De juiste versie

Configuratiebeheer moet software betrouwbaarder, beter en goedkoper maken.

Het tempo waarmee programmeurs tegenwoordig hun producten in elkaar moeten gooien, is een weldaad voor de producenten van softwareconfiguratie-management-tools. Van een model waarbij softwarehuizen ééns in het jaar een grote release deden, bomvol nieuwe functies, wordt stilaan overgestapt naar een praktijk waarbij kleine, modulaire verbeteringen zo snel mogelijk ter beschikking van de gebruiker staan. “Liefst via het Internet, waar men nu denkt in termen van wekelijkse of zelfs dagelijkse leveringen van software,” grijnst John Cimral, de vice-president die bij Intersolv verantwoordelijk is voor de softwareconfiguratie managementsystemen. “En ondanks die snelheid, wil men toch hoge kwaliteit en Iso-9000-erkenningen : goed gestructureerde, gedocumenteerde, gestandaardiseerde en auditeerbare software. Configuratiebeheer is daar de basis voor.”

Intersolv is in België bekend als de overnemer van de Duffelse middleware-specialist TechGnosis (oktober ’95), maar is tegelijk ook marktleider in softwareconfiguratie-beheersprogramma’s.

In zijn meest traditionele vorm controleert softwareconfiguratie-beheer de aanmaak en wijziging van broncode en geeft het de mogelijkheid om programma’s te compileren tot een gebruiksklaar product. Maar aan moderne softwareconfiguratie-management (SCM) tools worden veel ruimere eisen gesteld. Researcher Susan Dart vindt bijvoorbeeld dat een SCM-product in staat moet zijn tot het volgende :

De componenten van een softwareproduct identificeren, classificeren en toegankelijk maken.

Het systeemmodel van het product voorstellen.

De bouw van het product en van zijn componenten ondersteunen ( nvdr. – met faciliteiten voor het automatisch samenstellen van vroegere versies of voor het publiceren van software op uiteenlopende platformen enzovoort).

Van product en productieproces een auditspoor bijhouden.

Daarover ook statistieken verzamelen.

Controleren hoe en wanneer veranderingen worden aangebracht.

Het beheer van het productieproces ondersteunen ( nvdr – toewijzing en opvolging van taken, controle op documentatie, enzomeer).

Teamwerk toelaten.

BEHOEFTE.

Natuurlijk bestaan dergelijke programma’s al vele jaren voor de software-ontwikkeling in een mainframe-omgeving, maar met de opkomst van client/server computing en gedistribueerde software-ontwikkeling, is het hek van de dam, noteert International Data Corporation. Software wordt meer en meer door verspreide, via het Internet of intranet verbonden teams gemaakt. De opkomst van on line “object”-winkels, waar kant-en-klare modules te koop zijn, is daar het beste voorbeeld van. Elk van dergelijke modules heeft echter een eigen leven : er worden bugs in ontdekt, die worden verholpen, er komen nieuwe versies van, sommige objecten raken verouderd of worden niet meer ondersteund, en zo meer. Hun goede werking kan afhangen van complexe factoren als de aanwezigheid van bepaalde softwarebibliotheken in een besturingssysteem, van een specifieke versie van de database, van bepaalde instructiesets in de compiler. Configuratie-software moet toelaten om die dynamische relaties in kaart te brengen, bij te houden en te documenteren. Omdat men in het geval van object-georiënteerd programmeren bovendien werkt met de idee van “overerving”, kunnen de “genen” van software-objecten in een hele waaier van programma’s terechtkomen, ook daar waar het verband ver zoek lijkt. Als dan een defect wordt vastgesteld, is het wenselijk dat de hele genealogie van het object kan worden gereconstitueerd.

STERKE GROEI VERWACHT.

In één woord, softwareconfiguratie-management-tools zijn in de toekomst niet weg te denken uit het softwareproductieproces, al vond IDC in een ondervraging van 800 Amerikaanse managers van informatiesystemen vorig jaar dat slechts 15 % van hun ontwikkelaars SCM gebruikte.

De marktonderzoeker klopt SCM-producenten dus bemoedigend op de schouder en voorspelt een vooruitgang, enkel al uit licentie-inkomsten, van 241 miljoen dollar in 1995 tot 1071 miljoen dollar in het jaar 2000 een jaarlijkse samengestelde groei van 35 %.

