DE GNOMEN VAN BRUSSEL

Gehurkt op potten geld in kluizen onder de Zwitserse bergen verschuiven de gnomen van Zürich de wijzers van de financiële klokken. Wereldwijd, altijd. Daarom worden zij gehaat. Zwitserland heet brandkast, niet land. De aardgeesten van Zürich openden een bijbank in Brussel. De Brusselse gnomen spelen met vuur. Zij stellen deels hun eigen wetten, zetten privatiseringen (of wat erop moet gelijken) naar hun hand, hebben personeel dat rare circuits organiseert en loslippig is, zakken dieper weg in de liga van de financiers die na 2000 meetellen in Europa en de wereld, eisen onhandig vergoedingen op die hun klanten niet aanvaarden omdat ze deze onterecht vinden.

Kunnen de Belgische bankiers werken in een vrije markt ? Blijven ze niet zo gewoon hun zaken af te handelen onder vrienden, met de kennisjes uit de Wetstraat, ver van de publieke opinie, dat ze onwetend blijven van een kanteling bij de burgers. Die aanvaarden geheimdoenerij, regentenmentaliteit en verklikkers niet langer. De bankiers dreigen de zoveelste elite van België te worden die een golf van witte woede over zich zal krijgen. Onze geldbeheerders hebben tot voor kort mogen werken als een kartel, hoewel ze groen als gif werden als hen dat werd aangewreven. Het Engelse gezegde I scratch your back, you scratch mine was op hen ten volle toepasselijk. Een bank leiden was kinderspel, je zette de automatische piloot op, de job van bankbediende amper meer inspannend dan die van opsteller van het kadaster.

Eerst kreeg Kredietbank de volle lading. Haar bankklanten werden bedacht met verregaande tariferingen. De mededeling was onprofessioneel en onbedoeld arrogant. De reacties in de kranten en bij het publiek logen er niet om. Wisten deze veel dat voor dergelijke pijnlijke mededelingen de bankiers onder mekaar een beurtrol hebben om de spits af te bijten. Deze keer moest Kredietbank de nek uitsteken. De andere banken zullen volgen en lachen ondertussen groen in de coulissen.

Generale Bank staat driemaal in een kwalijk daglicht.

Een. Tegen vroegere beloften in heeft de eerste bank van België sluipend de hand gelegd op een eigendom van de belastingbetaler. De Postcheque had een privé-partner nodig. Moest het deze partner zijn en mocht het op een achterbakse manier ? De eerste etappe van de stichting van de Bank van de Post (terzijde, een gallicisme zo hoog als het hoofdkantoor van de Post, wat typerend is voor de zwakke kwaliteit in denken en handelen) wordt herhaald waarbij ING onder valse voorwendsels werd afgepoeierd.

Twee. Net voor het weekeinde werd bekend dat een ex-beleggingsadviseur van Generale Bank met aplomb opgetreden is in zijn vestiging en later op Cyprus als bouwmeester van zwartgeldcircuits. De klanten van deze bank (en andere banken) vragen zich bezorgd af hoe stevig de vertrouwelijkheid is die geacht wordt te bestaan in geldzaken. Voor de samenleving is de moraliteit belangrijk, voor de klant de confidentialiteit van zijn verrichtingen.

Drie. Met wie men verkeert, wordt men geëerd. De stank bij SC Anderlecht zweeft richting Cantersteen, de sponsor van de zondaar.

Wie onder vier ogen praat met concurrenten van Generale Bank hoort hun ongenoegen over de kaping van de Postcheque. Wie officieel zou informeren naar een reactie van de beroepsvereniging de Belgische Vereniging der Banken krijgt geen antwoord. De vereniging is de dichtgeklemde mond van het kartel. Elke beroepsvereniging bijt naar de boze buitenwereld, naar derden. Op leden van de club, ook al staren ze mekaar woedend in de ogen en staan ze buiten de krijtlijn, volgt nooit kritiek. Met de Belgische Vereniging der Banken is er echter meer aan de hand. Haar vechtlust is door het brutale ontslag van de vorige directeur-generaal ondermijnd. Dat ontslag viel op een ogenblik dat elke beroepsorganisatie onder steeds grotere druk staat. Wat is de toegevoegde waarde van een corporatistische club, een gilde, in concurrentie met de marktactoren : juridische, fiscale, sociale, technologische adviesbedrijven ? De wijze waarop de manager van de BVB geliquideerd werd, heeft de rekrutering van een opvolger bemoeilijkt. De BVB schoot zichzelf in de voet op een ogenblik dat kracht en intellectueel scheppingsvermogen belangrijker werden.

De zwakkere positie van de BVB weerspiegelt de wegvliedende samenwerking tussen de banken. De geest van samenhorigheid is er eerder verbeelding dan werkelijkheid. Heimwee welt op over de samenwerking bij het Universeel Rekeningnummer, waarmee België gesofisticeerde financiële landen voorafging. Banksys is geroemd als voorbeeld van solidariteit onder bankiers. Hoe vitaal is echter Banksys ? Als bijvoorbeeld Generale Bank met Deutsche Bank en BBL met ING scheepgaat, verwatert deze verovering uit betere dagen. Na een overgangstijd worden zij ingeschakeld in het systeem van de dominante partner. De BVB en de bankiers gaan structureel bergaf. Bij dit slakkentempo tot een betere dimensie groeien in een overbanked België en Europa is meer dan lichtzinnig. Ook hier is het Poldermodel, het lef van de bankiers uit het noorden, een voorbeeld.

FRANS CROLS