De druppel die de emmer doet overlopen

Vorige week vond in Vlaanderen de Week van het Alcoholisme plaats. U hebt er misschien op getoost? Niet onterecht, want er was ook goed nieuws: het alcoholmisbruik is de jongste jaren niet toegenomen, de alcoholconsumptie daalt zelfs. Dat terwijl meer vrouwen zijn gaan drinken. In de leeftijdscategorie 45 tot 54 jaar, drinken ongeveer evenveel mannen als vrouwen dagelijks: 8,2 procent van de mannen en 7,9 procent van de vrouwen. In jongere en oudere leeftijdscategorieën drinken de mannen dubbel zoveel als de vrouwen.

Nu is geregeld drinken geen probleem, zo lang het bij één, twee glazen blijft. Gezondheidsrisico’s beginnen pas als die drempel vaak overschreden wordt. Volgens de Vereniging van Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) heeft vijf procent van de Europese bevolking een alcoholprobleem. In Vlaanderen zou dat 6 procent zijn (8 procent mannen en 3,5 procent vrouwen). Zij voldoen althans aan de zogenaamde CAGE-criteria: vier vragen die doen vermoeden of er al dan niet een probleem bestaat. (1) Hebt u ooit de nood gevoeld om minder te drinken? (2) Hebt u het ooit moeilijk gehad met de kritiek op uw drinkgedrag? (3) Hebt u zich ooit schuldig gevoeld wegens uw drinkgedrag?(4) Hebt u ooit alcohol gedronken om ‘s morgens echt wakker te worden? Positieve antwoorden op die vragen zijn een teken aan de wand.

Vlaams minister van Welzijn Steven Vanackere (CD&V) trekt 730.000 euro uit voor een gezondheidsplan waarin de alcoholconsumptie weer op de agenda komt. Volgens alcoholismespecialist en psychiater Stan Ansoms kan hij dat geld best besteden door zich toe te spitsen op de echte problemen: de jongeren die steeds vroeger beginnen te drinken, armoede die een belangrijke risicofactor blijkt voor alcoholisme en de sociale druk in onze maatschappij om mee te drinken op allerlei feestjes en bijeenkomsten.

Vanuit zijn praktijkervaring legt Stan Ansoms de vinger op de wonde. Het pictogram op bier- en wijnflessen dat zwangere vrouwen moet waarschuwen voor alcoholgebruik, is bijvoorbeeld een stap te ver. Natuurlijk moet aan zwangere vrouwen ten stelligste ontraden worden alcohol te consumeren, maar dat kan best via de huisarts of de gynaecoloog. En via informatiecampagnes. Alle etiketten voor alcoholische drank laten aanpassen kost niet alleen handenvol geld, het schiet ook zijn doel voorbij. Wie op café of in een restaurant een glas bier of wijn bestelt, ziet de fles niet of alleen als ze al geopend is. De pictogrammen zijn intussen wel verplicht in Frankrijk en ook Finland denkt aan een gelijkaardige wetgeving. In Polen wil men dan weer een tekst op de flesjes die zwangere vrouwen moet waarschuwen. Gezien de export van wijn en bier zijn de verschillende nationale regels absurd en dringt een Europese regelgeving zich op.

Armoede is wel een duidelijke risicofactor voor alcoholconsumptie, maar veel moeilijker aan te pakken. De prijs opdrijven is geen oplossing. Wie zijn miserie wil verdrinken, vindt alcohol. Veel Russische mannen drinken goedkope aftershave of de parfumflesjes van hun vrouw leeg, zo bleek onlangs nog. Ook met schoonmaakmiddelen op basis van alcohol wordt in Oost-Europa niet altijd schoongemaakt. Armoede moet met de wortel bestreden worden.

Een kwetsbare groep voor alcoholconsumptie zijn jongeren. Terwijl de meeste volwassenen er verstandig mee omgaan, neemt drinken onder tieners toe. Steeds meer adolescenten drinken: ze kijken te diep in het glas met het oog op een snel roeseffect. De VAD maakt zich daarover zorgen en zette de voorbije jaren al diverse campagnes voor jongeren op poten. Ook wijzen ze naar de ouders die een grote verantwoordelijkheid dragen: wat op café niet mag onder de zestien jaar, kan thuis vaak wel.

www.vad.be; www.drinktest.nl

Marleen.finoulst@trends.be

Marleen Finoulst