De euro in het spoor van Airbus

De auteur is hoofdeconoom bij vermogensbeheerder Petercam.

Reacties: visienoels@trends.be

Toen vijftig jaar geleden een topman van General Motors de eerste kleine wagentjes zag waarmee de Japanners vaste voet probeerden te krijgen in de VS, was zijn sarcastische en arrogante reactie: ” we make cars to sit in, not to piss over… ”

De Aziaten hebben vandaag 35 % van de Amerikaanse automarkt veroverd, een aandeel dat continu blijft groeien. Trouwens, om over de nieuwste Japanse modellen te wateren, moet u toch van goeden huize komen, want met Lexus en Acura maken ze allang geen ‘dinky toys’ meer.

Wat Airbus is voor Boeing… Het is trouwens niet gebleven bij auto’s. De achteruitgang van het Amerikaanse marktaandeel in de productie van commerciële vliegtuigen is nog veel spectaculairder. Airbus heeft vandaag grote concurrent Boeing overvleugeld als grootste vliegtuigproducent ter wereld. Niemand die bij de start van Airbus, in 1970, de collage van activiteiten uit diverse Europese landen enig succes voorspelde. Maar de combinatie van Britse knowhow, Franse spitsvondigheid en Duitse engineering heeft een superieur product opgeleverd. Airbus’ marktaandeel is blijven klimmen (zie grafiek), en stak enkele jaren geleden dat van Boeing zelfs voorbij. De Amerikaanse zakenbank JP Morgan verwacht dat het marktaandeel van Airbus nog zal klimmen tot 60 %.

Airbus heeft nu al genoeg orders voor de productie in de volgende vijf jaar. Zijn A380-toestel wordt ook het grootste passagiersvliegtuig ter wereld. Er zou plaats zijn voor een bar, een fitnessruimte en zelfs een crèche. In de praktijk zal dit vliegtuig vooral aanslaan bij de Aziatische versies van de goedkope ‘Sardine Express’-maatschappijen. Ik kijk er al naar uit…

… wordt de euro voor de dollar. De Amerikanen werden dus al voorbijgestoken in twee cruciale sectoren, auto’s en vliegtuigen. Dat zal zich herhalen met de dollar als reservemunt. Vooral het jarenlange misbruik van de munt om politieke of economische problemen op te lossen heeft het vertrouwen ondermijnd. Arrogantie verblindt, waardoor de Amerikanen de opkomst van nieuwe concurrenten zoals de Europese eenheidsmunt onderschatten.

Bij de start woog de euro zelfs lichter dan de elf individuele munten en de ecu. Maar geleidelijk is de euro een volwaardige munt geworden. Een voorbeeld van zijn opmars als reservemunt is de houding van Rusland: vier jaar geleden was de dollar goed voor 90 % van Ruslands reserves. Nu bedraagt het gewicht van de euro al meer dan 25 % van de Russische reserves.

Na de eerste appreciatiegolf van de euro vorig jaar was er protest vanuit het bedrijfsleven en van politici. Maar na de relatieve stabilisatie van de munt dit jaar en de winst van het exportmarktaandeel is de kritiek geluwd. Vorige week bleek uit verscheidene commentaren dat de politici én de centrale bankiers in euroland de huidige koers absoluut niet te duur vinden. De Nederlandse minister Gerrit Zalm liet als voorzitter van Ecofin (de raad van ministers van Financiën) optekenen dat de appreciatie van de euro geen punt op de agenda was. Een koers van meer dan 1,30 dollar per euro vond hij “goed om de stijgende olieprijzen te compenseren”. Gelijkaardige geluiden waren er van de Franse minister van Financiën Nicolas Sarkozy, Europees commissievoorzitter Romano Prodi en de Spaanse minister van Economie Pedro Solbes. Op zes maanden tijd is men het ‘dure’ niveau van de euro gewoon geraakt.

Naar mijn gevoel is daarmee het fundament gelegd voor een verdere appreciatie van de euro. Vooral omdat de Europese eenheidsmunt nog marktaandeel als reservemunt zal winnen in China, India en de Opec-landen, die de jongste jaren te eenzijdig in dollar belegden. Het marktaandeel van de euro kan daardoor binnen tien jaar groeien naar één derde van de totale reserves, een verhouding die eigenlijk nog steeds te laag is in vergelijking met de respectieve rol die euroland en de VS in de internationale handel spelen.

Het is de eerste keer dat de dollar als reservemunt se- rieus wordt bedreigd sinds de neergang van het pond sterling, tachtig jaar geleden. Het betekende meteen ook het einde van het Britse Empire als wereldmacht. De euro zal voor de dollar zijn, wat Airbus voor Boeing was.

De euro: een model voor Azië. De ontbrekende schakel in het internationale financiële systeem is een geloofwaardige munt met voldoende kritische massa in het snelgroeiende gedeelte van Azië – naast de yen in het stagnerende ‘oude’ Azië. Er ontbreekt met andere woorden een Aziatische euro. Die zou het probleem van onder meer China, waarvan de munt nog volledig verbonden is met de Amerikaanse dollar, gedeeltelijk oplossen.

Airbus heeft (voorlopig) geen concurrentie uit Azië, maar de euro mag zich op termijn wél aan concurrentie uit Azië verwachten. Om de euro in de lucht te houden, moeten alle politici overtuigd blijven dat ze de economische problemen niet mogen oplossen door geld te drukken. Zolang Frankfurt in Duitsland ligt, is dat risico voorlopig beperkt.

Geert Noels