De elektronische aangifte: voor- en nadelen

Dit jaar hebt u voor het eerst de mogelijkheid om uw belastingaangifte elektronisch in te vullen en te versturen via het internet. Wat zijn de voor- en nadelen van dit systeem? En is het waterdicht?

De auteur is belastingconsulent.

De elektronische aangifte vindt u op www.belgium.be/taxonweb of www.minfin.fgov.be/taxonweb. Voor de Finform-aangifte kunt u terecht op www.finform.fgov.be

Vijftien mei – niet 18 mei – was D-day voor de federale overheidsdienst Financiën. Op die dag zou de registratieprocedure worden gelanceerd om de aangifte in de personenbelasting in te dienen via het internet. Met één dag vertraging gebeurde dat ook. De elektronische aangifte is een feit. Het gros van de belastingplichtigen heeft daardoor de keuze uit drie soorten aangiftes: de traditionele papieren versie, de semi-elektronische ( Finform) en de volledig elektronische aangifte ( Tax on web). Begin april werd de fiscale wetgeving aangepast, waardoor de elektronische aangifte juridisch gelijkgesteld is met de papieren belastingaangifte.

Om te zorgen dat zoveel mogelijk belastingplichtigen de elektronische aangifte kunnen gebruiken, werd de verdeling van de officiële aangifteformulieren uitgesteld tot eind mei en werd de aangiftetermijn verlengd tot 31 juli 2003. Dat is één maand later dan gewoonlijk. De verlengde aangiftetermijn geldt niet alleen voor de elektronische aangifte, maar ook voor de Finform-aangifte en de klassieke papieren aangifte.

1. Finform

Vorig jaar al kon u afwijken van de klassieke aangifte. U hoefde niet langer het officiële formulier in te vullen dat u per post van de belastingadministratie ontving, maar kon gebruik maken van een elektronisch formulier dat met behulp van een computer wordt ingevuld en afgedrukt. De afgedrukte versie moest dan samen met de officiële aangifte worden bezorgd aan de fiscus. Beide documenten moesten worden ondertekend en gedagtekend. Van een heuse elektronische aangifte was dus nog geen sprake.

De Finform-aangifte bestaat ook nu nog. Het elektronische formulier (een PDF-bestand) is een zogenaamd intelligent formulier. Het wijst de belastingplichtige op hiaten en inconsequenties, bijvoorbeeld codes en velden die niet samen kunnen worden gebruikt. Van een doorgedreven bijstand of optimalisatie van de aangifte is echter geen sprake. Daarvoor moet u nog steeds een beroep doen op professionele softwarepakketten.

Het voordeel van de elektronische aangifte via Finform is dat alle belastingplichtigen, zowel werknemers als zelfstandigen, die beschikken over een pc en een internetaansluiting er gebruik van kunnen maken. Ook tussenpersonen (belastingconsulenten, boekhouders enzovoort) kunnen de aangifte van hun cliënten via Finform indienen. Het nadeel is dat de gegevens na afdruk niet op de computer kunnen worden bewaard, tenzij de belastingplichtige beschikt over een professioneel softwarepakket waarin het Finform-formulier werd geïntegreerd.

Het grootste nadeel is dat de aangifteprocedure na afdruk niet langer elektronisch verloopt. Daarom spreken we van een semi-elektronische aangifte: de afdruk moet samen met de blanco originele belastingbrief fysiek worden terugbezorgd aan de belastingadministratie. Het postpakket wordt als het ware verdubbeld.

Ongeveer 45.000 belastingplichtigen maakten vorig jaar gebruik van de Finform-aangifte.

2. De elektronische aangifte

Vanaf 2003 is een volledige elektronische aangifte mogelijk, waarbij u de aangiftegegevens elektronisch invult en verstuurt. Als u uw aangifte via het internet wil versturen, moet u zich eerst registreren. U geeft uw rijksregister-, identiteitskaart- en SIS-kaartnummer op, kiest een gebruikersnaam en paswoord, geeft vervolgens uw e-mailadres op en bevestigt uw registratie via een standaard e-mail. Die ontvangt u van de belastingadministratie. Met deze bevestiging vraagt u automatisch uw persoonlijke geheime codes ( token) aan. Die worden u per post op uw officiële domicilieadres bezorgd. Met behulp van deze codes – waarvan u er, telkens u zich aanmeldt, eentje uitpikt op aanwijzing van de belastingadministratie – kan u inloggen op uw persoonlijke elektronische formulier ( taxbox).

De procedure van registratie en authentisering is omslachtig, maar noodzakelijk voor de bescherming en beveiliging van de persoonsgegevens. De overheid wil absolute zekerheid dat u de persoon bent wiens gegevens in de aangifte voorkomen. Dezelfde registratiegegevens (gebruikersnaam, paswoord en codes) zullen immers ook gebruikt worden voor andere contacten met de overheid. Door het inlassen van verschillende beveiligingsniveaus – de gegevens én de verbinding worden gecodeerd – wordt door de federale overheidsdienst Financiën een absolute vertrouwelijkheid gegarandeerd.

Op termijn wordt de complexe registratieprocedure vervangen door de elektronische identiteitskaart, waarmee u toegang zal krijgen tot uw persoonlijke taxbox.

De elektronische aangifte is mogelijk sinds 22 mei. De aangifte wordt on line ingevuld, niet met een PDF-formulier zoals bij Finform, maar een beeldschermformulier dat wijzigt afhankelijk van het aangeklikte vak. In tegenstelling tot de Finform-aangifte is het niet nodig om alles in één sessie in te vullen. De aangiftegegevens worden namelijk bewaard. Het formulier is ook nu intelligent en wijst de belastingplichtige op mogelijke vergissingen en onverenigbaarheden. In een echte advies- of optimalisatiemodule wordt ook hier niet voorzien.

Voordelen

Het per post ontvangen officiële aangifteformulier hoeft niet meer naar de belastingadministratie te worden teruggestuurd, zoals nog het geval is voor de Finform-aangifte.

U beschikt over een elektronische taxbox, waarin al uw aangiftegegevens in de toekomst worden bewaard. Gegevens van vorige jaren blijven zo raadpleegbaar. U krijgt niet alleen on-lineassistentie bij het invullen van de gegevens, u ontvangt tevens een berekening van de uiteindelijk verschuldigde belasting, waarbij “de foutenmarge zo laag mogelijk wordt gehouden”. Voor de meer ingewikkelde dossiers – u ontvangt bijvoorbeeld buitenlandse inkomsten – is een professioneel softwarepakket echter onontbeerlijk.

U krijgt automatisch en elektronisch een bevestiging van de verzending van de aangifte. Deze bevestiging, in de vorm van een kopie van de ingevulde aangifte in PDF, geldt als ontvangstbewijs. U kunt deze bevestiging afdrukken of bewaren op de computer. Zo worden latere betwistingen vermeden over het al dan niet laat indienen van de aangifte.

Technisch is het onmogelijk om samen met de aangifte de gebruikelijke bijlagen, zoals attesten, betalingsbewijzen en afschriften, elektronisch te versturen. Die hoeft u evenmin per post na te sturen. U moet ze alleen kunnen voorleggen op vraag van de belastingambtenaar. In een eerste fase ontbreekt het de belastinginspecteur zo aan een aantal controlestukken. Op die manier wordt de controledrempel van een elektronische aangifte toch wel aanzienlijk verhoogd. De toekomst zal uitwijzen of dit, vanuit het oogpunt van de belastingplichtige, niet het belangrijkste voordeel zal zijn.

Nadelen

De aangifte via het internet is dit jaar alleen mogelijk als u uitsluitend deel 1 van de aangifte moet invullen. Zelfstandigen en bedrijfsleiders, die ook deel 2 moeten invullen, kunnen de aangifte (voorlopig) nog niet elektronisch doen. Ze kunnen wel gebruik maken van de Finform-aangifte.

De elektronische aangifte moet altijd door de belastingplichtige zelf worden gedaan, niet door een tussenpersoon (belastingconsulent, boekhouder, accountant…). Voor de tussenpersonen betekent de elektronische aangifte dus nog geen tijdsbesparing.

Bij een gemeenschappelijke aanslag moeten beide echtgenoten zich afzonderlijk registreren en aanmelden. Ze moeten hun gemeenschappelijke aangifte apart invullen, gebruikmakend van hun eigen persoonlijke codes. Ze blijven echter gezamenlijk belast.

Jef Wellens

Omdat het onmogelijk is om samen met de elektronische aangifte de gebruikelijke bijlagen te versturen, wordt de controledrempel van een elektronische aangifte aanzienlijk verhoogd.