De reizende zelfstandige

Is de vakantie achter de rug en moet u weer aan de slag? Evoluties in de arbeidsrelaties en de technologie laten zelfstandigen toe in verre oorden te werken voor hun Belgische klanten.

In 2014 startten volgens de Startersatlas 2015 van de zelfstandigenorganisatie Unizo 4,7 procent meer mensen met een eigen zaak dan het jaar voordien. Een vergelijking met 2005 toont een toename van liefst 36,6 procent. Volgens Smaranda Boros, professor intercultural management and organisational behaviour aan de Vlerick Business School, is die evolutie van werknemer naar eigen baas helemaal niet verwonderlijk. “Baanzekerheid is in deze volatiele en complexe tijd voorbijgestreefd. Vooral de jongere generatie kiest voor een zelfstandige loopbaan. Zij vindt een vast contract minder noodzakelijk en kan ook om met de mentale stress die het zelfstandig bestaan met zich brengt.”

De tendens naar meer zelfstandigheid gaat samen met een ontwikkeling in de technologie, die toelaat dat werk overal ter wereld kan worden gedaan. Dat maakt het mogelijk je baan als zelfstandige te blijven uitoefenen terwijl je je op een verre reisbestemming bevindt. Terwijl globetrotters vroeger vaak werk zochten ter plaatse, is het nu perfect mogelijk om naar eender waar te reizen, maar toch voor een Belgische opdrachtgever te werken. Evelien Maes en Dennis Moons trokken naar Brazilië en Argentinië. Hannelore Nuijens en haar vriend settelden zich in India.

Persoonlijk contact

Voor Evelien Maes en Dennis Moons begon het met het boek ‘Een werkweek van 4 uur’ van de Amerikaanse auteur Timothy Ferriss. “Hij stelt dat je van op eender welke plek kunt werken en geeft je ook tips om je te organiseren”, zegt Evelien Maes, freelancecopywriter bij LingerLab.

Maes en Moons trokken een jaar geleden naar Brazilië. Daar had Moons na zijn studie voor handelsingenieur nog stage gelopen. Het koppel nam een jaar voorbereidingstijd. De zelfstandige e-commerceconsultant Moons — zijn bedrijf heet Black Belt Robots — had die tijd nodig om zijn klanten te informeren. Evelien was pr-verantwoordelijke bij een bank en nam ontslag. Ze wilden ook de familie in alle rust informeren en de administratie (tickets, verzekeringen, visa,…) goed regelen. In september 2014 reisden ze naar Florianópolis, een eiland in het zuiden van Brazilië. Moons zette gewoon zijn zaak voort, terwijl Evelien in Brazilië een zaak begon als freelancecopywriter voor de financiële en technologische sector.

Alle contact verliep via e-mail, Skype, voice over IP, en andere multimedia. “Achteraf gezien was dat gebrek aan face-to-facecontact wel een nadeel”, zegt Maes. “Het is toch handiger als je met nieuwe klanten in het echt kunt kennismaken. Langs de andere kant dwingt de situatie je ertoe online actief te zijn om on top of mind te blijven.”

Moons had bij zijn vertrek vooral schrik om klanten te verliezen. “Mensen zijn gewoon je regelmatig te zien en plots valt dat contact weg. Ik wist niet hoe mijn klanten zouden reageren, maar uiteindelijk viel dat heel goed mee. Ik heb mijn face-to-facecontacten op het thuisfront langzaam afgebouwd, zodat iedereen aan de situatie gewend raakte. Dan merk je dat een goede relatie vooral om vertrouwen draait en om de kwaliteit van het werk. Ze hangt niet af van een online- of een livegesprek.”

Met slechts één klant, voor wie het koppel samen een project uitwerkte, werd in het buitenland besloten de samenwerking te beëindigen, omdat persoonlijke ontmoetingen absoluut nodig waren. “Maar als je dat samen vaststelt, ga je ook als goede collega’s uit elkaar”, zegt Maes.

Geen toeristen

Maes en Moons gaan op elke locatie op zoek naar een coworkingplek, waar ze overdag heen kunnen om te werken. Maes: “Je moet een plaats hebben waar je je kunt focussen. Er zijn altijd wel nieuwe toffe dingen te doen en te ontdekken. Het is makkelijk om niet te werken, maar dat brengt geen geld in het laatje.” De twee ondernemers proberen zoveel mogelijk online te blijven om hun klanten te woord te staan, te helpen en een permanente dienstverlening te garanderen.

Heeft het dan wel zin om je zo ver te verplaatsen als je toch in een soort van werkstramien belandt? Maes: “Zeker. Onze opzet was de cultuur van een land te leren kennen, zonder toeristen te zijn. Dan is de combinatie van werken en reizen net een verrijking. Wat ik wel merk, is dat het niet zo makkelijk is om een goed sociaal netwerk op te bouwen.”

Maes en Moons verbleven drie maanden in Brazilië en verhuisden dan naar Buenos Aires in Argentinië. “In Brazilië volgden we twee keer per week surflessen en had Evelien ook een onlinecommunity opgezet voor buitenlanders, waarmee we elke week samen iets deden”, vertelt Moons. “Hier in Buenos Aires hebben we ons nergens ‘vast’ sociaal geëngageerd en dat merken we. De contacten lopen iets minder makkelijk.” Maes knikt: “Bovendien is er een taalbarrière. Dennis en ik spraken een mondje Portugees, maar het Spaans moesten we al doende leren. Dat isoleert je in het begin een beetje. Ik moet toegeven dat na een dag werken de energie je soms ontbreekt om aan grote sociale activiteiten deel te nemen. Werken in een mooie stad, maar ‘s avonds alleen of met twee op je appartementje belanden is natuurlijk niet de bedoeling.”

Lokale werknemers

Hannelore Nuijens dompelt zich wel helemaal onder in de plaatselijke cultuur. Ze kan zich niet terugtrekken in haar huis in India. Ze moet met de lokale bevolking in contact treden, omdat die voor haar werkt. Nuijens studeerde mode in Parijs en Londen en liep nadien stage in New York. Ook haar vriend had al in verschillende landen gewerkt. Toen hij de kans kreeg naar India te gaan, besloot het koppel op het voorstel in te gaan. Ze settelden zich in Bandra, de westelijke voorsteden van Mumbai. Nuijens droomde ervan een eigen modelabel op te zetten en India leek daarvoor de ideale plek.

“Ik werkte er eerst als consultant voor een lokaal bedrijf, waar ik de kans kreeg alle gewoonten en praktijken te leren kennen. Die ervaring was ook belangrijk voor mijn netwerk. Zeker in een land als India zijn persoonlijke connecties erg belangrijk om als ondernemer iets te bereiken. Na die stage lanceerde Nuijens haar label Unknown Curiosity. Het werkt permanent met vijf lokale mensen en bij piekperiodes kan dat aantal stijgen.

“Het voordeel van hier wonen, is dat je de activiteiten van je medewerkers goed kunt opvolgen”, stelt Hannelore. “Dat is nodig. In België verloopt alles een pak gestructureerder. Hier hebben ze bijvoorbeeld meer moeite om deadlines te halen en moet er veel meer worden onderhandeld.” Soms spelen culturele verschillen op. Zo moest Nuijens tijdens een gesprek over prijzen met haar kleermaker noodgedwongen haar vriend inschakelen omdat hij als man een sterkere onderhandelingspositie had dan zij. “In dat opzicht zijn er hier geen saaie dagen. Dagelijks komen we voor een verrassing te staan. Die afwisseling geeft net die kick, die we in België zouden missen”, zegt ze.

Evelien Maes en Dennis Moons hebben het voordeel dat hun werkrelaties zich op het thuisfront bevinden. Zij hoeven geen rekening te houden met plaatselijke regels of gebruiken bij het zakendoen. Bij Hannelore Nuijens ligt dat anders, maar dat hangt volgens haar met haar sector samen. “Zelfs mocht ik vanuit België opereren, dan nog zou ik met de lokale krachten hier in contact moeten treden om mijn stukken uit te werken en ineen te zetten.”

Manier van leven

Het grootste nadeel van zo’n buitenlandse uitvalsbasis vindt Nuijens haar collectie in eigen land promoten. Haar moeder en zus in België helpen haar daarbij. Nuijens trekt gemiddeld zes keer per jaar naar huis om klanten te bezoeken. Ze heeft intussen ook een webshop opgezet en elke zomer organiseert ze een pop-up in een grootstad in België. “Het project draait volledig op eigen financiering en is momenteel nog niet zelfbedruipend. Dat is natuurlijk het doel.”

Of ze zichzelf over tien jaar nog altijd ziet reizen? Nuijens: “Voor mij is reizen een manier van leven, het gaat om dingen ontdekken. Dat kan in India, maar evengoed in Antwerpen. Constant ergens anders heengaan is dus geen noodzakelijke voorwaarde. Maar ik wil wel geregeld andere plekken bezoeken om nieuwe ideeën op te doen en niet vast te roesten.”

Moons en Maes delen die mening: “Na Buenos Aires staan nog Frankrijk en Bali op het programma. Nadien weten we nog niet goed waarheen, maar het staat min of meer vast dat we in de lente van 2016 weer in België neerstrijken. Daarna zijn we van plan elk jaar een andere locatie in de wereld uit te kiezen om enkele maanden te gaan wonen. Zo kunnen we op dezelfde manier als nu al reizend werken en een land écht leren kennen.”

Goele Geeraert

“Een goede relatie draait vooral om vertrouwen en om de kwaliteit van het werk. Ze hangt niet af van een online- of een livegesprek” Dennis Moons

“Onze opzet was de cultuur van een land te leren kennen, zonder toeristen te zijn. Dan is de combinatie van werken en reizen een verrijking” – Evelien Maes

“Het voordeel van hier te wonen, is dat je de activiteiten van je medewerkers goed kunt opvolgen ” Hannelore Nuijens