien, klinkt voor ondernemend Vlaanderen allicht als een open deur intrappen. Het halsstarrig vasthouden aan een voorbijgestreefde strategie kan immers niet alleen de groei van de onderneming belemmeren, maar kan zelfs de ondergang betekenen van het bedrijf. En toch. Uit onderzoek, waar Lambrecht en Broe-kaert naar verwijzen, blijkt dat 92 procent van de bedrijfsleiders verrast werd door minstens één gebeurtenis die de langetermijnpositie van het bedrijf bedreigde. En twee derde geeft te kennen dat ze hun bedrijfsmodel grondig dienden te herzien. Een sleutel tot succes, en vooral van duurzaam succes, is een goede bedrijfsstrategie. Dan is het wel even verrassend te moeten lezen dat de meeste bedrijfsleiders van hun eigen strategie zeggen dat ze niet inspireert, noch authentiek is. Een flink pak ondernemers ziet het nut van strategie totaal niet in en noemt het allemaal theorie en gezwam. We kunnen hen goed begrijpen, want er zijn al meters aan boekenkastruimte volgeschreven over het begrip ‘strategie’.

Het boek van Lambrecht en Broekaert valt in twee stukken uiteen. In het eerste deel wordt het begrip strategie afgebakend. Het tweede deel gaat over de beweegredenen van strategische verandering en de soorten van strategische koerswijzigingen. Het hele boek is doorspekt met voorbeelden van Belgische en internationale familiebedrijven, die met naam en toenaam vermeld worden. Dat is alvast een betere benadering van het thema, want zo ontwijken de auteurs de valkuil van de theoretische insteek.

Waar de auteurs zich wel op glad ijs begeven, is in hun vaststelling dat er zoiets bestaat als een groeimythe. Lambrecht en Broekaert stellen terecht dat groeien geen strategie is, maar dat bedrijven daar allicht ten onrechte van uitgaan. Volgens de auteurs is dat de schuld van de media die te veel focussen op groeibedrijven, waardoor andere ondernemingen eerder laatdunkend zouden worden bekeken. Groei is geen synoniem van succes, stelt het boek. “Bovendien is de grootste zijn vaak van voorbijgaande aard.” Een beetje een verbazende vaststelling, want met deze stelling vegen de auteurs zelf verschillende zaken op een hoopje. ‘Groeien’ is geen synoniem van ‘de grootste willen zijn’. Groeien is een noodzakelijk kwaad om aan waardecreatie te doen en dat is nog altijd een van de definities van ondernemen. (T)

Johan Lambrecht en Wouter Broekaert. Het roer omgooien, Roularta Books, 2008, 213 blz., 29,90 euro

Lieven Desmet