De democratische putschist van Eurotunnel

Is Nouvelles Frontières populairder dan Club Med? Met Philippe Bourguignon en Jacques Maillot streden twee voormalige toplui uit de toeristische sector om het voorzitterschap van Eurotunnel. Bourguignon, de consensuskandidaat van de huidige top, gooide één dag voor de beslissende algemene vergadering echter de handdoek in de ring. Waardoor Maillot de eerste voorzitter is uit de geschiedenis van het Franse bedrijfsleven die door een coalitie van minderheidsaandeelhouders aan het bewind wordt gebracht.

Of hij daarom te benijden valt, is een andere vraag. Het consortium dat de bouw van de Kanaaltunnel voor zijn rekening nam, keerde in achttien jaar nooit één eurocent dividend uit, boekte slechts één keer û dankzij uitzonderlijke inkomsten û een nettowinst, torst een schuldenberg van 9 miljard euro, en boekte in 2003 nog maar eens een verlies van 1,9 miljard euro. In 1987 noteerde het aandeel bij de start van zijn beurscarrière op omgerekend 5,34 euro. 65 % van de aandelen zit bij het grote publiek, waarvan 90 % bij Franse beleggers. Na de machtswissel vorige woensdag schoot het aandeel 7,14 % hoger naar… 0,6 euro.

Eurotunnel heeft twee grote activiteiten: het eigen pendelverkeer û shuttletreinen die auto’s, vrachtwagens en autobussen vervoeren û en doorgaand treinverkeer: goederentreinen en dat andere geldverslindende monster, de Eurostar. Het bedrijf heeft een concessie tot 2042 en heeft met 47 % van de auto’s en 43 % van de vrachtwagens op het Kanaal een indrukwekkend marktleiderschap. Maar door de enorme investeringskosten (13,5 miljard euro) volstaan zelfs de operationele marges van 30 % niet om boven de break-evengrens uit te komen. “Van één ding zijn we zeker,” sneerde Maillot op voorhand, “we kunnen het in ieder geval beter dan de huidige directie”.

De drijvende kracht achter de “wettelijke overval”, zoals Bourguignon de gebeurtenissen bestempelde, is Nicolas Miguet. De kleine uitgever riep de beweging Le bout du tunnel in het leven en zette de Association de défense des actionnaires d’ Eurotunnel ( Adacte) op poten. Maar pas met de aansluiting van Maillot bij Adacte, in oktober 2003, konden ze ook een geloofwaardig alternatief voor het directieteam van de Brit RichardShirrefs presenteren. Volledig in lijn met zijn principes wil de nieuwe topman de tarieven fors verlagen, om zo de trafiek te stimuleren.

De 62-jarige Parijzenaar is het Franse equivalent van Belgische toerismepioniers als Rudolf Vanmoerkerke ( Sunair) en Gerard Brackx ( JetAir): ondernemende selfmade men die het reizen democratiseerden. Toen hij in november 2002 zijn geesteskind Nouvelles Frontières moest verlaten, werd er afscheid genomen van “een visionair” en “een missionaris”. Iemand die naar eigen zeggen altijd een luisterend oor had voor zijn personeel, al was de ondernemingsraad voorstander van zijn afscheid en beklaagden zijn medewerkers zich erover dat andere toerismebedrijven beter betaalden.

Maillot is charismatisch, mediageil, arrogant, recht voor de raap op het demagogische af, schoffeert consultants (“ze praten je te veel naar de mond”) en bankiers (“voor het merendeel fauxculs“), maar noemt zichzelf timide. Een brok wandelende folklore, met zijn scooter, zijn gele truien, rode dassen en zijn thécitron. Overtuigd christen ook: elke zondag te vinden in de Notre-Dame-des-Champs-kerk, waar hij zijn belangrijkste beslissingen neemt. Een workaholic, die tot 1981 socialistisch stemde maar uit onvrede met de nationaliseringen zijn PS-lidkaart verscheurde en sindsdien door het linkse spectrum zwerft .

Maillot werd in de oorlogswinter van 1941 geboren in het stadje Issy-les-Moulineaux, haalde een baccalaureaat Filosofie en studeerde, weliswaar in zeven jaar, af als licentiaat Rechten. De scout in hem nam eerst deel aan reizen en begon ze dan zelf te organiseren. In juli 1966 stouwde hij zijn eerste chartervlucht vol met 150 Parijse jongeren, met bestemming Marokko. Een jaar later, in oktober, hield hij de touroperator Nouvelles Frontières boven de doopvont.

Anno 2004 strijdt het bedrijf met Havas-Voyages om de titel van grootste Franse reisorganisatie. 5400 werknemers zorgen ervoor dat elk jaar ruim anderhalf miljoen Fransen op reis gaan. Een luchtvaartmaatschappij ( Corsair), 25 Paladien-hotels en 200 reisbureaus zorgen voor een volledig geïntegreerde toerismeketen, die daarnaast ook taalopleidingen aanbiedt.

De jaren 2000 en 2001 kleurden echter dieprood, wat Maillot deed besluiten om toenadering te zoeken tot een van de twee grote Duitse toerismeketens. Maar amper één jaar na de stapsgewijze overname door Preussag (inmiddels herdoopt tot TUI, ook de moeder van JetAir) moest de stichter zijn operationele taken overdragen aan de Duitse stormram Ralf Corsten.

Sindsdien legde hij een grillig parcours af: hij werd bestuurder bij de recreatiegroep Compagnie des Alpes (onder ander bekend van het Asterix-park), verzekeraar Generali (moeder van Europ Assistance) en de Franse spoorwegmaatschappij SNCF, begon met het reisbureau Regar, werd aandeelhouder van het weekblad Temoignage chrétien, van de uitgeverij van humane wetenschappen Karthala en de ontwikkelingsorganisatie Feu Vert. Al anderhalf jaar broedt hij ook op Flyeco, een Franse lagekostenmaatschappij, maar meer dan plannen leverde dat nog niet op.

Met de aanstelling van Maillot hebben de 6000 aanwezige kleine aandeelhouders op de tumultueuze buitengewone algemene vergadering in de Parijse voorstad Villepinte een veldslag gewonnen. Maar om Eurotunnel boven water te krijgen, is op z’n minst een schuldherschikking nodig. De banken lopen daar niet warm voor. En van een gedeeltelijke schuldovername door de overheid kan ook al geen sprake zijn, lieten de Franse en Britse regeringen ogenblikkelijk weten. De echte oorlog moet dus nog beginnen.

Luc Huysmans

Maillot is het Franse equivalent van Belgische toerismepioniers als Rudolf Vanmoerkerke en Gerard Brackx.