De Rolls-Royce sputtert

Tijdens de crisis is de meerwaarde van een MBA intact gebleven. Maar werkgevers zijn almaar minder bereid de kosten te betalen. Daardoor stijgt het aantal studenten dat een executive MBA volgt. Die opleiding valt te combineren met een loopbaan.

Een MBA is de Rolls-Royce onder de businessopleidingen. Wie zo’n diploma behaalt, behoort meteen tot een elite. Zelfs tijdens de crisis is de meerwaarde van een MBA intact gebleven. “We beleven woelige economische tijden. Die hebben overal ter wereld een impact op het aantal vacatures”, zegt Nunzio Quacquarelli, de directeur van het internationale consultancybureau QS Consulting, dat is gespecialiseerd in hoger onderwijs. “Maar in plaats van te snoeien in het personeelsbestand, rekenen de werkgevers van MBA’ers op die talentrijke medewerkers om de moeilijkheden het hoofd te bieden.”

Het recentste verslag van QS, dat dateert van eind 2012, heeft het over een “robuuste” vraag naar medewerkers met een MBA bij Aziatische en Amerikaanse werkgevers. De vraag vertraagt alleen in Europa. In landen die worstelen met een hoge overheidsschuld zoals Griekenland, Italië en Ierland, sputtert de rekrutering van MBA-houders het meest. Maar er zijn uitzonderingen. Rusland bijvoorbeeld is een markt in volle expansie: in 2012 steeg de vraag naar MBA’ers er met 70 procent. “Er is een grote behoefte aan niet-Europese medewerkers in de hoofdkwartieren van Europese bedrijven die meer omzet willen realiseren buiten het oude continent”, vertelt Nunzio Quacquarelli. De MBA is meer dan ooit een diploma voor reisduiven.

De kandidaat betaalt

Zelfs voor de crisis liep de financiële bijdrage van de werkgevers aan de opleiding van hun — vaak toekomstige — werknemers al terug. Na 2008 schroefden de werkgevers hun tegemoetkomingen nog meer terug, al blijft zo’n opleiding een uitstekende incentive om talentvolle medewerkers aan boord te houden. Slechts 12 procent van de studenten aan het Insead, de prestigieuze Franse businessschool, krijgt zijn studie terugbetaald door hun werkgever. Tegen 2014 kost die opleiding dan ook 59.500 euro.

De scholen en de kandidaten organiseren zich om geld bijeen te brengen. De vraag naar leningen bij de banken of de scholen en naar beurzen — externe beurzen of toelages die worden toegekend door de scholen — is groot, want vaak zijn de eigen middelen of die van de familie ontoereikend. Vooral het toenemende succes van deeltijdse MBA’s — kandidaten die de opleiding volgen terwijl ze werken — is een symptoom dat de werkgevers afhaken. Parttime of executive MBA’s (EMBA’s) krijgen almaar meer de wind in de zeilen.

Hoog inkomen

Quacquarelli bestudeerde de wereldwijde loonprogressie van de gediplomeerden. In Noord-Amerika en Europa verdient een werknemer die vrij recentelijk zijn MBA heeft gehaald ruim 100.000 dollar per jaar. Dat zijn de best betalende regio’s, gevolgd door het Midden-Oosten en Afrika, waar het gemiddelde 70.000 dollar bedraagt. Alumni met een langere ervaring verdienen nog meer. En wie aan de beste scholen kan studeren, heeft nog een hoger loon. De houder van een diploma aan een elite global-school — in de ogen van de werkgevers de absolute wereldtop — mag een jaarinkomen van gemiddeld 101.100 dollar verwachten. In Europa bieden het Insead, de London Business School en de Spaanse Esade Business School uitzicht op een jaarsalaris van 109.000 dollar. De emerging regional schools — businessscholen die volgens QS enkel een nationale uitstraling hebben — staan garant voor een jaarsalaris tussen 35.000 en 110.000 dollar. In dat domein blijkt de conjuncturele onrust weinig impact te hebben.

Maar een hoog inkomen is niet de enige drijfveer van de studenten. Er zijn er ook die hun eigen project willen lanceren, nieuwe competenties willen ontwikkelen of een andere functie ambiëren. Of hun verwachtingen uitkomen nadat ze hun diploma hebben behaald, valt moeilijker te onderzoeken. “Een MBA is in het zakenleven geen tovermiddel, maar helpen doet het zeker. Bovendien geeft het toegang tot een netwerk”, stelt Quacquarelli. De nieuwe trends in de lesprogramma’s, zoals maatschappelijk verantwoord ondernemen en het opstarten van bedrijven, geven de diploma’s een extra meerwaarde.

Werken en studeren

In het klassement van QS, dat een alternatief wil bieden voor de traditionele rankings, bekleedt de Vlerick Business School een uitstekende plaats onder de emerging global-businessscholen. Het belangrijkste criterium dat QS voor zijn rangschikking hanteert, is de bruikbaarheid van het diploma om promotie te maken of een hoger loon te verdienen. Solvay Brussels School (ULB) zit in het derde peloton van de regionale elitescholen. Aangezien QS enkel de scholen vermeldt die een voltijdse MBA inrichten, staat de Louvain School of Management (UCL) niet in de rangschikking: die school richt zich enkel tot studenten die een executive MBA volgen, en op vrijdag en zaterdag de cursussen volgen.

Dat het aantal studenten van Vlerick stijgt, is vooral te danken aan studenten die een executive MBA volgen en hun opleiding combineren met een loopbaan. Voor de financiering is dat een voordeel. De populariteit van parttime MBA’s verklaart ten dele de lancering van een nieuwe executive MBA, die in oktober van start gaat op de Brusselse campus van Vlerick. Er hebben zich 58 kandidaten met vijftien nationaliteiten voor ingeschreven. “De doelgroep zijn expats en Belgen die in Brussel werken en hun cursus ‘s avonds willen volgen, om het spitsverkeer te vermijden”, zegt Philippe Haspeslagh, de decaan van de Vlerick Business School.

Wie zich voor een MBA inschrijft aan Vlerick, moet 35.000 euro neertellen. “De helft van de studenten die aan Vlerick een executive MBA volgen, betaalt dat bedrag zelf”, aldus Haspeslagh. De studenten die een voltijdse MBA volgen, mogen ervan uitgaan dat hun loon binnen drie jaar met 77 procent stijgt; voor de executive MBA’ers is dat 54 procent. Volgens QS is Vlerick daarmee een van de rendabelste scholen in zijn categorie.

De decaan beklemtoont ook de vernieuwde belangstelling voor persoonlijke vaardigheden: “Een aanzienlijk deel van onze lesprogramma’s is gewijd aan meer zelfkennis, feedback, coaching en het opstellen van een persoonlijk actieplan.”

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bruno Van Pottelsberghe, de decaan van de Solvay Business School, wil het aanbod zo veel mogelijk behouden, ondanks de toegenomen concurrentie. Hij denkt er wel aan zijn allianties met andere scholen te herbekijken. De laagconjunctuur baart hem niet veel zorgen: “De markt van de MBA’s is contracyclisch. De crisis wakkert het aantal kandidaturen aan, want een MBA blijft een ideale springplank om een carrière nieuw leven in te blazen.”

Een MBA volgen aan Solvay kost 25.000 euro. “Het zijn almaar minder vaak de bedrijven die betalen. Onze beurzen, die we toekennen op basis van de verdienste of de sociale situatie van de kandidaat, zijn een belangrijke hulp. Sommige studenten gaan een lening aan.” Net als veel andere scholen schaaft Solvay aan zijn lesprogramma’s: “De lessen hebben een internationale dimensie en worden uitsluitend in het Engels gegeven. We besteden steeds meer aandacht aan aspecten als duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een andere belangrijke trend is de aandacht voor soft skills. Wij benadrukken liever die aspecten dan het feit dat een MBA het loon de hoogte injaagt. Dat vinden we te mercantiel.”

Nieuwe carrière

De Louvain School of Management (UCL) focust met zijn aanbod op executive MBA’s. “Wij richten ons uitsluitend tot managers die gemiddeld 36 jaar zijn en al wat ervaring hebben. We hebben gekozen voor kleine klassen, zodat er veel interactie mogelijk is tussen de studenten en de docenten. Door de internationale gerichtheid van onze MBA — de studenten maken onder meer drie reizen naar het buitenland — trekken wij ruim 50 procent expats uit alle continenten aan”, zegt Isabelle Schuiling, docent aan de Louvain School of Management en academisch directeur van de executive MBA.

Wie de opleiding wil volgen, betaalt 22.000 euro. Schuiling: “Door de crisis veert de markt van de opleidingen veeleer op. De crisis geeft sommige studenten een extra zetje: ze grijpen de gelegenheid aan om hun carrière een nieuwe wending te geven. We merken dus niet echt veel verschil in rekrutering. De Belgische MBA’s zijn bovendien duidelijk goedkoper dan hun internationale concurrenten”. Aangezien de Louvain School of Management mikt op werkende kandidaten, biedt ze noch leningen, noch beurzen aan.

OLIVIER STANDAERT

“De crisis wakkert het aantal kandidaturen aan, want een MBA blijft een ideale springplank om een carrière nieuw leven in te blazen”