Uw pensioen, uw gezondheidszorg, uw belastingverlaging, uw gratis busrit, uw grijze haren: maakt u zich geen zorgen, uw politici hebben in al hun vooruitziendheid beslist dat de factuur van de vergrijzing betaalbaar blijft, al zal de werkelijke kostprijs wellicht dubbel zo hoog zijn als het officiële cijfer wil toegeven. Rest de vraag: wie zal dat betalen? Arbeid of kapitaal? Wat belasten we meer: inkomen of consumptie? Draaien de actieven op voor de factuur of worden ook de gepensioneerden en werklozen veroordeeld tot meer solidariteit? Die maatschappelijke keuzes zullen de komende maanden en jaren de politieke agenda beheersen en een diepe breuklijn door de paarse regering trekken. Straks al zal het debat over de herfinanciering van de sociale zekerheid de toon zetten voor een jarenlang robbertje factuurschuiven.
Het progressieve nieuw-linkse front van Steve Stevaert (SP.A) wil zo hoog mogelijke belastingen op inkomen en wil die zo weinig mogelijk vervangen door indirecte lasten. Inkomstenbelastingen zijn immers progressief en herverdelend. De BTW is dat veel minder, want alle burgers, ook gepensioneerden en werklozen, betalen 21 % BTW op elektriciteit. Een herfinanciering van de sociale zekerheid via een hogere BTW is eigenlijk een aanval op de sociale zekerheid, want ze holt de koopkracht van de uitkeringen uit.
Stevaert wil de lasten in procenten en de lusten in centen verrekenen. Denk aan de afschaffing van het kijk- en luistergeld of Stevaerts recente voorstel om de bijdrage voor de zorgverzekering te verrekenen via de personenbelasting. De volgende stap, en daar is het Stevaert om te doen, is die zorgbijdrage af te schaffen en de zorgverzekering te financieren uit de algemene middelen (die grotendeels gefinancierd worden met directe progressieve belastingen). Stevaerts gratis beleid is gestoeld op dezelfde herverdelingsfilosofie door diensten aan te bieden die vooral betaald worden door hen die de meeste belastingen betalen.
Stevaert kreeg vorige week kortstondig steun uit onverwachte hoek. Federaal minister van Energie Marc Verwilghen (VLD) stelde voor om de BTW op elektriciteit van 21 % naar 6 % te verlagen. Dat zou een put van 850 miljoen euro slaan in de staatskas, te dekken uit de algemene middelen – dus vooral uit progressief geïnde belastingen. Dat Stevaert daar zelf niet opgekomen was. Tegelijkertijd maakt Verwilghen het energiebeleid belachelijk, want hij wil de ellenlange lijst lastenverhogingen op stroom ongedaan maken met een lastenverlaging. De mislukking van de vrijmaking laten betalen door de (progressieve) belastingbetaler, dát is een vreemde visie voor een VLD-minister.
De VLD kijkt maar beter uit, of haar lovenswaardig beleid om arbeid uit de wind te zetten, wordt uitgehold en op heel losse schroeven gezet als de regering de op hol geslagen overheidsuitgaven niet onder controle krijgt. Arbeid riskeert de factuur te betalen, terwijl alleen een forse toename van de werkgelegenheidsgraad ons een ontsporende begroting en een generatieconflict kan besparen. De sociale zekerheid in de grondwet verankeren? Prima idee, zeker onder of boven een artikel dat een werkgelegenheidsgraad van 70 % waarborgt.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier