De frontpagina

De beste formule om op het Web zoveel mogelijk diensten en informatie te vinden, is via een portaal. De portalen zijn echte gratis supermarkten. En ze bestaan zelfs in België.

Oorspronkelijk waren Yahoo!, Lycos, Excite of het Belgische Ad Valvas onschuldige zoeksites. De eerste bezoekers van het Internet gebruikten ze om hun weg te vinden op het Web. Sindsdien hebben sommige van deze sites een meer professionele aanpak ontwikkeld en zijn het “portals” geworden, indrukwekkende en meestal kosteloze servicecentra die miljoenen bezoekers aantrekken. Waar komt het geld vandaan? Van de reclame.

Het portaal wordt een massamedium dat men soms met de televisie vergelijkt. Dat verklaart de harde concurrentie tussen de belangrijkste portalen en de omvang van hun middelen. Het beroemdste portaal, Yahoo!, is op de beurs genoteerd. In België heeft Belgacom einde 1997 een nieuwkomer gestart, Belcast.

Het voorbeeld van Yahoo!

Het model blijft Amerikaans. Yahoo! heeft de weg gewezen. Aanvankelijk gaf het een in categorieën verdeelde index van sites, als een repertorium. Het heeft nu nationale vertakkingen, onder meer in Italië, Frankrijk en Duitsland, maar de Amerikaanse site is en blijft de grootste supermarkt van diensten. De opzettelijk sober ontworpen site van Yahoo! omvat naast de index een gratis e-mailservice met adressen die eindigen op @yahoo.com, een erg volledig centrum met financiële informatie, een elektronisch loket waar men vliegtuigtickets kan reserveren of een wagen huren, en zelfs een Internet-semafoon die de gebruiker waarschuwt wanneer hij een e-mail of beurskoers heeft ontvangen. Om de twee weken, soms zelfs om de week, pakt Yahoo! uit met een nieuwe service. Op 20 juli jongstleden was het de beurt aan een systeem waarmee men het aanbod van reizen en cruises van touroperators kan vergelijken. Op 30 juni was er al een dienst voor vastgoed op de site verschenen.

Zich onmisbaar maken

De ambitie van Yahoo! en de andere portalen is zich onmisbaar te maken. De Amerikaanse site breekt alle bezoekersrecords. Vorige juni maakten 30,6 miljoen mensen regelmatig gebruik van de dienst en werden dagelijks in totaal 115 miljoen pagina’s bekeken. De reclameverkoop steeg in het tweede trimester (einde juni) tot 41,5 miljoen dollar, een stijging van 192% tegenover het jaar voordien. Dergelijke cijfers zijn niet alleen goed voor de koers van het aandeel maar hebben ook de belangstelling van de zakenwereld voor het nieuwe medium sterk gestimuleerd. Microsoft en Netscape – om slechts twee voorbeelden te noemen – werken nu aan hun eigen portaal. Netscape heeft een beta-service geopend en beweert al 5,4 miljoen inschrijvingen te hebben ontvangen. Het kan grote middelen inzetten om zijn late start in te halen. In België is de rol van Yahoo! beperkter. Er bestaat geen Belgische tak van de site. De nationale versies zijn trouwens altijd minder uitgebreid dan de Amerikaanse – de Franse Yahoo!, bijvoorbeeld, geeft geen gratis e-mail. Er bestaan echter wel twee sites van eigen bodem, zodat de ervaren gebruiker een compromis kan vinden tussen een nationale site en een portaal als Yahoo! of Netscape.

Ad Valvas en Belcast

De twee nationale voorbeelden, Ad Valvas en Belcast, kunnen slechts opboksen tegen het aanbod dat enkele klikken verder te vinden is. Hun publiek is kleiner en hun middelen zijn dat dus ook. Yahoo! rekent met miljoenen bezoekers per dag, de drukst bezochte Belgische site is al blij met enkele tienduizenden. Dat belet de twee protagonisten echter niet om fel met elkaar te concurreren.

“Men klaagt in België vaak over de moeilijkheid om informatie te vinden over wat in dit land op het Internet gebeurt,” zegt Philippe Liégeois, Internet services manager bij Belgacom Multimedia. “We zijn begonnen met een Belgische index volgens het systeem van Alta Vista.” Deze dienst wordt aangevuld met televisieprogramma’s ( EuroTV), bioscoopprogramma’s ( Cinebel), het weer, een horoscoop en een e-zine (Webkrant) die Be Online heet en de gebruikers nieuwtjes over het Internet voorschotelt. Verder is er de interessante mogelijkheid om een geactualiseerde telefoongids te raadplegen, met als zwakke punt de noodzaak om een woonplaats op te geven.

De service van Belgacom Multimedia mikt vooral op het grote publiek. Hij heeft zijn intrede gedaan op een terrein dat sinds 1995 bezet werd door het Brusselse bedrijf Ad Valvas. Ad Valvas is begonnen met een index van Belgische sites, naar het voorbeeld van Yahoo!. Het heeft de evolutie naar de portalen gevolgd door bijkomende diensten toe te voegen: gratis zoekertjes ( Bargains), die meer bezoekers aantrekken dan de index, een beetje elektronische handel, met Snackweb dat pizza’s of broodjes thuis levert, en sinds kort de uurregelingen van de luchtvaartmaatschappijen.

De diensten van Belcast of Ad Valvas kunnen moeilijk wedijveren met die van Yahoo!. Ze geven bijvoorbeeld geen van beide gratis e-mail. Het maximum bij Ad Valvas is een systeem van permanente adressen die eindigen op @advalvas.be. Wie deze dienst gebruikt, moet geen adreswijzigingen doorgeven wanneer hij van Internet-leverancier verandert. De post komt aan bij Ad Valvas, dat alles automatisch doorstuurt naar het opgegeven adres, dat de gebruiker altijd kan wijzigen. Hij kan bovendien informatie over de ontvangst van e-mail naar het scherm van zijn GSM ( Proximus) laten sturen.

In de race naar de startpagina heeft Belgacom een marketingvoordeel. De abonnees van Internet-leverancier Belgacom Skynet ontvangen Web-software waarin Belcast als startpagina is ingesteld. Ze kunnen ook een informatiedienst raadplegen die door het agentschap Belga wordt verzorgd.

Belgische zwakten

De Belgische portalen worden door verschillende problemen gehandicapt. Om te beginnen is er de inhoud. Belcast produceert een klein beetje inhoud in de vorm van zijn e-zine, maar de rest van het aanbod is aangekocht en wordt in de stijl van het huis gegoten. Ad Valvas produceert geen inhoud maar moedigt zijn gebruikers aan om hem zelf te leveren – de zoekertjes zijn daar een voorbeeld van.

Aangezien de essentie van de inhoud elders wordt gemaakt, hebben beide concurrenten de neiging om dezelfde informatiebronnen aan te bieden. Toch zijn in de aankleding van de sites duidelijke verschillen te merken. Belcast is nieuwer, dynamischer en gemakkelijker te raadplegen. Ad Valvas heeft zijn presentatie vernieuwd, maar ze blijft erg druk. Belcast beschikt over meer middelen maar mist de flexibiliteit van het kleinere bedrijf. Wie de bijkomende diensten wil raadplegen, krijgt een vloed van juridische waarschuwingen; bepaalde diensten worden soms opgeschort als gevolg van de risico’s. Het idee dat de gebruikers net als op Ad Valvas inhoud zouden leveren, is problematisch: “Wij moeten altijd voorzichtig zijn met wat wordt toegevoegd, omdat we lasterlijke of racistische uitlatingen moeten voorkomen,” legt Philippe Liégeois uit. Een incident zou een weerslag kunnen hebben op heel het bedrijf Belgacom. Ad Valvas evolueert soepeler en sneller maar heeft niet de middelen van Belgacom.

Wachten op reclame

De laatste handicap van de Belgische portalen is de financiering. De reclame is het Internet nog maar net aan het ontdekken, banners worden nog niet veel gebruikt. “Het is nieuw voor de agentschappen,” zegt men bij Belcast.

Bij Ad Valvas heeft men de indruk dat de agentschappen zich voor de nieuwe media beginnen te interesseren. “Ze kennen ons nu. Ze waarderen het dat we nieuwe projecten voorstellen,” vertelt Peter Casneuf, de verantwoordelijke voor nieuwe ontwikkelingen. Het probleem om een goed contact met de reclamemarkt tot stand te brengen, blijkt uit de relaties met de reclameregieën die banners aan adverteerders verkopen. Belgacom en Ad Valvas zijn allebei van regie veranderd. De laatste site heeft zelfs verkozen het werk op eigen houtje te doen.

De toekomst van de Belgische portalen hangt niet uitsluitend af van de houding van de adverteerders. Ze wordt ook beïnvloed door de initiatieven van de Amerikaanse portalen, die meer nationale versies of franchisesystemen zouden kunnen lanceren. Dat zou tot fusies van diensten kunnen leiden, of tot combinaties van “zware” programma’s en plaatselijke inhoud.

Ook dat zal echter niet meteen gebeuren, want België is klein en stelt veel taalproblemen. Het Amerikaanse Lycos heeft een Belgische versie van zijn portaal ontwikkeld die in feite onbruikbaar is: een bizarre mengeling van Franse en Belgische elementen. Er blijft dus een marge voor de twee Belgische concurrenten.

Adressen:

Ad Valvas, http://www.advalvas.be

Belcast, http://www.belcast.be

Yahoo!, http://www.yahoo.com

Yahoo! France, http://www.yahoo.fr

Lycos, http://www.lycos.com (leidt automatisch naar de Belgische pagina)

Netcenter (Netscape) in betaversie, http://www.netscape.com

ROBERT VAN APELDOORN