De bocht van Donald Trump: wat zit erachter?

De onrust op de financiële markten en de druk vanuit zowel Wall Street als Capitol Hill werden de Amerikaanse president uiteindelijk te veel. Waarom maakte Donald Trump een bocht van 180 graden? Was het Jamie Dimon, de topman van JPMorgan, of de obligatiemarkt?

Een week lang daagde Donald Trump de markten uit. Maar op woensdag bleek de veelbesproken handelsoorlog, die hij op 2 april had aangekondigd, economisch, financieel en politiek onhoudbaar. In een abrupte beweging zag Trump af van de scherpste tarieven die hij zijn handelspartners wilde opleggen — met uitzondering van China — en kondigde hij een pauze van negentig dagen aan. Daarmee wilde hij de markten wat lucht geven en ruimte scheppen voor onderhandelingen.

Deze draai betekende een flinke tegenvaller voor een president die had gezegd dat hij Amerikanen “bevrijdde” van een oneerlijk mondiaal handelssysteem dat, zo vond hij, alleen door hem durfde te worden aangepakt. Dat hij deels door de knieën ging, laat zien dat Trump toch gevoelig blijft voor protest van investeerders, politici en geldschieters — zelfs bij een beleidsterrein dat hij als een van zijn paradepaardjes beschouwt.

Trump verklaarde dat hij de pauze “de afgelopen dagen” al overwoog en dat hij woensdagochtend de knoop heeft doorgehakt. Hij paste de tarieven aan omdat mensen “een beetje bang begonnen te worden”, aldus Trump. “Ik vond dat mensen te snel in paniek raakten; ze werden nerveus.” De uiteindelijke stap was “geschreven vanuit het hart”, voegde hij toe.

“Het is duidelijk dat hij naar de markten luistert en beseft wanneer hij te ver gaat”, zei Dec Mullarkey van de vermogensbeheerder SLC. “Voor de vangrails is dat goed nieuws: de markt heeft nog steeds invloed en laat zich niet zomaar intimideren.”

Golfend

Tot zondag hield Trump, ondanks twee grote koersdalingen op de Amerikaanse aandelenmarkten, vast aan zijn harde lijn. In Florida bracht hij een groot deel van het weekend golfend door en zette hij de lat hoog voor overleg met bezorgde handelspartners. De onrust op de beurs deed hij af als een tijdelijke dip.

‘Trump heeft er geen probleem mee dat Wall Street een klap krijgt, maar hij wil niet dat het hele bouwwerk instort’

Een anonieme functionaris aan het Witte Huis

Maar de druk liep op. Republikeinen op Capitol Hill, die Trump doorgaans in alles steunen, lieten hun kritiek ineens luid horen. Democraten, die moeite hadden om een effectieve tegenaanval te bedenken, zagen plotseling een enorme kans: Trumps handelsoorlog zou kiezers in het hele land raken. Ook investeerders en enkele van Trumps rijke medestanders uit het Amerikaanse bedrijfsleven, zoals techmiljardair Elon Musk (een belangrijke adviseur van het Witte Huis), keerden zich tegen zijn felle protectionisme. De druk nam daarmee toe.

Nakende financiële crisis

Op maandag zwakte Trump zijn toon iets af. Hij begon handelsgesprekken met Japan en Zuid-Korea en gaf minister van Financiën Scott Bessent, op Wall Street gezien als de meest geloofwaardige van zijn medewerkers, de leiding over onderhandelingen met handelspartners. Peter Navarro, een uitgesproken criticus van vrijhandel die in Financial Times nog schreef dat er “niet te onderhandelen viel”, leek daardoor aan invloed in te boeten.

Trump liet weten dat hij over de pauze sprak met Bessent en minister van Handel Howard Lutnick, maar noemde Navarro niet. Het was pas toen de Amerikaanse staatsobligatiemarkt deze week onder druk kwam en economen zoals oud-minister van Financiën Lawrence Summers voor een financiële crisis waarschuwden, dat Trump volledig zwichtte en zijn Liberation Day-tarieven grotendeels opschortte.

“Trump heeft er geen probleem mee dat Wall Street een klap krijgt, maar hij wil niet dat het hele bouwwerk instort”, zei iemand dicht bij het Witte Huis aan Financial Times. Omdat Trump in zijn vastgoedcarrière veel met schulden werkte, herkende hij de signalen op de obligatiemarkt. “Ik hield de obligatiemarkt goed in de gaten”, verklaarde Trump zelf. “Mensen werden er nerveus van.”

Hij liet zich ook beïnvloeden door een interview met Jamie Dimon, de baas van JPMorgan, op Fox Business. Dimon waarschuwde daarin dat de VS waarschijnlijk afstevenden op een recessie. “Ik ben vrij kalm, maar dit kan erger worden als we geen vooruitgang boeken”, aldus Dimon.

‘Onderdeel van het plan’

Witte Huis-functionarissen probeerden Trumps ommezwaai te verkopen als een uitgekiende strategie. Minister van Financiën Bessent zei woensdagmiddag dat hij zondag nog een deel van de dag met Trump in Florida had doorgebracht en noemde de gebeurtenissen van de afgelopen week “vanaf het begin” de bedoeling van de president.

“Het heeft meer dan 75 landen aangezet om met ons te onderhandelen. Het vroeg veel moed van de president om zo lang vol te houden, maar het heeft gewerkt”, zei Bessent. Hij voegde toe dat de VS nu met “oprechte intenties” het gesprek aangaat: “We staan open voor jullie standpunten.”

‘Het vroeg veel moed van de president om zo lang vol te houden, maar het heeft gewerkt’

Scott Bessent, Amerikaanse minister van Financiën

Een paar dagen eerder had Bessent in een interview bij Tucker Carlson nog vol lof gesproken over Trumps tariefplannen. Volgens hem zouden de Verenigde Staten zo een eerlijkere mondiale markt kunnen creëren, de eigen industrie een impuls geven en de “enorme verdelingsproblemen” in de Amerikaanse economie aanpakken.

Een bestuurslid van Wall Street dat goed contact met het Witte Huis onderhoudt, zei echter dat Bessent Trump ervan heeft overtuigd dat hij de hardste klappen beter kon beperken tot Peking en de tariefsverhogingen voor landen met historische banden met de VS kon opschorten.

Opluchting én onzekerheid

Bedrijfsorganisaties reageerden opgelucht, maar wezen erop dat de onzekerheid rond Trumps handelskoers niet is verdwenen. De 10 procenttarieven voor de meeste landen zijn nog altijd van kracht, de Verenigde Staten liggen juist nu in de clinch met China (’s werelds op een na grootste economie) en over mogelijke heffingen in sectoren als auto’s en geneesmiddelen blijft veel onduidelijk.

“Deze tijdelijke pauze verzacht de onmiddellijke pijn, maar weggenomen is de onzekerheid allerminst”, zei Jake Colvin, voorzitter van de National Foreign Trade Council in Washington. “We moedigen de regering aan om verder te de-escaleren en duurzame oplossingen te vinden. Het is belangrijk dat deze tarieven verdwijnen, dat we het vertrouwen herstellen en nieuwe onzekerheid voorkomen.”

De Democraten bleven intussen schieten op de president. “Deze chaos, onzekerheid en de echte schade van Trumps tariefbelasting verdwijnen niet in negentig dagen”, stelde senator Dick Durbin uit Illinois in een verklaring. “Uiteindelijk heeft de president wereldwijd grote problemen veroorzaakt, en dat gaat ten koste van Amerikaanse gezinnen en bedrijven.”