Ian Robertson : The Winner Effect. How Power Affects Your Brain. London: Bloomsbury, 2012
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
Het woord ‘management’ wordt als volgt vervoegd: ik neem mijn verantwoordelijkheid, jij manipuleert, hij is een machtswellusteling, wij leiden, jullie managen, zij misleiden.
Macht. Het laatste der taboes. In een huwelijk heeft zij macht over hem, of omgekeerd. Politici, leerkrachten, managers, coaches, experts en columnisten, ze hebben allemaal macht.
In een nieuw boek beschrijft Ian Robertson, hoogleraar aan Trinity College in Dublin, wat macht doet met je brein. En hij stelt een ‘poweraudit’ voor. Ik neem de handschoen graag op en ik hoop, beste lezer, dat u het ook zult doen. Ik heb de power-audit ontworpen, u hoeft hem enkel te beantwoorden.
Vraag 1: Als u zich (plots) in een machtspositie zou bevinden, zouden uw morele normen dan toenemen of afnemen? (Geef een genuanceerd antwoord)
Vraag 2: Als u machtiger zou zijn dan vandaag, zou u dan de tijdsduur van uw projecten beter of slechter inschatten?
Vraag 3: Als u machtiger zou zijn, zou u dan beleefder zijn?
Vraag 4: Als u machtiger zou zijn, zou u uw kansen bij een kansspel dan beter inschatten? (Geef een genuanceerd antwoord)
Ian Robertson beschrijft haarfijn hoe u, als u machtiger zou worden, striktere morele eisten zou stellen… aan anderen. U zou de anderen sneller veroordelen, minder tolerant zijn, striktere controles eisen. Kortom, u zou wat ‘rechtser’ worden. Maar voor uzelf zou u het wat minder nauw nemen, u zou wat sneller buiten de lijntjes kleuren.
Als u me niet gelooft, luister dan eens naar succesvolle zakenmensen, hoe streng ze zijn voor werklozen (‘iedereen die wil, kan werk vinden’), voor mislukkingen, voor mensen met een zwak karakter. En merk hoe gemakkelijk ze hun typische fouten (te snel rijden, belastingontduiking) vergoelijken. Dat is menselijk, maar nog wat meer uitgesproken bij machtigen.
Onderzoek na onderzoek toont aan hoe machtigen beter kunnen focussen op het doel. Als je een doel wilt bereiken, vraag het dan aan iemand met voldoende macht. De machtige ziet het doel beter, ziet het zo goed voor ogen dat hij niet beseft dat er ook nog wat praktische problemen zullen opduiken, nog wat onverwachte zwarte zwaantjes. Hij denkt met gemak de deadline te zullen halen, maar in werkelijkheid onderschat hij de tijd dat dat zal kosten.
De hogere in rang is meestal beleefder dan de lagere in rang. Dat komt waarschijnlijk omdat de hogere klasse altijd wel geweten heeft dat macht gevaren met zich brengt. Goede manieren moesten de macht wat socialiseren.
Maar veronderstel dat je plots machtig zou worden, dan is er geen gouvernante om je op te voeden, geen aristocratische mama of papa om je goede manieren te leren. Dan zal de macht en de bijbehorende focus op het doel je wel degelijk onbeleefder maken. De censuur zal wegvallen, en je zult dus vloeken, het laatste koekje nemen zonder toestemming te vragen, en als man zal je sneller vrouwen lastigvallen met ongewenste avances.
Robertson vraagt zich ook af wat vrouwen doen tegenover mannen als ze macht hebben. Dat is blijkbaar hen in het publiek kleineren, zoals iedereen al wel meegemaakt heeft bij koppels waar ‘zij’ de baas is.
We overschatten allemaal onze kansen als we zelf de kaarten mogen delen, de teerlingen gooien, het loterijbriefje kiezen. Dat effect is nog veel sterker als we machtig zijn. Machtigen lijden nog meer dan minder machtigen aan de illusie van controle. Als machtigen van het lot afhankelijk zijn, dan zijn het gewone stervelingen, maar als ze zelf aan de touwtjes van het lot mogen trekken…
Als u bijna op alle vragen goed hebt geantwoord, dan bent u geslaagd voor onze poweraudit. U zult geen rare sms’jes naar geliefden sturen die de gehele wereld dan toevallig meeleest. U zult geen scènes maken over het soort koekje bij de koffie, terwijl de gehele bankwereld op instorten staat. U weet wat macht met u kan uitspoken en u zult uw hoofd niet op hol laten brengen door macht. U mag het werkwoord ‘managen’ vervoegen als: ik ‘manage’. Als u geen enkele vraag juist hebt, zult u deze poweraudit uiteraard als zinloos verwerpen. Want u weet het beter, altijd. Het is daarom dat u gevaarlijk bent, en dat we zoiets als democratie hebben uitgevonden.
MARC BUELENS
We overschatten allemaal onze kansen als we zelf de kaarten mogen delen, de teerlingen gooien, het loterijbriefje kiezen. Dat effect is nog veel sterker als we machtig zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier