DE RIJKSTE MANNEN TER WERELD GEVEN HET GOEDE VOORBEELD

‘Rijk zijn’ is voor veel mensen een doel. En tegelijk is het voor diezelfde mensen een constant doelwit van kritiek. Sommigen vinden rijkdom gewoon immoreel. Het gedrag van de twee rijkste aardbewoners kan echter een voorbeeld zijn van hoe u rijk kunt worden en er ook nog goed mee kunt omgaan.

U bent rijk als u 1 miljoen dollar (787.000 euro) bezit, uw eigen huis niet meegerekend. Tenminste, dat is het criterium dat Merrill Lynch en Capgemini hanteren in hun jaarlijkse studie over de rijke aardbewoners. De onderzoekers vonden er ongeveer 9 miljoen. We vermoeden dat de consultants van Merrill Lynch wel een aantal van die rijken persoonlijk kennen, maar zich ook voor een groot stuk op ruwe schattingen hebben gebaseerd.

Het woord ‘rijk’ roept onmiddellijk negatieve reacties op. Nochtans is rijkdom een marginaal fenomeen. Slechts 0,13 % van de wereldbevolking en 0,9 % van de westerse bevolking heeft ermee te maken. Het is dus een randfenomeen dat proportioneel veel aandacht trekt. Vooral omdat de 99 % niet-rijken natuurlijk graag rijk zouden worden…

De tweede rijkste geeft alles aan de rijkste ter wereld. Als u in 1965 13.000 dollar (in huidige dollartermen) had geïnvesteerd in Berkshire Hathaway, het beleggingsvehikel van Warren Buffett, dan zou u vandaag een van die 9 miljoen rijken zijn. Het rendement dat Buffett behaalde, was 100 maal beter dan dat van de Amerikaanse beurs. Hij behaalde dat resultaat niet door obscure bedrijfjes te kopen of te daytraden. Hij belegde voor zijn klanten in Coca-Cola, Gillette en andere ondergewaardeerde bedrijven, en werd er zelf de tweede rijkste man ter wereld mee. Zijn vermogen wordt geschat op 44 miljard dollar (35 miljard euro). En van dat bedrag schenkt hij nu 85 % weg, goed voor anderhalve keer het bruto binnenlands product van Luxemburg. De ironie wil dat hij het geeft aan de enige man die nog rijker is, of beter gezegd, diens stichting, de Bill and Melinda Gates Foundation.

Net zoals zijn beleggingsstrategie gebaseerd was op krachtige en eenvoudige principes, is ook deze schenking doordacht. Buffett heeft altijd gezegd dat hij zijn fortuin niet (volledig) wilde nalaten aan zijn kinderen. Rockefeller en Carnegie, de generatie rijken vóór hem, leerden hem dat. In 1921 verklaarde de zoon van miljardair en filantroop Andrew Carnegie in het zakenblad Forbes “dat hij zijn vader benijdde, omdat die nog gedreven was door de noodzaak om zijn weg te maken in het leven.” Rijkdom kan ambities doen smelten, talent afstompen en dromen wegnemen, dat wil je je kinderen niet aandoen.

Geven zonder zich te vereeuwigen. De meesten zouden voor zo’n bedrag hun eigen stichting maken, om op die manier hun naam te vereeuwigen. Maar ook hier toont Buffett zijn klasse: “Wat is er logischer, in alles wat je doet, dan iemand te zoeken die het beter kan doen dan jezelf? Wie zou zich niet laten vervangen door Tiger Woods in een golfpartij die niet mag worden verloren?”

Buffett wil dezelfde efficiëntie in het weggeven van zijn geld als in het verdienen ervan. Bescheidenheid siert hem, hij woont ook nog steeds in hetzelfde huis als veertig jaar geleden. Geld uitgeven voor een ‘Buffett Foundation Building’ vond hij onzinnig.

Het voorbeeld van Buffett kan inspirerend zijn in andere landen. Het belangrijkste van een charity is om het geld bij het goede doel te krijgen. In ons land bedraagt de kostenratio gemiddeld 17 %. Dat betekent dat voor elke 100 euro schenking, er 83 euro bij het doel terechtkomt. De Gates Foundation had volgens het jongste jaarrapport slechts 5 % kosten tegenover de uitbetaalde gelden, wat slechts 0,3 % betekent van haar activa. Buffett schenkt ook geen cash, maar aandelen van zijn beleggingsvehikel. Op die manier wil hij er vooral voor zorgen dat de reserves mee groeien met de economie, en dus geen koopkracht verliezen.

Armoede los je niet op door rijkdom te bestrijden. Buffett en Gates zijn de twee rijkste Amerikanen, en behoren tot de rijksten op deze aarde. Ze geven het goede voorbeeld. Ze hebben hun rijkdom ook niet gestolen. Microsoft heeft onze economie fundamenteel gewijzigd (hoewel ik al dikwijls heb gevloekt als Dr. Watson weer ongevraagd op bezoek komt). Buffett heeft zijn bedrijven goed geleid, en waarde gecreëerd.

En toch blijft men het probleem van de armoede in de schoenen schuiven van ‘de rijken’. Ook macro-economisch is er geen enkel verband tussen ongelijkheid en welvaart (zie grafiek). Integendeel, het lijkt er eerder op dat een hogere rijkdom armoede doet verminderen (toch niet onlogisch, dacht ik), maar ook de ongelijkheid vermindert. Het rijkste land ter wereld, de VS, is ook het meest gulle in zijn giften aan goede doelen.

Het zou goed zijn indien de sociologen en ideologen die de armoede willen bestrijden één economische les onthouden: armoede bestrijd je niet door rijkdom hard aan te pakken. Je moet juist het tegenovergestelde doen, ervoor zorgen dat de algemene welvaart van iedereen verhoogt, zodat iedereen rijker wordt.

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be

(1) http://www.ml.com/media/67216.pdf Merrill Lynch en Capgemini, World Wealth Report, 10th Anniversary 1997-2006, juni 2006.

Geert Noels