‘De regisseur van uw energiehuishouding’

“Het lag niet aan een gebrek aan goesting of ondernemerschap dat we onze ambities niet allemaal hebben kunnen realiseren”, lacht Christophe Degrez. De CEO van Eneco België ziet de toekomst vooral in big data.

Een half miljoen klanten tegen 2016, 100 megawattpiek (MWp) zonne-energie, honderd windmolens, zo snel mogelijk 100 procent duurzame, in België opgewekte energie, en het liefst ook nog twee stoom- en gascentrales (STEG) in Beringen. Dat waren de doelstellingen die Christophe Degrez, toen anderhalf jaar de CEO van de Belgische dochter van het Nederlandse energiebedrijf Eneco (zie kader Onduidelijkheid over netwerk Eneco), midden 2012 in Trends formuleerde.

Hoewel hij in april door het ondernemersnetwerk Top Management werd verkozen tot Young Top Manager of the Year, blijft de realiteit achter op de ambities. Het rapport: de verkooptak van Eneco België maakt al jaren verlies en ziet sinds februari vorig jaar het aantal klanten afkalven. Er zijn 78 windmolens operationeel, waarvan 67 in Wallonië. Voorts is er 31,7 MWp zonnepanelen, en 180 MW wind die het afneemt van 24 windmolens van het offshorewindpark C-Power. Daarmee dekt het ongeveer de helft van de energiebehoefte van de 280.000 consumenten en 5500 bedrijven in de klantenportefeuille, al zijn de aankoopcontracten voor de energie van lokale groene producenten daarbij nog niet in rekening gebracht.

Toch zijn er verzachtende omstandigheden. Christophe Degrez geeft toe “niet zo ver te staan als we wilden staan”, maar wijst er ook op dat zijn bedrijf intussen de op een na grootste producent van zonne-energie in België is. Ook wordt de ambitie om 100 procent groene energie te produceren moeiteloos waargemaakt, zodra het 350 MW grote zeewindmolenpark Norther in 2018 operationeel wordt.

“Onze claim was altijd authentiek en duurzaam te zijn in België”, zegt Degrez. “Norther, waarvan we de helft van de aandelen hebben, is een project van 1,2 miljard euro. Dat is evenveel als wat Vlaanderen moet investeren in de slimme netten. We willen inspireren door dingen te doen, niet alleen door een verhaal.”

“Het lag niet aan een gebrek aan goesting of ondernemerschap dat we onze ambities niet allemaal hebben kunnen realiseren. En ook niet aan het wegvallen van de subsidies: een PV-installatie bij een consument is met de huidige tarieven na twaalf jaar terugverdiend, en de zonnepanelen leveren nadien nog makkelijk tien jaar gratis stroom.”

Waaraan lag het dan wel? De jongste twee jaar is er amper iets bijgekomen.

CHRISTOPHE DEGREZ. “Bijvoorbeeld omdat de bouw van voor meer dan 50 MW aan windparken stilligt wegens procedures bij de Raad van State. Vlaanderen werkt nu aan een duidelijk inplantingsplan. Zo kan je consumenten die vrezen voor slagschaduw geruststellen. Wind maakt deel uit van de energievisie waar België en Vlaanderen naartoe moeten evolueren.”

Past het openhouden van de kerncentrales in die visie?

DEGREZ. “Dat is nodig op korte termijn, en voor de concurrentiekracht van onze industrie. Ik kijk vooral naar het plan van aanpak van de regering om tot een duurzame en betaalbare energiemix te komen. Het is tijd om ook op Europees niveau tot één visie te komen, en die door te trekken over de regio’s.”

Veel geluk: Frankrijk zweert bij kernenergie, Duitsland heeft de Energiewende en sluit de kerncentrales om volop op hernieuwbare energie in te zetten.

DEGREZ. “De Benelux, Duitsland en Frankrijk vormen elektrisch gezien één grote regio. De politieke beslissingen bij de buren hebben ook een impact op ons, en omgekeerd. Dus we moeten rekening met elkaar houden. Maar er is niet één oplossing.

“Nu is er geen langetermijnvisie, en dus ook geen langetermijnfondsen om de investeringen te financieren in nieuwe zakenmodellen, het uitrollen van het slim netwerk en de slimme meters, en de opslag van energie. Het is niet omdat je de btw verlaagt van 21 naar 6 procent, dat elektriciteit goedkoper wordt.

“En voor er wordt gesproken over oversubsidiëring: er is momenteel geen enkele nieuwe productie-entiteit die niét wordt ondersteund. De kerncentrale die EDF in het Verenigd Koninkrijk bouwt, krijgt een gegarandeerde én geïndexeerde stroomprijs van 90 pond (120 euro). Bij ons is de groothandelsprijs 45 euro.”

Tegelijk is onze factuur te hoog.

DEGREZ. “Het model moet veranderen. De energie alleen kost grosso modo evenveel als in de buurlanden. Maar de factuur is een pak hoger, omdat de energie nog maar 30 procent van uw factuur uitmaakt. De rest komt van transport en distributie, en belastingen. En als Vlaanderen beslist de factuur van 1,6 miljard euro aan groenestroomcertificaten in de distributiekosten te verrekenen, daalt dat aandeel nog.

