De man van Zanona

Verguisd door de ene, geprezen door de andere, maar nooit onbesproken. Zijn naam : Bernard Devos. Zijn faam : flamboyant. De 50-jarige Waregemse zakenman heeft zich teruggetrokken in Zanona, zijn Andalusische haciënda annex natuurreservaat.

Algeciras (Spanje).

“U weet toch dat stress dé belangrijkste doodsoorzaak is in onze westerse wereld. Ik heb besloten om alvast daaraan niet kapot te gaan.” De Mitsubishi 4×4 slingert zich, laverend door een zee van putten, van links naar rechts door een stukje Andalusische wildernis. Bernard Devos hanteert het stuur bij een sightseeing-toer door zijn privé-domein Zanona, een imposant natuurreservaat op een steenworp van de straat van Gibraltar. De “chauffeur” praat ononderbroken, terwijl in het met 550.000 bomen beboste domein het wild schichtig in het struikgewas wegschiet. “Bedrijven zijn passionant,” zegt Devos. “Maar hier heb ik geleerd dat er nog een superlatief bestaat : de natuur. Hier domineert de tijd de mens, niet omgekeerd. Twintig jaar geleden was ik hier gek geworden. Nu heb ik er een heerlijk gevoel.”

De Mitsubishi 4×4 valt op een fraaie heuvelrug stil aan de haciënda met de welklinkende naam Zanona. Tegen een blinde muur hangen tientallen jachttrofeeën. Op de binnenkoer voor de casa zorgt een fontein, met vier opvliegende eenden die water sproeien vanuit hun stenen bek, voor verfrissing. De haciënda baadt in een zee van licht, ruimte en luxe : zeventien kamers, drie salons, een fitnessruimte met jacuzzi en sauna, buiten een zwembad, binnen een heus atelier waar bevriende kunstenaars welkom zijn. Binnen siert een resem moderne kunstwerken de muren. In een klein hoekje hangt een schets in een klassiek kadertje, getekend Francine Callebaut (mevrouw Devos), met het onderschrift : To Bernard, my beloved husband. Tussen de boeken staan allerlei video’s : Fatal Attraction, Schindler’s List, Philadelphia. Om de veel te eenzame avonden door te komen ? “Neen,” zegt de gastheer. “Ik heb mij hier teruggetrokken, maar ben weinig alleen. Mijn familie, vrouw en drie kinderen, komt regelmatig op bezoek, maar ook vrienden. Zonet was judoka Robert Vandewalle hier, een intimus sinds jaren. De Russische schilder Igor Andreev is hier kind aan huis, net zoals vele anderen. Zanona is een ontmoetingsplaats, geen eiland.”

Gezeten in een witte lederen fauteuil omschrijft Devos zichzelf vandaag als “een zakenman, die ook natuurconservator is geworden”. In 1991, na zijn vertrek bij Sofinal (zie kader Familietwisten), kocht hij uit de hand van een Andalusische notaris een domein, dat eertijds tot het patrimonium van een bank behoorde. “Mij werd verteld dat Hannibal destijds van hieruit begon aan zijn Appenijnse veroveringstochten,” zegt Devos. Hij heeft al 290 kilometer nieuwe (aarden) wegen laten aanleggen door het reservaat, hij laat bomen rooien waar nodig en nieuwe aanplantingen aanbrengen waar nuttig, er mag gejaagd worden, het kurk wordt van de bomen gehaald en verkocht enzovoort. De nieuwste passie van Bernard Devos heet vissen. Op Zanona is hij begonnen met een kleine palingkwekerij. Er zijn plannen om elders in Andalusië een viskwekerij te beginnen “op industriële schaal”.

De Waregemse zakenman is al langer actief in Andalusië. Midden de jaren tachtig kocht hij aan de Costa de la Luz zijn eigen hotel : het driesterrenonderkomen Cruz del Mar in Chipiona. “Alle natuurproducten die in het hotel verbruikt worden, dragen een Zanona-etiket,” zegt Devos. “Zanona verkoopt deze producten ook aan derden.”

Op pakweg twintig kilometer van Zanona ligt het Andalusische dorp Benalup. Met de lokale, socialistische, burgervader heeft Bernard Devos een gentlemen’s agreement aangegaan : Señor Bernardo koopt “tegen een prijsje” honderd hectare grond. In ruil bouwt Devos binnen twee jaar hier een golfterrein, annex viersterrenhotel. “Het moet betaalbaar zijn voor iedereen, met een overnachting aan duizend frank. Ook het veertigtal privé-woningen die er aan de rand van het complex komen, moet tegen redelijke prijzen verkocht worden.”

Op de kronkelende weg naar Benalup heeft Devos zijn eerste realisatie staan. Hij heeft er zopas, in aanwezigheid van guest star Paul Ambach (alias Boogie Boy), een gloednieuwe discotheek geopend ( Numero Uno) met de allernieuwste technieken qua geluid en belichting. Ernaast wordt een banketzaal in gereedheid gebracht, met een speeltuin en zowaar een stierenarena aan de buitenzijde.

THUISHAVEN.

Op tweeduizend kilometer van Zanona, zowat onder de kerktoren van het Oost-Vlaamse Zulte, staat André Thienpondt, de zakelijke vennoot van Bernard Devos, in voor de opvolging van een deel van de zakelijke belangen van Bernard Devos. “We zijn bijna dagelijks, via fax of telefoon, met elkaar in contact,” zegt Devos. Het betreft de controle op de groep Lys, waaronder zes participaties zitten : Lys Yarns, Neyrinck Holvoet, Derlys, Lys Trade, Ridobel en het Kroatische Sicra Istri Bernardi. Devos houdt 85 % van de aandelen aan in Lys, André Thienpondt tekent voor de resterende 15 %.

Volgens Devos en Thienpondt is voor Lys een groepsomzet van 1,5 miljard frank het maximum. Nu wordt afgeklokt op 1,3 miljard. Toen de tandem Devos-Thienpondt de flink verlieslatende bedrijven Lys Yarns en Neirynck-Holvoet kocht, werden wenkbrauwen gefronst. Zegt André Thienpondt : “Lys Yarns, 170 werknemers, draait nu een 580 miljoen frank aan omzet via de verkoop van wollen en afgeleide garens voor de breigoedsector. Vandaag kan Lys Yarns alweer een positieve cashflow (25 miljoen) voorleggen, en vanaf 1997 volgt gegarandeerd ook nettowinst. Na de overname hebben we zowat 100 miljoen frank geïnvesteerd, vooral in de ververij en de afwerking van de garens. Lys Yarns was vroeger vooral een spinnerij met daarbij een kleine ververij. Nu is het eerder omgekeerd. De spinnerij-activiteiten besteden we uit in Polen, Turkije, Slovenië en Kroatië. Lys Yarns focust op een kwalitatieve afwerking van de producten, op innovatie (elk jaar zes à zeven nieuwe artikelen) en op zeer korte levertijden.”

De wolspinnerij Neirynck-Holvoet moet het hebben van de tapijtsector. Bedrijven als Osta Carpets, Balta, Vandekerkhove, Bic Carpets, Prado enzovoort komen voor de aankoop van wollen garens bij de tandem Devos-Thienpondt terecht. Zegt André Thienpondt : “Neirynck-Holvoet is goed voor een half miljard aan omzet, 30 miljoen cashflow en 75 mensen. We hebben 250 miljoen geïnvesteerd in een betere integratie van de spinnerij in Lendelede. Vandaag kennen we een hausse, maar ik wil gezien de snelle schommelingen op de markt niet euforisch doen. We zijn vooral op onze hoede omwille van de totaal oneerlijke concurrentie vanuit Wallonië. Wat Sowatex (een fusie van drie failliete bedrijven) uit Herseaux doet bijvoorbeeld, met steun en permissie van de Waalse overheid, is wraakroepend. Pure dumping en marktvervalsing.”

Het Lys-concern is nog steeds een “schaap op zes poten”. Ridobel (160 miljoen frank omzet, fabrikant van lichte gordijnen en straks ook van technisch doek), Lys Trade (60 miljoen frank omzet, vooral als Benelux-vertegenwoordiger van het Spaanse sportmerk Kelme), Derlys (20 miljoen frank omzet, loonververij) en Sicra Istra Bernardi (40 miljoen frank omzet, een loonconfectiebedrijf én 50/50 joint venture met het Duitse Sicra) maken het plaatje volledig.

Bernard Devos is wel uit Aqualys gestapt, een samenwerking met de Italiaanse zakenman en vriend Carlo Bonazzi. Aqualys maakt vanuit Moeskroen polypropyleen. “In een minderheidspositie kan je weinig uitrichten,” luidt de commentaar.

Naast Lys heeft Bernard Devos nog andere zakelijke belangen in ons land : TerraCottem, de Happy en Follow Up zijn de belangrijkste. Hij deelt zijn “geesteskind”, de Happy tennis- en golfclub in Waregem, nu met een vennoot, de zakenman Laurent Demey.

Over zijn aandeel (met een resem andere zakenlui) in Follow Up, de immobiliaire vennootschap die het HST-station aan het Brusselse Zuidstation wil promoten, is Bernard Devos karig in zijn commentaar : ” Marie-Jeanne Becaus, die ik goed ken van vroeger, polste naar mijn interesse om gronden te kopen aan het Zuidstation. In de coördinerende vennootschap Eurostation kwamen wij met Follow Up terecht aan de zijde van de NMBS. NMBS-baas Schouppe had het kennelijk moeilijk met een rij privé-partners naast hem. Ik ben een stille vennoot, maar vind dat wij evengoed het recht hebben om grond aan te kopen en eventueel met winst opnieuw te verkopen. Daar is niets onoirbaars aan.”

TerraCottem tenslotte haalt vier jaar na zijn opstart een 60 miljoen frank omzet. “Korea en België zijn voorlopig de twee beste afzetmarkten,” weet Bernard Devos. TerraCottem maakt gronden vruchtbaarder. Uiteindelijk doel is zo een deel van de hongersnood uit de wereld te helpen. “Dat we niet tot een georganiseerde samenwerking kunnen komen met institutionele organisaties, zoals de Wereldbank, is hemeltergend,” klaagt Devos. “Dus doen we nu alles zelf. De productie vindt plaats in Gent, we hebben een klein hoofdkwartier in Londen, en we werken met agenten wereldwijd.”

EZEL.

Het is quasi middernacht als Bernard Devos de brede ijzeren toegangspoort van “zijn” domein openslaat. De Andalusische nacht heeft een geruisloos verbond gesloten met een prachtige sterrenhemel. De gastheer doorbreekt de stilte met de imitatie van een hertenkreet. Enkele seconden later wordt hij door een hert van antwoord gediend.

“Ik heb hoegenaamd niets tegen België, maar het leven hier is stukken authentieker,” zegt Bernard Devos. “Als ik denk aan die cocktails waar de high society elkaar naar de mond praat, of aan het beruchte West-Vlaamse roddelcircuit, weet ik dat ik een goede keuze heb gemaakt. In Andalusië ervaar ik wat het echte leven is : ontmoetingen met eenvoudige, simpele mensen, een glaasje drinken, wat lachen, wat praten. Toen ik onlangs vijftig werd, kreeg ik vanwege de dorpsgemeenschap van het nabije Benalup een ezel cadeau. Uit sympathie. Dat heeft mij oprecht ontroerd. Ik geef het dier, dat Guitare gedoopt werd, nu elke dag een wortel. Ik weet dat ik die mensen van Benalup al veel gegeven heb, en ik zal er nog veel voor doen in de toekomst. Si Dios le permitte, als het God behaagt, zoals ze hier zeggen.”

KAREL CAMBIEN

BERNARD DEVOS Een beetje zakenman, een beetje conservator.