De man achter de tweede handtekening

” Nous avons joué la carte de la compétence.” Met die woorden verklaarde PS-voorzitter Elio Di Rupo in Le Soir de benoeming van Christian Heinzmann tot nieuwe gedelegeerd bestuurder van de NMBS. Bijna terloops merkte hij op dat dit adagium ook gold voor de directeur-generaal die de PS had bedongen. Vincent Bourlard (50) is de jongste twee weken meer in het nieuws geweest dan ooit tevoren. Uitgerekend met een daad die hij tot nu toe nog niet heeft kunnen uitvoeren: de tweede handtekening op elke beslissing van de gedelegeerd bestuurder van de NMBS. Die bevoegdheid is voorlopig toegekend aan die andere PS’er in het directiecomité, Marcel Verslype, die in principe eind mei zou worden weggepromoveerd tot nieuwe operationeel directeur van ABX.

Bourlard, een charmante jurist uit Tilf-Esneux bij Luik, is een man van de achtergrond, van discrete tussenkomsten om de belangen van de PS veilig te stellen. Wellicht is het geen toeval dat hij bij de spoormaatschappij belast is met het patrimonium: wellicht niet het moeilijkste departement, maar wel de dienst die de bouwcontracten aflevert. Ook bij de Waalse socialistische krant Le Matin hield hij een oogje in het zeil, tot het dagblad kopje onder ging en niet meer boven kwam.

Wacht ook de NMBS dat lot? De dubbele handtekening, ingevoerd met de nieuwe spoorwet om de macht van gedelegeerd bestuurder Etienne Schouppe te beknotten, bemoeilijkt de zoektocht naar een nieuwe spoorbaas. Elke vorm van doelbewust anticiperen op de liberalisering wordt afhankelijk gemaakt van politieke akkoorden, een handicap waar weinig privé-managers mee kunnen leven. Dat minister van Mobiliteit Isabelle Durant ( Ecolo) erop wees dat de dubbele handtekening een communautaire bescherming biedt voor beide landsgedeelten, maakt vooral duidelijk dat haar Waalse ambities in ieder geval prioriteit genieten boven haar mobiliteitsbevoegdheid.

Bourlard is de nagel aan de doodskist van Heinzmann geweest. De Luxair-baas maakte melding van een moeilijk gesprek met Bourlard, en van een anoniem telefoontje, dat hem zei zijn geplande reorganisatie van het NMBS-vastgoed te laten rusten. Vooral de erg vriendschappelijke relatie van Bourlard met oud-minister Guy Mathot (PS), die al meer dan eens is gekoppeld aan schimmige praktijken, lag moeilijk voor de Antwerpse spoorbaas-voor-één-week.

In Euro Liège TGV, een van de twaalf bedrijven waar Bourlard bestuurder is, is Mathot vice-voorzitter, terwijl Schouppe de voorzittersstoel bezet. De vastgoeddochter van de NMBS is belast met de bouw van het nieuwe spoorwegstation in Luik-Guillemins. De kosten van het project, opgestart als tegenhanger voor de modernisering van het Centraal Station in Antwerpen, worden volgens De Morgen geraamd op 350 miljoen euro, wat naargelang de bron 50% tot 250% hoger dan de oorspronkelijke raming ligt. Maar in dat bedrag zitten ook de renovatiewerken in de buurt, die zowat 223 miljoen euro kosten, merkt de NMBS op.

Bourlard studeerde rechten aan de universiteit van Luik. Hij begon zijn carrière in 1977 bij de socialistische vakbond FGTB ( ABVV), waar hij tussen 1988 en 1993 directeur van de studiedienst was. Bij de splitsing van de socialistische studiedienst trok hij naar de Interrégional Wallon, waar hij zich vooral boog over juridische en sociale dossiers. Het ijkpunt van de Waalse studiedienst was de Waalse vakbondsman André Renard. Bourlard had geen moeite met die klassiek radicale Waalse lijn.

De PS besliste volop van zijn diensten gebruik te maken in 1991. De partij bombardeerde hem tot voorzitter van de Waalse afvalstoffenmaatschappij Spaque (Société Publique de l’Aide à la Qualité de l’Environnement) en tot lid van de raad van bestuur van de NMBS. Toen hij in 1993 als gedelegeerd bestuurder werd aangeduid voor Euro Liège TGV, besefte de eeuwige evenwichtskunstenaar Schouppe dat de ster van Bourlard aan het rijzen was.

Voor 1997 sprak Bourlard geen twee woorden Nederlands, vertellen mensen die hem toen kenden. Maar in februari 1998 werd de wallingant, na een spoedcursus Nederlands in Nederland, directeur-bestuurder bij de spoormaatschappij, verantwoordelijk voor het patrimonium, facility management en juridische zaken. Hij verving de Oostendse spoorwegingenieur Jean-Pierre Van Wouwe, die door de PS werd aangemaand een stap opzij te zetten.

“De sterkte van een NMBS-bestuurder hangt in grote mate af van zijn staf. Die van Bourlard is uitstekend,” weet een insider. Toch weegt de Luikse jurist weinig op zaken die niet onder zijn bevoegdheid vallen. Over financiële dossiers, ABX, B-Cargo of de kwaliteit van het reizigersverkeer, laat hij zich zelden uit. Een helikoptervisie op het geheel van de spoormaatschappij heeft hij niet.

Maar op een aantal symbooldossiers toont Bourlard zich een doorzetter. Hij was een fervente voorstander van de HST-vertakking richting Luik. Binnen de NMBS en de PS was hij een vurig pleitbezorger van de nieuwe Waalse lijnen (Ottignies-Namen, Namen-Gosselies) in het nieuwe tienjarenplan voor de spooroperator. Ondanks de twijfels over de economische verantwoording van die lijnen, haalde Bourlard zijn slag thuis. Terwijl veel anderen al lang zouden toegegeven hebben aan de druk om het in Luik iets goedkoper aan te doen, houdt Bourlard koppig vast aan het stramien van de Catalaanse architect Santiago Calatrava. “Hij doet wat anderen niet durven, maar het resultaat van die anderen heeft dan ook veel minder grandeur,” oordeelt een waarnemer. Maar Luik en andere bouwprojecten leveren Bourlard wel de reputatie op bijzonder weinig prijsgevoelig te zijn. Kwaliteit mag geld kosten.

De Bourgondiërs bij de NMBS kunnen er slechts wel bij varen. Bourlard staat bekend als een wijnkenner, met een goede kennis van de Franse en Italiaanse wijngaarden. Gezien de bevoorrading onder de bevoegdheid van de aimabele jurist valt, kiest hij de wijn die de NMBS bij officiële gelegenheden schenkt.

Luc Huysmans [{ssquf}]

Het is geen toeval dat PS’er Bourlard bij de NMBS belast is met het patrimonium: niet het moeilijkste departement, maar wel de dienst die de bouwcontracten aflevert.