De grenzen van Keynes

Gelooft u echt dat Griekenland het laatste hoofdstuk was van de schuldcrisis? Vergeet het.

Het is een kwestie van tijd vooraleer een nieuw land met schuldproblemen opduikt. En het belooft crescendo te gaan: IJsland, Dubai, Griekenland,… We zijn dus echt op zoek naar de grens van Keynes. Misschien ligt die wel in zijn geboorteland.

Laat ons even de dingen eenvoudig maken. Wanneer worden schulden een probleem? Als je moet lenen om de rente te betalen.
Lenen om rente te betalen doet een schuldsneeuwbal ontstaan; de schuld groeit dan vanzelf verder aan. Om dat effect te stoppen, moet een voldoende grote buffer worden opgebouwd: een surplus dat de rentelasten kan opvangen. Geen enkel land, behalve Noorwegen, zal in 2011 zo’n adequaat rentesurplus hebben. Alle westerse landen moeten met andere woorden begrotingsinspanningen doen om hun rentesneeuwbal te doen stoppen.

Griekenland staat er zelfs niet het slechtste voor. Japan en het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld, moeten een veel grotere inspanning leveren.

Japan zoekt de grenzen op België is zelfs niet meer de slechtste leerling meer voor overheidsschuld. Grote landen zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn ons voorbijgegaan. Japan is dapper op zoek naar de grenzen van het schuldenheelal, where no one has gone before, en torst het dubbele van de omvang van zijn economie als schuld. Japan moet een inspanning van 10 procent van zijn bbp doen om zijn schuldsneeuwbal te doen stoppen. Niemand schijnt zich er echt zorgen om te maken. De domme uitspraak van wijlen Guy Mathot klinkt nu over heel de aardbol: de schuld is er vanzelf gekomen, en zal vanzelf weer verdwijnen.

Niet is minder waar. Schulden verdwijnen niet zomaar. Zoiets vraagt pijnlijke en langdurige inspanningen. Zij die hopen op inflatie als redmiddel, moeten tweemaal nadenken. Zo’n medicijn kan wel eens erger zijn dan de kwaal. Trouwens, bij de minste inflatiedreiging zal de rente oplopen. En vandaag leeft John Maynard Keynes bij de gratie van die lage rente. Eén procent meer rente trekt de schuldenstrop nog wat strakker aan.

Waar stopt deze waanzin ?
Griekenland is zoals Northern Rock in de bankencrisis. Het duurde tot Lehman Brothers in de problemen kwam voor men echt de ernst van het probleem begreep. We stevenen recht op een veel grotere landencrisis af. En deze keer is er geen ultieme redder…
Wat moeten we dan doen? Mijn voorstel voor elke verslaving is: cold turkey. Volledig stoppen met nieuwe schulden te maken, en dat zo snel mogelijk. Er moet een buffer opgeworpen worden tegen de rentesneeuwbal: activa verkopen, uitgaven snoeien, nieuwe inkomsten zoeken. De grenzen van Keynes zijn nabij. Het zou symbolisch zijn dat het volgende schuldinfarct zich voordoet in een land met een AAA-status, en de bakermat van Keynes. Ik dacht aan het Verenigd Koninkrijk.

Geert Noels, chief economist van Econopolis