De Noordzee komt naar de buitenwijken van Brugge

In 2034 teisteren grote overstromingen Vlaanderen, als gevolg van de klimaatverandering. Tot in de buitenwijken van Brugge staat het Noordzeewater. De kustverdediging heeft gefaald. De versterkingsplannen waren niet uitgevoerd omdat de geldkwestie in communautair vaarwater was terechtgekomen.

Het is een van de vele scenario’s die Gwynne Dyer schetst in zijn boek Klimaatoorlogen. De auteur is een Canadese journalist, historicus en specialist in internationale relaties en geopolitiek. Verscheidene scenario’s passeren de revue: 2045 en de geopolitiek van de klimaatverandering, 2025 in Zuid-Afrika, 2029 in de VS, 2036 in Noord-India, 2042 in China, 2055 in de VS en het Verenigd Koninkrijk, 2056 in de Lage Landen.

Miljoenen Europeanen uit het zuiden zijn naar de noordelijke lidstaten van de Unie gevlucht, weg van de hongersnood. De volksverhuizing zal de EU in december 2047 doen uiteenvallen wanneer het noorden, dat zelf met een tekort aan voedsel kampt, zich afscheidt, de Noordelijke Unie (NU) opricht en de grenzen met Zuid-Europa potdicht sluit.

Onze contreien zijn er in 2056 een heel stuk beter aan toe dan de rest van de wereld. We hebben allemaal nog te eten en dankzij de nabijheid van de zee steeg de temperatuur met niet meer dan vier graden in vergelijking met twee generaties geleden. We leven relatief veilig en hebben weinig last van het geweld en de chaos wereldwijd.

We zijn echter op weg naar zes graden meer. Landinwaarts, in de graanschuur van de NU, wordt dat tien graden. Bovendien begint de ijskap van Groenland te smelten. Het zeeniveau zal in de komende eeuwen nog eens met zes tot zeven meter stijgen. Maar we zullen allicht eerder verhongeren dan verdrinken. Dyce schetst catastrofale ontwikkelingen en wie denkt het daarmee te hebben gehad, zit fout. In 2175 is het mensdom uitgeroeid, maar dat scenario acht de auteur weinig waarschijnlijk.

Om dit allemaal te verhinderen, moet de mensheid volgens hem een tijd optreden als ‘onderhoudsmonteur’ van de planeet en er met geo-engineering voor zorgen dat de temperatuur met niet meer dan twee graden stijgt. De schrijver stelt dat we, als beginpunt, onze economie tegen 2050 ontkoold moeten hebben. De wouden die we wereldwijd hebben gekapt, moeten opnieuw worden aangeplant. Er moeten reusachtige reservaten komen waar niet mag worden gevist, zodat het leven in de oceanen zich herstelt. Het landbouwareaal moet van 40 naar 30 procent van het aardoppervlak krimpen. Hightech moet de voedselproductie op peil houden.

De auteur schreef geen boek waarvan u enkele bladzijden leest voor het slapengaan. Het in één ruk uitlezen, gaat evenmin. Best doorloopt u de scenario’s apart en u kunt van het ene naar het andere hoppen afhankelijk van het werelddeel waar u interesse voor heeft.

Er wordt al eens gezegd: we gaan naar de verdoemenis. Dyce schrijft hoe dat zou kunnen verlopen, maar voegt eraan toe dat dit niet hoeft te gebeuren indien we ingrijpen.

Gwynne Dyer, Klimaatoorlogen, Spectrum, 2010, 310 blz., 19,99 euro

boudewijn vanpeteghem