De opmerkelijke gedaanteverwisseling van Bekaert

Een mooiere verjaardag kon Paul Buysse zich allicht niet wensen. De eerste niet-familiale voorzitter van het West-Vlaamse concern Bekaert kon na vier jaar hard labeur, gefrunnik aan de top en een doorgedreven imagebuilding, op zijn zestigste verjaardag een schitterend rapport afleveren.

Na de magere jaren, bezwaard door een moeizame heroriëntering en de daarbij horende nefaste beslissingen, lijkt de toekomst Bekaert weer toe te lachen. Op 17 maart 2005 mocht gedelegeerd bestuurder Julien De Wilde, geflankeerd door zijn jarige voorzitter Paul Buysse, een recordwinst bekendmaken van 168 miljoen euro, bijna dubbel zoveel als het jaar voordien. Ook de eerste maanden van 2005 kondigen zich “goed” aan, al behoudt De Wilde enige reserves om voluit te gaan in zijn commentaar. De omzet steeg met 21 %, tot 2,2 miljard euro. Als de joint ventures en minderheidsbelangen worden meegerekend, bedraagt de groepsomzet 3,1 miljard euro. Paul Buysse – een sinjoor schuwt de grote woorden niet – sprak van een historisch, uniek en exceptioneel jaar. De feiten spreken hem niet tegen: het resultaat moet afgewogen worden tegen de achtergrond van duurdere grondstoffen, een krimpende dollar en een mindere prestatie bij groeitijger China.

Hoofdbrekens: grondstofprijzen en wisselkoersen

Het resultaat is beter dan verwacht, want analisten gingen uit van een winst van 130 miljoen euro. De herwaardering van de voorraden, een must volgens de International Financial Reporting Standards (IFRS), heeft een positieve impact van 35 miljoen euro op het bedrijfsresultaat. Al wijst woordvoerster Françoise Vanthemsche erop dat die herwaarderingen een constante zijn in de bedrijfspolitiek van Bekaert en dat IFRS geen beduidende rol heeft gespeeld. “Samen met de herwaardering werden ook fiscale verliezen overgedragen,” nuanceert Wouter Vanderhaeghen van KBC Securities. “Werd er in de eerste jaarhelft nog 26,7 miljoen euro fiscale bijdragen betaald, dan was dat in de tweede helft slechts 1,4 miljoen euro. Als je die cijfers in rekenschap brengt, kom je al aardig in de buurt van wat de algemene verwachtingen waren. Maar het blijft een schitterend resultaat.”

“Er was meer vraag, we hebben dus meer business gedaan,” vat Julien De Wilde nuchter het voorbije jaar samen. Op één punt is de gedelegeerd bestuurder bijzonder trots. “De verkoopdienst is erin geslaagd de significante stijging van de grondstofprijzen meteen door te rekenen aan de klant.”

De wisselkoersen, naast de grondstofprijzen een tweede constante in de hoofdbrekens van de board, vertegenwoordigen een negatieve impact van 4 %. “We wapenen ons door zoveel mogelijk in dezelfde muntzones te kopen, produceren en verkopen,” zegt Julien De Wilde. “Maar de krimpende Amerikaanse munt heeft ons zo’n 17 miljoen dollar aan resultaat gekost.” Toch is hij tevreden. “Mijn opdracht luidt duurzame rendabele groei verwezenlijken. Wat het ons kost aan werkkapitaal, moet ik terugverdienen en daarbovenop nog profit halen.” Hij wijst er fijntjes op dat dit niet ten koste ging van investeringen, noch van research. Bekaert investeerde 166 miljoen euro voor expansieprojecten in Europa en Azië, en de verwerving van deelnemingen slorpte nog eens 16,7 miljoen euro op. Het budget voor Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) werd opgetrokken tot 55 miljoen euro, of 2,5 % van de omzet. Ter illustratie: het Europese gemiddelde ligt op 2 %, het Belgische gemiddelde op 1,9 %.

Nuchterheid regeert

Met dit resultaat wordt het bord bij Bekaert schoongeveegd, nadat dit de voorbije jaren was volgekrabbeld met koerswendingen en dito doorhaalstrepen van minder gelukkig gekozen paden. “Business bedrijven is risico’s nemen,” dixit Julien De Wilde. Het zonnepanelenverhaal blijft daarbij, tot ergernis en bijbehorende diepe frons van woordvoerster Françoise Vanthemsche. Maar De Wilde is te veel gentleman om zijn voorganger Raf Decaluwé in de wind te zetten. “De keuze om in die markt te stappen, was fundamenteel niet verkeerd,” aldus een zalvende De Wilde. “Hadden we een andere en meer economisch georiënteerde partner gehad, dan was Bekaert vandaag misschien nóg actief in de zonnepanelen.” Maar midden 2003 stapte Bekaert uit de productie, en verwierf diens Amerikaanse partner Energy Conversion Devices (ECD) rond de Amerikaans-Litouwse uitvinder Stan Ovshinsky (een genie voor de ene, een gek voor de andere) de belangen. “Bekaert heeft zwaar afgeschreven op die activiteiten. Maar het was de beste beslissing,” commentarieert Kristoff Van Houte, analist bij Kroffinvest.

Die nuchterheid betekent niet dat de tanker Bekaert niet langzaam een andere koers vaart. Wie de maag van Paul Buysse wil doen ineenkrimpen, moet Bekaert omschrijven als ‘de beursgenoteerde producent van staalkoord en staaldraad’. Zonder de roots te willen verloochenen – walsdraad is de basisgrondstof – maar dergelijke omschrijving is een aanslag op de technologische vooruitgang en de researchinspanningen van het bedrijf. De klassieke draadtrekkersactiviteiten krijgen door geavanceerde technieken als metaaltransformatie en coatings (deklagen) een innovatieve betekenis. Is de inbreng van die nieuwe activiteiten nog beperkt, de groei is met goed 25 % wel zichtbaar. Een kanttekening: heette het in 2000 nog dat de afdeling Be- kaert Advanced Materials (BAM), waarin de geavanceerde materialen en deklagen zijn ondergebracht, tegen 2003 zo’n 14 % van de totale omzet voor haar rekening zou nemen, dan klokt BAM, intussen omgedoopt tot Advanced Materials and Coatings, vandaag af op 11 %. De ‘klassieke’ activiteiten, geavanceerde draadproducten, nemen nog steeds 68 % van de groepsomzet voor hun rekening. Bovendien zetten ze met een resultaat van 1,5 miljard euro een groei neer van net geen 21 %.

Champagne bij de formule 1

Wordt Bekaert dan terughoudender? “Integendeel,” klinkt De Wilde vastberaden. Prompt troont hij ons mee naar de showroom. Voor wie Bekaert nog steeds ziet als een prikkeldraadproducent, is dat een trip met een hoog Technopolis-gehalte. De vezel- en verbrandingstechnologie lijken de twee meest in het oog springende divisies. Ultrafijne metaalvezels, van 1 tot 80 micron (60 keer dunner dan een mensenhaartje), worden gebruikt in diverse toepassingsgebieden. Van beschermkledij, betonversterking, over filterelementen tot hittebestendige vezelmatten. Op die technologie voortbordurend, kwam men uit bij de verbrandingstechnologie, met milieuvriendelijke gasverbrandingssystemen voor zowel industriële als commerciële toepassingen. Het Franse Solaronics, zelf een wereldwijde speler in industriële verbrandingstechnologie, werd in het voorjaar van 2004 volledig door Bekaert overgenomen. Het Nederlandse Clean Enclosed Burners, waarin Bekaert een belang van 19 % had, werd al in 2003 volledig overgenomen en omgedoopt tot Bekaert CEB Technologies. De technologie wordt voornamelijk ingezet bij de exploratie van olie en gas, waarbij de overtollige gassen worden verwerkt. “Met dergelijke technologie boort Be- kaert nieuwe betekenisvolle markten aan,” weet Kristoff Van Houte.

Bekaert spitst zich ook toe op sputtertechnologie, waarbij onder vacuüm deklagen worden aangebracht op – onder meer – kunststoffolie. Onder meer de markt voor glas met speciale deklagen groeit enorm. Een beschermende folie houdt zowel de UV-straling van het zonlicht en de warmtestraling tegen. Een aardige bijkomstigheid: het beschermt tevens tegen vandalisme en bewees zijn doeltreffendheid bij de aanslagen van 11 september 2001 op het Pentagon. Ook diamantachtige deklagen, voor toepassingen waarbij een hoge hardheid en lage wrijvingsweerstand verreist is, is een potentieel succesnummer. Tal van formule 1-motoren worden door Bekaert van een slijtvaste deklaag voorzien. En als Schumacher bij aankomst de champagne mag laten knallen, moet hij eerst het metalen kurkhoudertje – bijna zeker ook Bekaert-materiaal – verwijderen.

