De ecologische mogelijkheden van grauwvuur

Mijngas was in vroegere tijden de grote vrees van mijnwerkers. Dat grauwvuur is methaan dat opgesloten zit in de steenkoollagen. In oude steenkoolmijnen in de VS en Frankrijk wordt het op industriële schaal geëxploiteerd. Dat schept mogelijkheden voor de Waalse en Kempische steenkoolbekkens.

De ontginning van mijngas was tot voor kort een rem op de exploitatie ervan, maar met de stijgende energieprijzen is een rendabele winning niet langer uitgesloten. Volgens Petroleum Economist bedragen de wereldreserves tussen 60 en 250 procent van de reserves van conventioneel gas. In de Verenigde Staten werd in 2009 al 142 miljard kubieke meter niet-conventioneel gas voortgebracht (waarvan 54 miljard kubieke meter mijngas) en dat was goed voor ongeveer 22 procent van het Amerikaanse verbruik van aardgas.

Uit studies blijkt dat de reserves in Henegouwen 40 tot 80 miljoen ontginbare kubieke meter per vierkante kilometer of meer bedragen, afhankelijk van de geologische en technische omstandigheden. Dat lijkt indrukwekkend, maar ze moeten wel genuanceerd worden in het licht van het jaarlijkse verbruik van aardgas in België: 18 miljard kubieke meter.

In Nord-Pas-de-Calais wordt het mijngas al sinds de jaren tachtig ontgonnen door Gazonor, dat gespreid over drie terreinen ongeveer 80 miljoen kubieke meter gas per jaar bovenhaalt. Begin 2008 werd de onderneming overgenomen door de groep European Gas Limited (EGL) met de steun van Transcor, een dochterbedrijf van de Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM) van Albert Frère.

Dezelfde partners hebben ook een joint venture opgezet die zich kandidaat gesteld heeft voor een ontginningsvergunning voor een gebied van ongeveer 500 vierkante kilometer in Henegouwen. De reserves kunnen daar tientallen miljarden kubieke meter bedragen.

Methaan vervangen door CO2

Mijngas biedt volgens experts ecologische voordelen. Bij de verbranding van mijngas wordt minder CO2 uitgestoten dan bij olie of steenkool. Maar dat voordeel wordt beïnvloed door de ontginningsmethode die in min of meerdere mate energieverslindend of zelfs vervuilend kan zijn. De winning van het methaan kan ook gekoppeld worden aan de opslag van CO2 in de ondergrond. Het komt erop neer dat het ene gas door het andere vervangen wordt. Die methode wordt al toegepast in sommige gas- of olieontginningen. Het CO2 wordt als drijfgas gebruikt om de koolwaterstoffen naar boven te halen. Zo werd op al meer dan 10 miljoen ton CO2 ingepompt in het Sleipnergasveld voor de kust van Noorwegen.

De opslagcapaciteit wordt bestudeerd in het Belgisch-Nederlandse project PSS-CCS, waaraan onder meer deelgenomen wordt door Jean-Marc Baele, een burgerlijk ingenieur mijngeologie van de universiteit van Bergen. De groep schat de opslagcapaciteit in Henegouwen op 500 miljoen ton CO2 en nog eens zoveel in het Kempische bekken.

“Het is zeker onvoldoende om al onze industriële uitstoot op te vangen en ik weet wel dat het geen duurzame oplossing is – het komt neer op stof onder het tapijt vegen – maar het kan een goede tussenoplossing zijn in afwachting dat de groene energie verder ontwikkeld wordt.”

Baele pleit ook voor de voortzetting van het onderzoek. “We hebben behoefte aan objectieve gegevens en we hebben nog geen duidelijk beeld van wat zich in onze ondergrond bevindt. In tegenstelling tot andere Europese landen hebben we nog altijd geen proefproject.”

EMMANUEL ROBERT