“Met andere woorden, het concurrentieel nadeel voor de industrie zit niet bij de energieleveranciers, maar bij die andere marktpartijen. Dus, beste overheid: pak dat aan!”

Uw verkooptak maakt verlies, en u bent niet de enige. De gemiddelde marge van de leveranciers bedraagt 0,3 procent. Lampiris pleitte al voor een consolidatiebeweging. Waar staat Eneco?

DEGREZ. “De partijen die niet verticaal zijn geïntegreerd, en voor wie België geen tweede thuismarkt is, zoals bij ons, kunnen die marges maar een beperkte tijd aanhouden. Dat is duidelijk. Er zijn te veel spelers. Maar voor de duidelijkheid: Eneco België staat niet te koop.”

U bent geen overnameprooi. Bent u dan jager?

DEGREZ. “We bekijken ieder dossier. Maar dat hoeft niet noodzakelijk over klantenportefeuilles te gaan. Misschien breiden we uit naar andere industrieën. Kijk naar Telenet, dat Base koopt.”

Het jongste anderhalf jaar verliest u klanten. Met een overname kan u snel uw marktaandeel weer opkrikken.

DEGREZ. “Iedereen kan klanten maken, maar aan dat prijsvechtersscenario doen we niet meer mee. De prijsverschillen zijn ook veel kleiner geworden dan vroeger, mensen kijken meer rond.

“Wij willen niet meer te allen prijze klanten winnen. We willen concurrentieel zijn, maar met energie als een dienst kunnen we meer inkomsten genereren bij onze huidige én andere klanten.

“De vraag is naar welk model we gaan. Wij denken dat de consument zijn comfort wil behouden, meer zelf energie zal produceren en de regie van zijn energiehuishouden in handen zal nemen. Daarop willen we inspelen. Niet meer energie als een factuur, maar als een dienst. Daarom investeren we in entrepreneurialsatellites,die onze klant zullen helpen in die omslag.”

Geef eens voorbeelden.

DEGREZ. “Welke investeringen kunnen we samen in uw woning of bedrijf doen om te zorgen dat u minder energie verbruikt, en minder betaalt?

“We hebben bijvoorbeeld Toon ontwikkeld, een slimme thermostaat. Die kan worden verbonden met uw verwarmingsketel, uw huisbatterij, uw zonnecollector, en geeft advies welk apparaat op welk moment het beste kan worden aan- of uitgeschakeld.

“Mona is een variant op een slimme meter, die u per minuut kan vertellen wat uw verbruik is. Als ik merk dat er om 7 uur ‘s morgens geen piek is, dan kan ik uw familie of uw buren verwittigen, want ofwel bent u op vakantie, ofwel is er iets aan de hand. Dus op basis van uw energieconsumptie leveren we een veiligheidsdienst.”

U investeert dus in veel nieuwe toestellen.

DEGREZ. “Het gaat over apparaten, maar ook over data. Die worden superbelangrijk. Als Toon meet dat uw diepvriezer meer verbruikt dan nodig, dan heeft hij de data ter beschikking, zodat leveranciers u proactief een aanbod kunnen doen. Toon wordt een platform, en wij spreken met onze klanten een vast bedrag af, waarvoor wij alles doen: installeren, advies geven,… In Nederland zullen er eind dit jaar 250.000 stuks geïnstalleerd zijn.

“Energiebedrijven zullen worden afgerekend op hoe ze de klanten sturen. Dát is het energiebedrijf 2.0: we worden regisseur van uw energiehuishouding. Onze klanten hoeven niet noodzakelijk hun energie bij ons te kopen. Energie wordt een commodity: iedereen kan die leveren. Wij willen de diensten errond leveren. Van de grotere uitdagers op de energiemarkt kunnen wij dat het beste, omdat we niet gedreven zijn door grootschalige productie-entiteiten.”

Al had u die graag gehad. Maar het project in Beringen ligt stil.

DEGREZ. “Ik heb daar een dubbel gevoel bij. Wind en zon alleen zijn niet de oplossing, dus je hebt flexibele grootschalige centrales nodig. Maar tegen de huidige prijzen is er niet voldoende rendabiliteit. En voor we 850 miljoen euro investeren wil ik zekerheid dat STEG-centrales een deel zijn van de Belgische energievisie. Ik wil een duidelijk en stabiel kader, over de legislaturen heen. Als we de STEG-centrales vier jaar geleden hadden gebouwd, en nu zouden worden geconfronteerd met het langer openhouden van de kerncentrales, dan had u niet met mij, maar met mijn opvolger gepraat.

“Maar we hebben wel geïnvesteerd. We hebben vorig jaar nog 8 MWp aan zonneparken van ProSolar overgenomen, en op het dak van Audi Brussel hebben we 47.000 m² zonnepanelen gebouwd. We willen graag meer doen, maar dan moeten we weten welke technologie nog deel uitmaakt van de energiemix. Idealiter heb je een supranationale energiekamer, die in nauwe samenwerking met de andere lidstaten de Europese energievisie invoert.”

Luc Huysmans

“Het is niet omdat je de btw verlaagt van 21 naar 6 procent, dat elektriciteit goedkoper wordt”