De markt van staalkoord voor bandenversterking – Bekaert heeft daarin een lange traditie en kent alle voornaamste autobandenleveranciers als klant – staat in China aan de vooravond van een heuse boom. “Ik ben een believer in China,” verkondigt De Wilde, die met Alcatel al in 1989 het Aziatische continent verkende. “Bekaert is daar te voorzichtig begonnen, ik ben er naar een hogere versnelling gegaan.” Daarom werd er fors geïnvesteerd (200 miljoen euro op twee jaar) in productiecapaciteit. “Terecht,” merkt Kristoff Van Houte op. “Elke economische bloei gaat gepaard met een overschakeling naar radiaalbanden.”

‘Fundamenten verkocht’

Het onderzoekscentrum in Deerlijk, in de buurt van het hoofdkwartier in het West-Vlaamse Zwevegem, telt zo’n 260 wetenschappers. Zij buigen zich voornamelijk over producten voor de volgende generatie of productontwikkeling voor nieuwe markten. “Het is een internationale mix, van zowel nationaliteiten als universiteiten,” vertelt Julien De Wilde. “En de nabijheid van die research stelt ons ook in staat om daar productiebanen aan te koppelen.” Bekaert heeft ook een belangrijk onderzoeks- en technologiecentrum in China, dat zich vooral toelegt op productondersteuning. De Wilde voegt er tussen neus en lippen aan toe dat hij de beslissing van de Belgische overheid, om de 50 %-vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers uit te stellen tot oktober 2005, betreurt. “Deze regering beseft onvoldoende welke impact het heeft op ondernemingen wanneer ze afspraken niet naleeft. De aanwerving van een twintigtal extra onderzoekers voor Deerlijk heb ik verdedigd aan de hand van die intentie van de overheid. Vandaag kan ik het gaan uitleggen aan mijn raad van bestuur.”

Die raad van bestuur besliste onlangs tot de verkoop van de basisactiviteit, de divisie afrasteringen, waarmee alles begonnen is in 1880. Vandaag herinnert alleen een heerlijk naïeve muurtekening van Marc Sleen in de grote vergaderzaal aan die periode. Maar wie bij Bekaert hengelt naar nostalgische oprispingen daarover, is aan het verkeerde adres. “Een bedrijf om historische redenen houden? Sorry, dat is niet mijn opdracht,” zegt Paul Buysse. Fencing wisselde voor 281 miljoen euro van partner. Bekaert verdient er een financiële meerwaarde op van 56 miljoen euro. De Nederlandse durfkapitaalgroep Gilde doopte het bedrijf intussen om tot Betafence. “Fencing strookte niet langer met onze kerncompetenties,” verdedigt De Wilde de verkoop, die vooral in de West-Vlaamse thuisbasis voor een emotionele eruptie zorgde. “Vandaag staat Bekaert voor het transformeren van walsdraad tot micronvezels én het coaten van walsdraad tot een hoogwaardige component. De productie van afrasteringen hoort daar niet bij.” De verkoop paste in een strategische oefening die alle divisies tegen het licht hield of ze beantwoorden aan de kerncompetenties. Daarom werd ook de divisie composietprofielen begin 2004 verkocht aan het Finse Exel Oyj. Het is tevens geen groot geheim dat de divisie Handling in de etalage staat (omzet 7 tot 8 miljoen euro).

Op zijn verlanglijstje van De Wilde voor dit jaar staat Rusland. “We verkopen daar al, maar nog te weinig. We moeten daar echt iets gaan doen.” Of het een nieuwe vestiging, een partnership of acquisitie wordt? De topman laat niet in zijn kaarten kijken. Over hoe hij de toekomst ziet, wil hij wél iets kwijt: “Het devies is verandering. Durven veranderen en niet vastklampen aan de verworvenheden. De wereldwijde uitdagers kloppen vandaag al aan onze deur.”

Lieven Desmet

“Ik ben een believer in China. Bekaert is daar te voorzichtig begonnen, ik ben er naar een hogere versnelling gegaan.””Deze regering beseft onvoldoende welke impact het heeft op ondernemingen wanneer ze afspraken niet naleeft.””Mijn opdracht luidt substantiële duurzame groei verwezenlijken. Wat het ons kost aan werkkapitaal, moet ik terugverdienen.”