De goede bescherming

Het scherm is het meest gebruikte en gelukkig ook het meest waardevaste onderdeel van uw pc. Een goede kwaliteit en een regelmatige poetsbeurt verminderen oogvermoeidheid en verhogen uw efficiëntie.

Vorig jaar zijn voor het eerst meer 17-duimsschermen verkocht dan 15-duims. Oorzaak zijn prijsdalingen in de orde van 33% die grotere monitoren in het bereik van een ruimer publiek hebben gebracht. De prijsreducties zijn te danken aan de financiële crisis in Azië, die de dominante producenten van monitoren heeft gedwongen hun prijzen te verlagen om sneller geld binnen te krijgen. Maar de klanten hebben de goedkopere waren ook gretig geadopteerd. Onder meer door het toenemend Internet-gebruik houden zij altijd maar meer vensters open op hun pc. In theorie vermindert een groter scherm dan de nood aan scrollen en aan schakelen tussen die vensters en verhoogt het de productiviteit.

“Het 17-duimsscherm is de de facto-standaard in desktop computing geworden,” verklaarde marktonderzoeker Stanford Resources nog vorige maand. De winst van een upgrade is niet min: een 17-duimsscherm heeft 55% meer beeldoppervlakte dan een 15-duims.

Klassieke monitoren

met een kathodestraalbuis ( cathode ray tube of CRT) blijven de norm. “De cathode ray tube levert – ondanks alle modegrillen – nog steeds kwaliteit,” zegt Luc Gheysens, directeur van de Personal Systems Group bij IBM.

Een groter scherm stelt wel hogere eisen aan de kwaliteit. Enkele tips.

Hoe groter het scherm, hoe sterker de verversingsfrequentie ( refresh rate) van het scherm moet zijn om een indruk van beeldflikkering te vermijden. Een 17-duimsbeeldscherm moet een opfrisfrequentie van 75 Hz halen, maar 85 Hz is beter.

Goede monitoren zijn helderder (let vooral op de hoeken), hebben meer contrast, en minder beeldvervorming.

Beeldvervorming, ook weer vooral in de hoeken, is groter bij bolle beeldschermen dan bij vlakke. Moderne beeldbuizen zijn bijna vlak en gebruiken ofwel een FST-technologie ( flat square technology of flat square tube) ofwel de Trinitron-technologie van Sony. Vlakke schermen lijden ook minder onder lichtreflecties.

De beeldpuntafstand ( dot pitch in het jargon) bepaalt voor een goed deel de scherpte van het beeld. Dot pitch geeft de afstand aan tussen het midden van twee naast elkaar liggende fosforpunten van dezelfde kleur uitgedrukt in millimeter. U kan de beeldpuntafstand van een FST-scherm echter niet vergelijken met de streepafstand ( stripe pitch) van een Trinitron-scherm. Voor een FST-scherm liggen de courante waarden tussen 0,26 en 0,31 mm, voor een Trinitron-scherm tussen 0,25 en 0,31. Nieuwe technologieën maken grotere beeldpunten mogelijk en reduceren de beeldpuntafstand tot 0,22 mm. Sommige fabrikanten verbloemen hun score door niet de afstand tussen het midden van de beeldpunten, maar tussen de openingen te meten, wat ze een volle 0,1 mm doet “winnen” en misleidende scores in de orde van 0,18 oplevert.

Wat u op het scherm ziet, wordt mee door de grafische kaart in uw pc bepaald. Een goed evenwicht tussen grafische kaart en beeldscherm is aangeraden. De basisregel voor conventionele schermen stelt dat uw scherm groter mag zijn naargelang uw resolutie hoger is en uw grafische kaart krachtiger. De specificaties van uw kaart geven aan welke resolutie uw kaart kan leveren bij welke verversingsfrequentie en hoeveelheid aan kleuren (bijvoorbeeld 1600 bij 1200 pixels bij 75 Hz in 65.000 kleuren).

Het trillingsvrije alternatief

Sinds enkele jaren is er een alternatief voor de klassieke CRT-monitor: monitoren met liquid crystal display-schermen. LCD-schermen zijn maar enkele centimeter dik en hebben dus voordelen waar plaats schaars is. Voorts hebben ze geen last van flikkering, verbruiken ze tot 35% minder elektriciteit, produceren ze minder warmte en geen noemenswaardige straling.

Die voordelen

wegen echter niet op tegen de prijs. SmartMoney Magazine zette LCD-monitoren vorige maand nog bij het lijstje pc-attributen waaraan men vooral geen geld mocht vergooien. Zegt Luc Gheysens: “Prijsvergelijking is moeilijk omdat LCD-schermen geen omkapping hebben. CRT-monitoren verliezen daaraan beeldoppervlakte. Een traditioneel CRT-scherm met een diagonaal van bijvoorbeeld 17 inch komt overeen in grootte met een 15-duims-LCD-scherm.” Hij situeert de prijzen van LCD-schermen tegenwoordig tussen 30.000 en 95.000 frank. “Dat is soms het dubbele van de prijs voor een CRT,” geeft hij toe (een 17-duimsscherm vindt u nu voor minder dan 15.000 frank). De verklaring ligt grotendeels in de nog hoge productiekosten van LCD-schermen. Gheysens: “Voor elk pixelpunt moeten er drie transistoren worden ingebouwd ( nvdr – één voor elke basiskleur). Hoe groter een scherm, hoe meer transistoren. Op een scherm van 12 duim – 800 x 600 resolutie – heb je anderhalf miljoen transistoren. Logischerwijze stijgt de foutpercentage evenredig met het aantal pixels. Nu de producenten de techniek beter beheersen – lees, rendabeler kunnen fabriceren – groeien ook de diameters van de LCD-schermen.”

Er zijn nog een paar andere beperkingen aan de LCD-technologie. De techniek staat nog niet op punt voor spelletjes. Bewegende beelden komen soms met vertraging op het scherm, zodat video gebroken kan overkomen. Ook de hoek van waaruit men naar een LCD-scherm kan kijken, is nog kleiner dan bij klassieke monitoren, al halen de recente producten een horizontale en verticale kijkhoek van 160 graden en meer.

LCD-producenten kijken wel hoopvol naar de desktopmarkt. Omid Milani, senior marketing manager voor vlakke schermen van NEC Electronics in California voorspelde in maart dat het aantal verkochte vlakke monitoren (buiten de monitoren in portables) zou stijgen van 2,1 miljoen in 1998 naar 5,3 miljoen dit jaar en 7,8 miljoen in 2000. Een welkome vooruitgang, nu de vraag naar draagbare computers lijkt te zullen stagneren.

Nieuwigheden

IBM toonde vorig jaar in zijn researchlab in Zürich de Röntgen, een actieve-matrix-LCD-scherm met een verbluffende resolutie. Oorspronkelijk ontwikkeld voor uitsluitend medische beeldtoepassingen, maar binnen enkele jaren waarschijnlijk ook op notebooks terug te vinden. Dit scherm heeft 200 beeldpunten per duim (ppi) en doet daarmee veel beter dan de 80 tot 100 punten per duim van de gewone desktopmonitor. De extra pixels maken meer gedetailleerde letters en resulteren in een betere leesbaarheid vanop het scherm.

De LCD-producenten

jagen echter op een bewegend doel. CRT-monitoren blijven verbeteren. Hitachi bijvoorbeeld brengt een grootformaatmonitor (een nieuw 21-duimsscherm, ruim 40 bij 30 cm beeld) met ultracompacte behuizing op de markt. De CM811ET integreert een MDF-elektronenkanon ( multi-step dynamic focus) met een super space saver-concept waardoor de diepte van het scherm kan worden beperkt tot 470 mm. Beeldscherpte en resolutie zijn uitstekend. De prijs ligt beneden 45.000 frank.

Ook uit een heel andere hoek komen aankondigingen. De ClearType-techniek van Microsoft gebruikt louter software. Deze lettertypetechnologie moet de leesbaarheid van teksten op het scherm verbeteren. Tot 300%, beweert Microsoft. Drijfveer achter deze innoverende techniek is de ontwikkeling van het eBook, een elektronisch boek dat de papierindustrie moet doen verbleken.

www.stanfordresources.com

ELS BLOCKEN/BNL