In de praktijk komt daar nog eens een pak omzet aan scholing en adviesverlening bovenop. SCM-programma’s zijn immers niet altijd even gemakkelijk in te passen in de werkmethodes die ontwikkelingsteams voor zichzelf hebben uitgetekend en ze vergen altijd een grondig inzicht in de benadering van het product.

MARKTEVOLUTIE.

Intersolvs versie van softwareconfiguratie-beheer zijn PVCS-suite is al sinds 1989 op de markt en volgens algemeen directeur Carl Moons van Intersolv Benelux in gebruik bij zowat alle Belgische banken en verder bij o.m. Belgacom, de Vlaamse regering en de Europese Commissie. “Financiële instellingen zijn quasi verplicht om dit soort systemen te hebben, omdat het geëist wordt door de auditors. Bovendien is er momenteel een opstoot in de belangstelling voor het product vanwege het “jaar 2000″-probleem en de introductie van de Europese Monetaire Unie,” stelt hij.

Op deze erg competitieve markt heeft Intersolv de voor- en nadelen van zijn ouderdom. Eén van de nadelen is dat het pc-gebaseerde PVCS nog een architectuur heeft “van de eerste generatie”, die werkt op basis van directories en archiefbestanden, waarnaast afzonderlijk de meta-data (projectgegevens) worden bijgehouden. Recentere tools, zoals CCC/Manager van Platinum Technology of Visual SourceSafe van… Microsoft, werken met een “repository”, een centrale database waarin zowel gegevens over de bestanden als over de projecten worden bijgehouden. De laatste benadering heet soepeler te zijn.

Maar maturiteit in de softwarewereld heeft zijn voordelen. PVCS kan samenwerken met mainframecomputers en draait op Unix, Dos, Windows 3. x, NT en OS/2-machines. Het is uitgebreid configureerbaar, biedt een goede veiligheid, veel functionaliteit en geïntegreerd gebruik met ruim 65 ontwikkelings-, test-, ontwerp- of tracking tools van andere producenten. De geïnstalleerde basis van 500.000 eenheden ligt volgens de Hurwitz Group zowat 75 % in het Windows-kamp, waaronder 10 % bij Windows NT.

Dat neemt niet weg dat modernere producten in opmars zijn. Tussen 1994 en 1995 daalde het marktaandeel van Intersolv PVCS (in dollars) volgens IDC van 30 naar 23 percent, waarna het nog altijd bijna 8 procentpunten voorsprong overhield op het mainframe-gerichte Computer Associates en bijna elf op Atria Software. Het high-end product ClearCase van Atria Software komt echter sterk op. Het biedt ondersteuning voor parallelle ontwikkelingen en software-hergebruik door geografisch verspreide teams. Een andere high-end groeier is het proces-georiënteerde Continuus/CM van Continuus Software, ook al gericht op client/server computing, zeer volledig qua functionaliteit en object-georiënteerd. In de low-end maakt Microsoft, met zijn soepele maar beperkte product Visual SourceSafe (na de acquisitie van SourceSafe) een fikse sprong, al blijft het marktaandeel onbetekenend.

Maar Intersolv vecht terug. Het bedrijf werkt aan nieuwe versies op basis van de modernste inzichten en is het jongste jaar de nadruk gaan leggen op de dienstverlening bij zijn producten. Zegt Bill Cimral : “Consultancy is onmisbaar omdat je de manier verandert waarop een organisatie werkt.”

In deze branche is nog niets beslist. IDC en anderen voorspellen bijvoorbeeld een verdere integratie tussen producenten van softwareconfiguratie-management-tools en collega’s die testprocedures automatiseren. Intersolv zelf is bijna klaar met een eigen high-end, object-georiënteerde ontwikkelingsomgeving, Allegris.

BRUNO LEIJNSE

IDC, The Worldwide Market for Software Configuration Management Tools, september 1996. André van der hoek van de Universiteit van Colorado biedt een uitstekend bijgewerkte site over Configuration Management, met referenties naar besprekingen van SCM-pakketten, op http://www.cs.colorado.edu/users/andre/configuration management.html

CARL MOONS (INTERSOLV BENELUX) Mikt op samenwerking met consulenten als EDS of Coopers & Lybrand om configuratiebeheer in de bedrijven te introduceren.