De gezondheidszorg ligt op intensive care

Volgend jaar zal de discussie over een andere budgettering van de ziekteverzekering en vooral over de regionalisering ervan hoger oplaaien dan ooit.

In januari riepen de socialistische ministers Johan Vande Lanotte en Frank Vandenbroucke de komende twaalf maanden uit tot een scharnierjaar voor de welvaartsstaat. Goed tien maanden later zorgde voormalig minister van Sociale Zaken Vandenbroucke voor opschudding binnen de SP.A, toen hij brandhout maakte van het gevoerde beleid. Vandenbroucke schoof zijn opvolger Rudy Demotte ( PS) laksheid in de schoenen en waarschuwde voor een fikse ontsporing in de Riziv-uitgaven. Amper een paar weken later moest de regering in alle haast voor 238 miljoen bijkomende besparingen in het budget voor 2005 bij elkaar schrapen. Of daarmee volgend jaar ontsporingen in de kost van de Belgische gezondheidszorg kunnen worden vermeden, blijft een open vraag.

Als het eind november van de Vlaamse ziekenhuizen had afgehangen, dan had Vlaanderen nu trouwens een eigen gezondheidszorg. Enfin, toch voor een paar dagen. Heel snel draaide de koepel van Vlaamse ziekenhuizen zijn kar en van een eis tot splitsing was geen sprake meer. Toch zal het thema van een regionalisering van de gezondheidszorg volgend jaar deel uitmaken van de politieke agenda. Zo steunde Vlaams minister van Volksgezondheid Inge Vervotte ( CD&V) de eis tot regionalisering en schuift de CD&V een geregionaliseerde gezondheidszorg naar voren als een gespreksthema voor het zogenaamde institutionele forum. Premier Guy Verhofstadt ( VLD) opende die praatgroep voor staatshervorming op 19 oktober. Op het programma staat ook de herverdeling van de bevoegdheidspakketten tussen de verschillende beleidsniveaus. Een volledige agenda is nog niet voorhanden, maar de Vlaamse partijen – Vlaams minister-president Yves Leterme (CD&V) op kop – willen een verdere federalisering van de gezondheidszorg daar aankaarten.

Minister Rudy Demotte vindt de roep om een eigen Vlaamse ziekteverzekering stemmingmakerij. Volgens Demotte verbruiken de Vlamingen en Walen proportioneel hun deel van de taart in de ziekteverzekering. Voorstanders van een splitsing beweren echter dat de procenten die de minister hanteert, voor 171 miljoen euro aan transfers van noord naar zuid verbergen. Bovendien ontstaat de splitsingsvraag niet enkel vanuit een financiële reflex. De Vlaamse ziekenhuizen klagen bijvoorbeeld over de versnippering van de bevoegdheden over de verschillende beleidsniveaus. Zo is Vlaanderen verantwoordelijk voor de erkenning, terwijl de financiering federaal blijft. Sinds de staatshervorming van 1980 is de preventieve gezondheidszorg in handen van de regio’s, terwijl het curatieve luik federale materie is. Volgens gezondheidseconomen geen gunstige situatie, omdat de positieve weerslag van een gunstig preventief beleid niet ten goede komt aan de beleidsmaker die daar oog voor heeft.

De Vlaamse politieke partijen willen daarom regionaliseren, omdat zo gezondheidszorg een homogene bevoegdheid wordt. In een interview met Le Soir, halverwege oktober, toonde Demotte hoe onwrikbaar de Waalse socialisten daarin zijn. “Als men meer homogene bevoegdheid wil, kunnen we altijd de preventie herfederaliseren,” zei hij.

Ontsporingen vermijden

Daarnaast zal volgend jaar de geneesmiddelenindustrie zwaar onderhandelen met de regering over een nieuwe budgetteringsmechaniek. Dat moet een realistischer budget opleveren, waar de farmasector zich aan wil houden. Daarover sloot de belangenvereniging Pharma.be in januari al een akkoord met minister Demotte en op de superministerraad in Raversijde gaf de regering haar fiat. De denkpiste is eenvoudig. Sinds 2001 betaalt de farmaceutische industrie 65 % van de overschrijding in het geneesmiddelenbudget terug. Die terugbetaling en een heffing op omzet – de zogenaamde Busquin-taks – kostte de geneesmiddelenindustrie vorig jaar zo’n 300 miljoen euro. Dat is zowat 10 % van het Riziv-budget voor geneesmiddelen. Een realistischer budget moet ontsporingen en ad-hocbesparingen vermijden. “De regering kan niet aan de ene kant de mond vol hebben over de kenniseconomie en aan de andere kant een sector die 1,5 miljard euro in onderzoek investeert voortdurend bestraffen,” aldus Leo Neels, voorzitter van Pharma.be.

Roeland Byl

De farmasector zal zwaar onderhandelen met de regering over een nieuwe budgettering.