DE KLOOF

Katholieke kerken die in vlammen opgaan, anti-Chinese rellen en bloedige confrontaties tussen Dayaks en Madurese migranten op West-Kalimantan. Sinds De Nieuwe Orde van generaal Suharto een einde maakte aan de politieke en economische chaos onder zijn voorganger Sukarno, werd het eilandenrijk zelden zo zwaar dooreengeschud. De reeks onlusten van de voorbije maanden zijn volgens de meeste waarnemers uitingen van toenemende sociaal-economische frustratie bij de doorsnee Indonesiër.

Niemand zal ontkennen dat het land de voorbije drie decennia met reuzenschreden is vooruitgegaan. Paradoxaal veroorzaakt precies die welvaartsstijging een veralgemeend ongenoegen. Want hoewel de Wereldbank in haar jongste rapport verkondigt dat de welvaart vrij gelijkmatig werd verdeeld over brede lagen van de bevolking, knoopt de kleine man met moeite de eindjes aan elkaar. Hij kijkt wrokkig naar de mega malls die hun westerse luxeproducten uitdagend etaleren en volgt in de pers het ene corruptieschandaal na het andere.

De taxichauffeur durft uithalen naar de geldhonger van de presidentiële familie. De zogenaamde “paleisfirma’s” of conglomeraten van bedrijven die toebehoren aan de kinderen van Suharto, blijven bij miljardencontracten onverschrokken de grootste brokken naar zich toe halen. Zelfs al moeten wetten en eerdere afspraken daarvoor wijken. Een voorbeeld daarvan is de voorkeursbehandeling die zoon Tommy kreeg bij zijn Timor-automobielproject of de fabelachtige Busang-deal, waar Bre-X Minerals en Barrick Gold uit Canada verwikkeld geraakten in getouwtrek van dochter Siti en haar broer Sigit voor hun deel van de goudmijnen. Tot ergernis van buitenlandse investeerders.

NAOMI CAMPBELL.

In het centrum van de hoofdstad wordt de komende vier jaar 500.000 m² extra winkelruimte gepland. Daar zullen de nouveaux riches dure Italiaanse pakken kunnen aanschaffen om gezien te worden in The Hard Rock Café, het Fashion Café van de topmodellen Naomi Campbell en Claudia Schiffer of Stalone‘s Hollywood Planet. Het fenomeen van consumptietempels deint ook uit over andere grootsteden. Meestal behoren deze ” plazza’s” toe aan superrijke Chinezen waarmee het Suharto-regime zich allieerde om het land economisch uit de startblokken te krijgen. Hoewel ze slechts 3,5 % van de bevolking uitmaken, controleren de Chinezen minstens 70 % van het privé-kapitaal in Indonesië. 60 % zijn katholieken en vormen een gemakkelijk doelwit. Weinigen zien in deze explosies uitingen van sluimerend islamfundamentalisme. Hoewel de islam in een land waarvan 90 % moslim is (ten koste van het leger) een grotere politieke invloed heeft verworven, werken eeuwen boeddhisme en verdraagzaamheid nog na : christenen kunnen op de staatsomroep een paaswake houden.

VERANDERING.

Onderbetaalde functionarissen onderhouden een veralgemeende corruptie waar niet alleen de buitenlandse investeerder, maar de hele bevolking van baalt. De minimumlonen stegen per 1 april met 30 %, maar met een maandloon van 240.000 rupiah (3600 Belgische frank) is het voor de handarbeider moeilijk om 75.000 rupiah schoolgeld neer te tellen per maand en per kind.

Een verkeersopstopping met een onhandige politieagent kan volstaan om het vuur in de pan te doen slaan tijdverdrijf voor het leger jonge werklozen. Jaarlijks komen 2,5 miljoen werkzoekenden op de arbeidsmarkt evenveel als de totale bevolking van de stadsstaat Singapore. Niettegenstaande het succesvolle beleid van vrijwillige geboortebeperking (een aangroei van minder dan 2 % per jaar).

En in de nieuwe rijhuisjes van champignonsteden rond Jakarta verlangt de nieuwe middenklasse naar meer respect en gehoor van de politieke klasse “sinds dertig jaar dezelfde kliek die haar zakken vult,” aldus een lezersbrief in de krant Kompas. Tussen de grote conglomeraten en het traditionele minibedrijf ontstaat een nieuwe generatie ondernemers waarvan de aspiraties beginnen te botsen met een systeem van nepotisme en vriendjespolitiek. Indonesië staat op een keerpunt. Met de overgang van een militair bewind naar een burgerlijke ordening en van armoede tot relatieve welvaart, is de vraag naar meer inspraak en gerechtigheid luider gaan klinken. Bijna niemand twijfelt eraan dat de economische motor zal blijven doordraaien. De economische machine heeft een dusdanig momentum bereikt dat ze zich verder zal ontwikkelen.

ERIK BRUYLAND

PRESIDENT SUHARTO Vreedzame regimewissel ?