De rebel van de radiatorenwereld

De verwarming voor het hoogste gebouw in Europa, het hoofdkwartier van telecomgigant Telefónica in Madrid en de gloednieuwe luchthaven van Peking: het Limburgse Jaga reef onlangs enkele prestigieuze internationale contracten binnen. “Ik probeer als bedrijfsleider verder te kijken dan alleen de kostenformule,” aldus zaakvoerder Jan Kriekels.

Noem Jan Kriekels (48) gerust een onorthodoxe zakenman. Eind augustus nam hij samen met een uitgebreide delegatie Jagawerknemers deel aan Burning Man, een maf kunstenfestival in de Amerikaanse Nevadawoestijn. De Belgische delegatie bouwde er een gigantisch houten ruimteschip, stak het in brand en keerde vervolgens terug naar huis. “Het was de bedoeling dat we geen sporen zouden nalaten. Ecologie en creativiteit gaan op Burning Man hand in hand,” zegt Jan Kriekels.

Vraag is: waarom doet een Limburgse radiatorenfabrikant mee aan een kunstenfestival dat bij ons nauwelijks bekend is? “Creativiteit stimuleren. We willen een wereldwijd platform creëren waarin de aanzet wordt gegeven voor een andere economie, die niet louter rond cijfers draait. Wij willen economie opnieuw verzoenen met waarden en spiritualiteit. Creativiteit moet de motor worden van de economie. We zijn nu te veel bezig met cijfers alleen. Niemand denkt aan toekomstgerichte overlevingsmodellen, terwijl we maar energie blijven opsmodderen. Het klinkt misschien utopisch, maar er zijn gedegen wetenschappelijke werken die de komst van de creatieve economie aankondigen. Zo’n 25 % van het bruto globaal product wordt over tien jaar gedragen door creatieve economie. Daar willen wij aan meehelpen.”

Op de bek gaan

Utopische dromer of niet, één ding moet je Jan Kriekels nageven: hij slaagt er met Jaga in om prestigieuze projecten in de wacht te slepen, zoals onlangs in Madrid en Moskou. Een mooie prestatie voor een familiebedrijf dat noodgedwongen slechts een kleine niche van de markt bespeelt. Voor dat laatste bestaat een duidelijke reden, zegt Kriekels. “In de jaren tachtig van de vorige eeuw lag Jaga plat op zijn bek. Omdat de concurrentie veel sterker was dan wij werden we gedwongen ons in een kleine niche te positioneren. Wij legden ons vanaf toen toe op verwarming op maat. Achteraf bekeken was dat onze redding: we zijn een van de enige in de sector die zich daarmee bezighouden. Samen met onze goede contacten is dat de reden waarom we projecten als de Federation Towers in Moskou en het hoofdkwartier van Telefónica in Madrid binnenhalen ( nvdr – Telefónica en de Federation Towers zijn contracten die samen goed zijn voor 5 miljoen euro). De les die ik geleerd heb, is dat op je bek gaan een positieve ervaring is. Ik kan het iedereen aanraden. Het dwingt je na te denken over je bestaansreden en over welke richting je wilt uitgaan. Het zijn overigens niet de enige prestigeprojecten: het residentieel verblijf van de Russische president Vladimir Poetin hebben we enkele jaren geleden uitgerust met onze Iguanadesignradiatoren ( nvdr – waarmee Jaga verscheidene designprijzen wegkaapte, waaronder de IF Award 2000).”

Eén grote familie

De opgelegde bezinningskuur heeft Jaga kennelijk goed gedaan. Het in 1962 door de broers Jan en Gaston Kriekels opgerichte bedrijf heeft nu 500 werknemers en dochterbedrijven in Nederland, Groot-Brittannië en Tsjechië. Jan Kriekels jr., van opleiding economist en antropoloog, kwam zowat 25 jaar geleden bij het bedrijf. “Ik was de rebel van de familie,” gniffelt hij. “Ik trok vroeger rond als rugzaktoerist en heb daar veel van opgestoken. De wereld rondtrekken opent je ogen. Ik probeer als bedrijfsleider verder te kijken dan alleen de kostenformule. Ook daardoor halen we die prestigieuze projecten binnen. De mensen waarmee we werken, zijn vrienden. Hetzelfde geldt voor onze werknemers. Ik probeer van het bedrijf een dorp te maken, waarin je goed kan leven en waar werknemers bij betrokken worden. In dat opzicht zijn we zeker een familiebedrijf. Niet letterlijk, door bloedverwantschap, maar in de figuurlijke betekenis. We kijken verder dan alleen winstbejag.”

Jaga patisserie

Het succes van Jaga zit volgens Kriekels in het feit dat de Limburgse radiatorenfabrikant individuele oplossingen brengt (“We zijn de patissier van de radiatorenwereld”). Dat betekent uiteraard ook dat we een pak duurder zijn dan de concurrentie. Al relativeert hij dat meteen. “We hebben goedkope en dure producten. In Nederland hebben we één vijfde van de markt in handen, terwijl Nederlanders toch zuinige kopers zijn. Je moet ook kijken naar de waarde van het product: wij proberen unieke radiatoren te maken. De waarde daarvan ligt een stuk hoger dan die van een massaproduct. We willen de koper ook zoveel mogelijk betrekken bij het maken van het product. Het product krijgt een grotere emotionele waarde. Bovendien zijn onze radiatoren zeer energiezuinig. Daar zijn we heel erg mee bezig. Bij ons model Knock On Wood gebruiken we duurzaam hout. Bovendien planten we voor elk exemplaar dat we verkopen een boom in een CO2-bos.”

Toekomstgerichte technologie

Niet alleen ecologie, ook design speelt de jongste jaren een steeds belangrijker rol in de radiatorenwereld: radiatoren met golvende lijnen, verrassende vormen, gekrulde buizen en opvallende kleuren duiken steeds meer op. Ook bij Jaga zitten enkele opvallende radiatoren in het aanbod, maar toch houdt Kriekels vol dat design voor hem niet belangrijk is. “Design is meestal niet meer dan een voorgekauwde vorm. Daar is niets creatiefs meer aan. Wij geloven dat alle producten zoveel mogelijk uniek moeten zijn. Als je producten maakt die uniek zijn, heb je ook meer overlevingskansen. Daarom maken we onze designreeksen steeds kleiner. We zijn de rebellen van de branche. Als enige in de sector zijn we bezig met creativiteit in een ruim perspectief, met energiebesparing en met futuristische overlevingsmodellen. Tegelijk werken we heel hard aan nieuwe technologieën.”

Leven en laten overleven

Een voorbeeld daarvan is de Oxygen Cocon die Jaga maakt voor de nieuwe Living Tomorrow in Vilvoorde: een leefruimte waar je kan werken, eten, slapen en wonen en waar de zuurstofgraad ideaal en instelbaar is. “In een wereld waar de luchtkwaliteit zienderogen achteruitgaat, is dat volgens ons toekomstgericht denken. We zijn ook bezig met draagbare verwarming: een jas die uitgerust is met verwarming, die je warmte verschaft. Stel je voor dat morgen de energieplug uitgetrokken wordt: hoever staan we dan nog? We vallen in één klap terug naar het ontwikkelingsniveau van een Afrikaans dorp. Daarom ontwikkelen we overlevingsmodellen waarin we minder energie en grondstoffen opslokken en milieuvriendelijker werken dan op dit moment.”

Info: www.jaga.be, www.theradiatorfactory.com

Voor meer informatie over Burning Man en het wereldwijde platform voor een creatieve economie: www.uchronians.org

Dominique Soenens