Jobs scheppen is in wezen niet moeilijk. 200.000? Makkelijk. 400.000? Geen probleem. Verlaag gewoon de loonlasten tot het gewenste niveau bereikt is. Dan krijg je wel een gat in de sociale zekerheid. Staan we dan een tekort toe of geven we minder uit? De regering-Verhofstadt wil geen van beide.
“Een loonlastenverlaging is zonder meer een zegen voor de werkgelegenheid,” zegt Joep Konings, professor Economie aan de KU Leuven en het Licos en een autoriteit in arbeidsmarkteconomie. “Verlaag de loonlasten met 1 % en het aantal jobs neemt met 1 % toe. Dat impliceert dat één extra job de overheid ongeveer 40.000 euro kost. Een loonlastenverlaging met 800 miljoen euro levert dus 20.000 jobs op.”
Heeft premier Guy Verhofstadt ( VLD) zich dan een nulletje vergist? Hij ambieert toch 200.000 nieuwe jobs in deze regeerperiode? Maar dat zou een loonlastenverlaging van 8 miljard euro per jaar vergen. Dat is weliswaar een brutokostprijs voor de overheid, want de nieuwe jobs brengen heel wat terugverdieneffecten mee. Alleen is daar wat geduld voor nodig, want een loonlastenverlaging levert pas na verloop van twee jaar de 1 % extra jobs op voor elke procent loonlastenverlaging. Konings: “Op korte termijn moeten we het met 0,6 % extra jobs doen voor elke procent korting op de belasting op arbeid.”
Heiliger dan de paus
De sociale zekerheid wordt voor het gros gefinancierd met lasten op arbeid. Een loonlastenverlaging slaat op korte termijn dus een gat in de sociale zekerheid, en dus ook in de begroting. “En daar wil de regering blijkbaar niet van weten,” zegt Konings. “Wij zijn niet bereid een tekort in de sociale zekerheid op te lopen, en dus een begrotingstekort erbij te nemen. Maar ik stel vast dat Frankrijk en Duitsland wél hun sociale zekerheid hervormen en in het rood gaan en het stabiliteitspact dus laten voor wat het is. Moeten wij dan de heilige uithangen? Klopt, ook België kampt met een weggemoffeld tekort, maar we kunnen verder gaan.”
Maar als de regering een tekort wil vermijden, dan moet ze de lagere inkomsten maar opvangen door minder uit te geven. Dat lijkt voor paars helemaal onhaalbaar. Konings: “Aan de uitgaven van de sociale zekerheid durft men helemaal niet te tornen. Maar als er geen hervorming komt, is er ook geen ruimte voor een verlaging van de loonlasten.”
Ere-vice-voorzitter van de Nationale Bank Marcia De Wachter kwam twee weken geleden met het ei van Columbus aandragen: ‘verlaag de loonlasten en herfinancier de sociale zekerheid via hogere indirecte belastingen’. Tot 400.000 jobs extra zou dat opleveren! Klaar is Kees? “Neen,” zegt Konings. “Een alternatieve financiering van de sociale zekerheid verschuift het probleem alleen maar. Het is immers de totale belastingdruk die relevant is (zie Trends, 20 november 2003, blz 18).”
Een loonstop dan maar, zoals VEV-voorzitter Ludo Verhoeven vorige week voorstelde? “Dat is in de praktijk niet haalbaar,” zegt Konings. “Trouwens, een aantal bedrijven is bereid te betalen om talent aan te trekken. Toch is een loonmatiging zonder meer gunstig voor de werkgelegenheid. Multinationals schuiven met jobs tussen hun internationale vestigingen op basis van loonkosten. Let wel: het gaat om verschuivingen tussen landen met hoge lonen, niet om verschuivingen van bijvoorbeeld België naar Oost-Europa. Ford Genk is daarbij een slecht voorbeeld. Die afslanking heeft niets met de loonkosten te maken, maar past in een algemene afslanking bij Ford die vooral te wijten is aan een slecht verkopend product. Subsidies zijn in dat geval dom, want ze belonen verliezers. Ford schrapt jobs omdat het een slecht product maakt. Neen, we moeten winnaars belonen! Winnaars scheppen jobs.”
Verwacht de extra jobs van een loonlastenverlaging ook niet in de industrie. Konings: “De afname van de werkgelegenheid in de industrie zal zich doorzetten via een doorgedreven automatisering en toenemende productiviteit. Dat is een tendens die zich de jongste jaren trouwens ook doorzet in Oost-Europa. Wij verliezen geen industriële jobs aan landen met lagere lonen. We moeten dus in andere sectoren jobs scheppen, en ik denk in de eerste plaats aan kennissectoren. Meer overheidsuitgaven in Onderzoek & Ontwikkeling, meer durfkapitaal ter beschikking stellen, dat zou een uitstekend idee zijn. Want die uitgaven zijn bijzonder stimulerend voor de groei op langere termijn. Trouwens, onze economie kampt met een vraagtekort, en begrotingsorthodoxie is misplaatst in tijden van recessie.”
Volgens Konings wordt vooral een institutionele hervorming van de sociale zekerheid noodzakelijk. Hij denkt bijvoorbeeld aan een hervorming van de ontslagregeling voor de werknemers of een kortere duur van de werkloosheidsuitkeringen. “Hoe korter de duurtijd, hoe sneller de mensen een job aannemen. In Vlaanderen is ze wat ingekort en dat de Vlaamse werkloosheid nu onder het Europese gemiddelde ligt, is daar deels aan te danken.”
“Frankrijk en Duitsland zijn wél bereid om hun sociale zekerheid te hervormen en in het rood gaan. Moeten wij dan de heilige uithangen?”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier