IK WASIN LONDEN toen vorige week de zoveelste definitieve stemming over de brexit plaatsvond. Ik was verrast door het tentenkamp in de buurt van de Houses of Parliament. Dat stond er niet voor brexitvluchtelingen, maar voor zo’n dertig zenders die in de gietende regen live verlag uitbrachten. Overal bijna hetzelfde beeld: een jonge vrouw voor de camera, onder een tent, soms een paraplu, een al even jonge man achter de camera. Een driepoot met reflecterend doek. Wat was de meerwaarde om daar te staan? Nihil. Maar je moet de achtergrond met Big Ben hebben.
De Britten zijn tot alles in staat, ook om een politiek probleem om te toveren tot een dwaze farce.
Wat verder staan kleine groepen supporters voor beide kampen. Mensen die hun vrije tijd en hun comfort opofferen om met Britse of Europese vlaggen te zwaaien en te jammeren over zo veel dwaasheid bij het andere kamp. De kloof zit waanzinnig diep. De kampen zijn fanatieker over blijven of gaan dan over links of rechts. En vooral de pro-Europeanen zien het echt niet zitten dat hun zoon of dochter met iemand van het andere kamp zou trouwen. Eén ding hebben de twee kampen gemeen: ze gebruiken het Engels om op een briljante manier hun standpunt te formuleren.
DE LONDENSE METROHEEFT twee stations met dezelfde naam: Edgware Road. Ze zijn onderling niet verbonden, liggen op twee verschillende lijnen en je moet wandelen van het ene naar het andere, want ze liggen beide vlak bij hetzelfde deel van Edgware Road. Het aantal misverstanden, misgelopen afspraken en nutteloze verplaatsingen moet in de tienduizenden lopen. De oplossing is eenvoudig: verander een van beide of allebei van naam. Geen enkel voorstel daartoe is ooit aanvaard. Vraag niet waarom. Koppige dwaasheid. Als je dat weet, besef je dat de Britten tot alles in staat zijn, ook om een politiek probleem – de rol van de Europese Unie – om te toveren tot een dwaze farce. O ja, zo’n 8 kilometer verderop is er nog een station dat Edgware heet.
WAT IS ER MISGELOPEN bij de brexit? Het heeft lang geduurd eer ik het snapte. Toen de brexit aan het publiek werd voorgelegd, waren premier David Cameron en zijn latere opvolgster Thesesa May tegen, was het parlement tegen en was de overgrote meerderheid van het ambtenarenkorps tegen. Vooral de experts in buitenlandse handel en internationale verdragen waren er ronduit tegen. Uiteraard hebben die een elegante oplossing van binnenuit gesaboteerd. Of minstens: echt ijverig hebben ze niet gezocht. Maar vooral: het volledige Britse systeem is gebaseerd op een tweepartijensysteem, met zijn vreemde logica, zijn vreemde debatten, zijn rituelen.
En dan kreeg je een volksraadpleging en het volk besliste in een richting die het politieke systeem niet wilde. Was het volk misleid? Ik woonde in die periode in Londen en de campagne was intens. Beide partijen trokken alle registers open. De Britten konden echt niet zeggen ‘ wir haben es nicht gewusst‘. Ja, de vertrekkers voerden beter campagne, ja Cameron is te laat in gang geschoten en was te zelfverzekerd. Maar dat zijn normale regels van het spel. Het volk had gesproken.
WAT ER NU BIJ HET EINDSPEL gebeurt, heb ik begrepen toen ik Belfast bezocht. Prikkeldraad, kleuterscholen en winkels die ‘s avonds door versterkte ijzeren rolluiken worden afgesloten, een soort gedemilitariseerde zone, inclusief prikkeldraad en een ijzeren muur (een zoals Donald Trump van droomt). Daar merk je aan alle details: hier kan het geweld elk ogenblik weer losbarsten. Een eeuwenoud, religieus geïnspireerd conflict is daar met een delicaat verdrag min of meer onder controle. Welke overeenkomst Theresa May ook sluit, dat evenwicht komt in gevaar. Daar lopen de onderhandelaars op een slappe koord, met sluipschutters aan beide kanten.
Het Ierse probleem is het enige dat het Britse tweepartijensysteem – niet het volk, dat is hopeloos verdeeld – nog scheidt van een brexit. Tot dan sleept het schouwspel zich voort van de ene farce naar de volgende. Maar het publiek is volkomen uitgeput door de eindeloze voorstelling.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School Volg mij op www.marcbuelens.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier