Wat doe je met 1000 miljard dollar in de kluis? U ligt er misschien niet wakker van, Zhou Xiaochuan (57), sinds 2003 de gouverneur van de People’s Bank of China (de Chinese centrale bank) wel. Deze collega van Alan Greenspan (Fed) en Jean-Claude Trichet (ECB) beheert nu bijna 800 miljard dollar aan internationale reserves, en dat geld is vooral belegd in Amerikaans overheidspapier. Tegen eind dit jaar kan dat bedrag oplopen tot 1000 miljard dollar, dat is bijna drie keer het bruto binnenlands product van België. Als de Chinezen genoeg hebben van die dollars en ze massaal op de markt gooien, zou dat een schokgolf door de internationale markten sturen. De dollar zou kelderen en de rente zou de hoogte in schieten, vooral in Amerika maar ook in Europa. En dan wordt bijvoorbeeld ook uw hypotheeklening duurder. Anno 2006 voelt ook u het doen en laten van Zhou Xiaochuan in uw portemonnee.
Maar Zhou Xiaochuan heeft er natuurlijk weinig belang bij de dollar te kelderen, want dan daalt de waarde van zijn internationale reserves en stijgt de yuan veel te snel, en dat is precies wat Zhou Xiaochuan wil vermijden. Toch liet Zhou Xiaochuan vorige week weten dat China zijn internationale reserves wat meer wil diversifiëren en dus wat minder in dollar wil beleggen. Het effect van dat beleid valt af te wachten, maar de financiële markten leggen niet meer alleen de woorden van Greenspan of Trichet onder de microscoop. Ook als Zhou Xiaochuan spreekt, spitst de wereld de oren.
Centrale bankiers zijn echter geen open boek, en Zhou Xiaochuan vormt daarop geen uitzondering. De man geeft nauwelijks interviews, al publiceert de bank op haar website (www.pbc.gov.cn) soms georchestreerde interviews. De stabiliteit van de munt is ook de voornaamste doelstelling van de Chinese centrale bank, maar echt onafhankelijk zoals Greenspan en Trichet is Zhou Xiaochuan niet. De premier kan hem rechtstreeks bevelen geven. Zhou Xiaochuan is op financieel vlak de meest bekwame soldaat van het partijapparaat, en hij zal de partijtop niet uitdagen. Zijn vader, een gewezen minister, werd nog vervolgd tijdens de Culturele Revolutie.
Ook het instrumentarium van Zhou Xiaochuan is nog niet te vergelijken met dat van Greenspan of Trichet. Hij kan niet goochelen met de beleidsrente om de conjunctuur en inflatie bij te sturen. Daarvoor is het Chinese banksysteem nog niet voldoende ontwikkeld. “We weten niet eens in welke fase van de conjunctuurcyclus we zitten. China heeft geen cycli,” liet Zhou Xiaochuan zich vorig jaar ontvallen. Maar hij kan in tegenstelling tot Trichet wel rechtstreeks in de economie tussenbeide komen, door bijvoorbeeld de hypotheekrente op te trekken als er een vastgoedzeepbel dreigt.
De Chinese centrale bankier staat voor een veel grotere opgave dan zijn westerse collega’s. Het is een bizarre wereld: terwijl Trichet de wind van voren krijgt als de Europese groei de 2 % niet haalt, krijgt Zhou Xiaochuan een veeg uit de pan als de groei boven de 9 % uitstijgt. Hij moet erover waken dat de voortrazende Chinese economie niet van de sporen dendert. Inflatie ligt op de loer. Zhou Xiaochuan staat ook onder enorme druk om de yuan gecontroleerd te laten stijgen, en hij moet het Chinese banksysteem, dat bol staat van de slechte leningen, saneren en moderniseren. Een bankcrisis zou het regime zelf in gevaar kunnen brengen en het einde van de carrière van Zhou Xiaochuan betekenen.
Ga er maar aanstaan, maar als iemand het kan, is het Zhou Xiaochuan. Hij is de stem van de redelijkheid in de Chinese economische politiek, en de motor achter de hervorming van het financiële systeem. Hij acht de modernisering van het banksysteem via westerse investeringen en knowhow van vitaal belang voor de welvaart van het land. Zhou Xiaochuan wil daarom ook zoveel mogelijk ‘zeeschildpadden’ – Chinezen met een opleiding in het Westen – droppen aan de top van het banksysteem. Zhou Xiaochuan is zelf een ingenieur en haalde een doctoraat aan de Tsinghua University, wat zowat de Chicago Business School van China is. Zhou Xiaochuan staat te boek als de meest westerse technocraat van de partij. Zijn motto is: “Als de markt het probleem kan oplossen, laat de markt het dan doen. Ik ben maar een scheidsrechter.”
Dat Zhou Xiaochuan geregeld de voorpagina van de Financial Times haalt, is het gevolg van de snelle Chinese economische opmars, en van de sleutelrol die China opgeëist heeft in het internationale financiële systeem. De berg dollars in de kluis is het gevolg van de merkwaardige symbiose tussen de Amerikaanse en Chinese economie. Voor de VS zijn er goedkope invoer en een kunstmatig lage rente, en China begroet een onverzadigbare klant en een pak dollars in de reservekluis. De prijs van deze relatie is echter een onevenwichtig globale economie, met een torenhoog Amerikaans handelstekort en een Chinese economie die misschien te veel investeert.
Maar in Washington en Peking beseffen ze dat dit dollarmolentje niet eeuwig kan blijven draaien. Zhou Xiaochuan neemt geruisloos maatregelen om de wisselkoers van de yuan wat meer bewegingsvrijheid te geven (lees: om de yuan te laten stijgen tegenover de dollar). Vorige zomer was er een lichte appreciatie en werd de yuan niet meer uitsluitend gekoppeld aan de dollar maar aan een korf van dollar, euro en yen. Zhou Xiaochuan wil op termijn de yuan volledig vrij laten zweven.
De Chinese economie kan er wel tegen. “Onze arbeidskosten zijn zo laag dat een stijging van de yuan de concurrentiekracht niet zal schaden,” is een andere zeldzame quote van Zhou Xiaochuan. En China kan garen spinnen bij een sterkere munt. Het helpt om het opwellende protectionisme tegenover China in Europa en de VS af te remmen, en het verhoogt de koopkracht van de gezinnen. En dat is hoognodig om de sociale onrust die vooral op het platteland de kop opsteekt, in te dijken. Dat is ongetwijfeld een topprioriteit van de partij, en dus ook van Zhou Xiaochuan.
ZHOU XIAOCHUAN
Topman van de Chinese centrale bank.
Moet de economische groei onder 10 % houden en het banksysteem moderniseren.
Zal eind dit jaar 1000 miljard dollar in de kluis hebben.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier