Opvolging blijft een cruciaal thema in familiebedrijven. “Ik zie vandaag meer ondernemer- en leiderschap dan in de generatie van tien tot vijftien jaar geleden”, zegt Nikolaas Tahon, topman van Deloitte Accountancy België.
Eind oktober stierf Roger De Clerck op 91-jarige leeftijd. Vanuit het niets bouwde de West-Vlaming een wereldconcern in textiel op. “De Clerck is een van die typische ondernemers die zijn gestart in de naoorlogse periode. Toen waren er veel selfmade men. Ze hebben heel sterke ondernemingen uitgebouwd”, zegt Nikolaas Tahon, managing partner bij de consulent en financiële dienstverlener Deloitte Accountancy Belgium.
“In het zog daarvan heb je de tweede en de derde generaties. Er is al heel veel inkt gevloeid over de mislukkingen in familiale opvolging. Jammer genoeg is er te weinig aandacht gegaan naar de successen. Er zijn heel wat sterke familiale ondernemingen. Met 500 tot 3000 werknemers en volledig in familiale handen. Sommige zijn internationaal gegaan, andere zijn marktleider in hun sector. We hebben verborgen kampioenen, we hebben kroonjuwelen.”
Mooi. Maar wat is de grote uitdaging?
NIKOLAAS TAHON. “Het leiderschap. Je ziet vaak dezelfde generatie aan het roer. Die leiders zijn nu vijftig tot zeventig jaar. Een heel belangrijk deel van ons economische weefsel draait rond hen. We moeten nadenken hoe we dat succes willen voortzetten met de volgende generatie. De uitdagingen zijn veel zwaarder dan 35 tot 40 jaar geleden. De bedrijven zijn veel groter geworden. De economie is geglobaliseerd, met meer concurrentie tot gevolg.
“En er is de impact van de technologische evolutie. Die gooit de klassieke modellen rond distributie, winkelen of klantenrelaties overboord. Maar ze geeft ook heel veel mogelijkheden. Het gebruik van data wordt veel belangrijker. Hoe moeten bedrijven daarrmee omgaan? Welke stappen moeten de bedrijven doen om de nieuwe generatie op de juiste manier binnen te leiden? Waarom geen combinaties van externen en familieleden, met gedeelde verantwoordelijkheid?”
Maakt de grootte van de onderneming niet dat bedrijven meer naar een management, dan naar een leider evolueren?
TAHON. “Het vinden van de juiste managers zal nog wel lukken. Maar er is een groot verschil tussen managers en leiders. Leiderschap moet je ontwikkelen. Sommigen kunnen het op 25-jarige leeftijd, anderen pas als ze 45 of 55 zijn. Daar is niets verkeerds aan. Dat is een beetje darwinisme in het ondernemerschap. Je kan een externe leider vinden, maar je wil er wel voor zorgen dat het familiale DNA behouden blijft.”
Is ervaring in ondernemerschap nodig om een leider te worden?
TAHON. “Het is belangrijk dat een leider multidimensionaal heeft leren te denken. Dat is het grote verschil met een zelfstandige. Die doet enkel wat hij graag doet. Er is een gebrek aan schaalgrootte. Wat hij moet controleren, blijft beheersbaar. Om succesvol te zijn moet een ondernemer evolueren van wat hij graag doet naar wat hij moet doen. Ik hoor vaak: ‘In de tijd van mijn ouders was dit een productiebedrijf. Wij hebben er een marketing- en klantgericht bedrijf van gemaakt.’ De volgende generatie zal er wellicht een dienstverlenend en technologiebedrijf van moeten maken. De bedrijven moeten veel meer gebruik maken van alle technologie.
“Als je die technologie kan binnenbrengen in een familiaal bedrijf, dan kom je binnen met een extra dimensie. Die extra dimensie kan je leiderschap geven, waarin iedereen gelooft en waarrond een nieuw traject kan worden gemaakt. Je kan heel moeilijk een bedrijf binnenkomen en gewoon doen wat het al twintig jaar doet. Ook al probeer je het beter te doen, dat is niet vernieuwend genoeg om je leiderschap te vestigen.”
Ziet u veel leiderschap bij jonge generaties?
TAHON. “In jonge, snelgroeiende ondernemingen valt op dat de selfmade man, die helemaal alleen iets opstart, uit de tijd is. Vandaag starten mensen bijna per definitie in een partnership. Soms met twee, vaak met drie tot vijf personen. Op die manier ontwikkel je een dynamiek. Je moet onmiddellijk akkoorden sluiten en de complementariteit ontdekken. De nieuwe generatie aanvaardt een mislukking veel meer dan de vorige generatie. Ze geven elkaar snel vertrouwen. Ze evalueren ook snel: lukt het, ja of nee? Zeker in bedrijven in technologie, biochemie enzovoort. Het gaat om de ontwikkeling van formules, en de snelheid waarmee je die in de markt brengt. Want in een geglobaliseerde wereld kan iemand aan de overkant van de oceaan net iets sneller zijn. De winnaar gaat met de volledige buit lopen. De jonge generatie heeft het ook veel minder moeilijk om het bedrijf of het product door te verkopen aan een groter geheel. De emotionele band is veel kleiner.”
Wolfgang Riepl
“Om succesvol te zijn moet een ondernemer evolueren van wat hij graag doet naar wat hij moet doen”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier