Marc Coucke hoeft niet één euro belasting te betalen op de meerwaarde van 1,24 miljard euro die hij boekt op de verkoop van zijn bedrijf aan het Amerikaanse Perrigo. Dat doet nogal wat stof opwaaien. Toch is er niets aan de hand. De meerwaarde op aandelen is in België belastingvrij, als de verkoop deel uitmaakt van het normale beheer van een privévermogen. De verkoop van het eigen bedrijf hoort daarbij.
Dit land wordt daarom weleens omschreven als een paradijs voor vermogenden. Maar vergeleken met andere Europese landen valt de omvang van de Belgische belastingen op vermogen zeker niet uit de toon. Er zijn goede economische en fiscale redenen om de meerwaarde hier niet te belasten.
Zo is er het principe ‘non bis in idem’, dat stelt dat iets geen twee keer mag worden belast. Een meerwaardebelasting op aandelen zou neerkomen op een dubbele belasting op de winst van een onderneming. Bij de verkoop van het bedrijf worden de winsten verschoven van de verkoper naar de koper. De koper betaalt een overnamesom, die grotendeels is gebaseerd op de verwachte winsten. De belasting op die winsten is verschuldigd als ze worden geboekt. Bij een meerwaardeheffing zou de winst tweemaal worden belast: een keer bij de verkoop en een keer in de toekomst. Zo’n dubbele belasting zou de fiscale druk op risicokapitaal nog verhogen en een rem zetten op investeringen in het eigen bedrijf. Dat kan de Belgische economie op dit ogenblik missen als kiespijn.
Dat neemt niet weg dat België een van de weinige landen is die geen meerwaardebelasting heft. Er valt een lans te breken voor zo’n heffing, op voorwaarde dat die belasting een onderdeel van een taxshift is, waarbij extra belastingen op vermogen dienen om de belastingen op arbeid te verlagen. Daarbij kan zelfs een stap verder worden gegaan door alle inkomens op dezelfde manier te belasten, ongeacht de bron van die inkomsten.
Dat model was een leidraad voor het fiscale beleid van de meeste ontwikkelde landen na de Tweede Wereldoorlog. Dat systeem heet doeltreffender te zijn, omdat door een uniforme belasting op alle inkomsten kan worden vermeden dat arbeidsinkomsten worden omgezet in vermogen om belastingen te ontwijken. Een ruimere belastinggrondslag maakt ook lagere belastingvoeten mogelijk, en dus een doeltreffender fiscaliteit. Het systeem is ook billijker, omdat het principe ‘bij gelijke inkomsten, gelijke belasting’ wordt gerespecteerd. De fabrieksarbeider die van een loon leeft, de rentenier die coupons knipt of de ondernemer die meerwaarde casht: hun diverse inkomens zouden op dezelfde manier worden belast.
De Hoge Raad voor Financiën adviseerde onlangs nog om zo’n belastingsysteem na te streven. De regering-Michel hield het in het regeerakkoord bij een heel bescheiden taxshiftje, met behoud van de fiscale vrijstelling van meerwaarde.
Marc Coucke valt dus weinig te verwijten. Toch zit er een addertje onder het gras. Een meerwaarde is ook in België belastbaar als de verkoper een belang van meer dan 25 procent in de onderneming heeft en als de koper een rechtspersoon van buiten de Europese Economische Ruimte is. Het belastingtarief bedraagt in dat geval 16,5 procent, plus de gemeentebelasting.
In wezen is Perrigo een Amerikaans bedrijf. Dat betekent dat in principe een meerwaardebelasting van 16,5 procent verschuldigd is. Maar Perrigo nam vorig jaar het Ierse farmabedrijf Elan over, waarbij het zijn hoofdzetel naar Ierland verhuisde om te profiteren van de lagere Ierse vennootschapsbelasting. Daardoor hoeft Marc Coucke geen meerwaardebelasting te betalen in België.
De Ierse fiscale vluchtroute voor Amerikaanse bedrijven doet sterk denken aan de praktijken van Luxemburg tijdens de voorbije jaren, om met fiscale deals bedrijven en families naar het Groothertogdom te lokken. In een monetaire unie als de eurozone zijn zulke deloyale praktijken ten opzichte van andere landen bijzonder laakbaar.
Want hoe kunnen bijvoorbeeld landen als Spanje of Griekenland, als ze lid van de eurozone willen blijven, de noodzakelijke hervormingen tot een goed einde brengen, als andere eurolidstaten hun belastbare basis ondermijnen? En met welke geloofwaardigheid kan de nieuwbakken Commissievoorzitter en ex-premier van Luxemburg, Jean-Claude Juncker, die landen nog op het matje roepen als ze bijvoorbeeld hun begrotingsdoelstellingen missen?
Dat toont nog maar eens aan dat de euro op termijn alleen kan overleven als de constructie wordt vervolledigd met een fiscale en politieke unie.
DAAN KILLEMAES
Omdat Perrigo fiscaal in Ierland gedomicilieerd is, hoeft Marc Coucke geen meerwaardebelasting te betalen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier