De begrotingscontrole zit erop, de overheidsboeken zijn dit jaar eens te meer in evenwicht. Maar de klus werd, net zoals de voorbije jaren, geklaard dankzij extra (belasting)inkomsten, en niet door wat overtollige uitgaven weg te trimmen. Die politiek zal de overheidsfinanciën vroeg of laat zuur opbreken.
Een niet begrote bonus van een miljard euro op het fiscale front liet de regering toe om het tekort in de sociale zekerheid dicht te fietsen, en om de map met moeilijke besparingsoefeningen snel dicht te slaan. Maar of op 31 december 2005 de inkomsten en uitgaven ook daadwerkelijk in evenwicht zullen zijn, hangt in hoge mate af van de vraag of minister van Sociale Zaken Rudy Demotte (PS) de factuur van de gezondheidszorg binnen de afgesproken krijtlijnen kan houden, en of de conjunctuur niet te vlug de pijp aan Maarten geeft. Daarvoor is wel een provisie van 200 miljoen euro aangelegd, maar dat bedrag is veel te weinig om een volwassen groeivertraging op te vangen.
Het is verrassend dat een extraatje aan fiscale inkomsten het begrotingsevenwicht redt. Want in de sociale zekerheid hadden tegenvallende sociale bijdragen een gat geslagen. En als de sociale bijdragen ontgoochelen, kan de personenbelasting moeilijk meevallen, want beide putten uit dezelfde belastbare basis: de tewerkstelling en de loonmassa. En daarmee gaat het niet zo vlot, zo weten we allemaal.
Het fiscale manna kwam en komt vooral van de BTW en de vennootschapswinsten. Het is dus een consumptiegedreven bonus. Belgen sparen minder en consumeren meer, maar dat ging (voorlopig) niet gepaard met een even forse toename van de tewerkstelling.
Minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP.A) en zijn collega’s hopen dat de Belgen blijven consumeren. De regering is verplicht haar goednieuwsshow (“de begroting is in evenwicht!”) voort te zetten, anders zal het begrotingsevenwicht nooit worden gehaald. Mekkeren over Brussel-Halle-Vilvoorde kan in dat opzicht geen kwaad – de mensen liggen er niet wakker van en zullen er de aanschaf van een nieuwe auto of de bouw van hun eigen huis niet voor uitstellen. En intussen hoeft premier Guy Verhofstadt (VLD) het niet over de vergrijzing, de lage tewerkstelling of verzwakkende potentiële groei te hebben. Dat zou de mensen alleen maar onnodig schrik aanjagen. Deze crisisdossiers wegmoffelen, lost ze echter niet onverwijld op.
De regering geeft in elk geval het goede voorbeeld en strooit kwistig met geld. Het tekort in de sociale zekerheid werd niet goedgemaakt door de tering naar de nering te zetten, maar door het gros van de fiscale meevallers in de bres te gooien. En dat is een gemiste kans. Als de regering het echt meent met haar structurele politiek om de factor arbeid minder te belasten, dan had ze de fiscale meevallers moeten herinvesteren in lagere sociale lasten, in plaats van ze uit te geven. Verhofstadt had een kans om de werkloosheidscijfers wat verder uit de wielen te rijden, maar kon deze versnelling niet plaatsen.
Toegegeven, de lastendruk op arbeid is aan het dalen. Maar die daling is onvoldoende, gebeurt te traag, en wordt te veel uitgehold door indirecte lasten. En de budgettaire impact van deze politiek komt door het handige geschuif van de factuur via de incohiering pas vanaf volgend jaar op kruissnelheid. Verhofstadt moet zijn regering wel drijvende houden tot de oogsttijd voor hem aanbreekt.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier