Big Moustache zit op de troon van de kleine prins, 44 verdiepingen hoog in de Totaltoren in Parijs. Op 14 februari nam Christophe de Margerie (55) de fakkel over van Thierry Desmarest aan het hoofd van de Franse energiereus Total, het vierde grootste oliebedrijf ter wereld en het grootste bedrijf uit de eurozone. Total België, het vroegere Petrofina, is nog altijd een van de grootste Belgische bedrijven met onder meer petrochemische vestigingen in Antwerpen en Feluy.
Was Desmarest een koele redenaar, dan leeft Christophe de Margerie met het hart op de tong. Hij lacht, eet, drinkt, provoceert, maakt grappen, wordt kwaad en heeft een hoge emotionele intelligentie. De cultuurschok is dus groot, maar De Margerie zal de boude strategie van Total niet overhoop halen. “De Margerie is op de eerste plaats een diplomaat. Hij verstaat de kunst om met de olielanden te onderhandelen. En dat is precies wat Total nodig heeft,” zegt Antoine Leurent, analist van KBC Securities, die Total vanuit Parijs volgt.
Total en andere grote private oliemaatschappijen vechten een verloren strijd. Hun grootste kopzorg is de opgepompte olie tijdig te vervangen. Total kan nog twaalf jaar verder met de bewezen reserves in portefeuille en wil de komende jaren de productie jaarlijks met 4 % opvoeren. De Margerie moet dus nog dwingender op zoek naar olie. Total kan niet terugvallen op Franse reserves en is veroordeeld om het zwarte goud op meer exotische plaatsen te zoeken: in het Midden-Oosten, Afrika of Venezuela.
De jongste jaren ontpopte Total zich tot de stoutmoedigste van de westerse oliemajors, maar dat maakt het bedrijf ook kwetsbaarder voor het opkomende grondstoffennationalisme. Die trend inspireert de olierijke landen om de beste velden voor zichzelf te reserveren of de buitenlandse bedrijven meer te belasten.
De methode-de Margerie moet garant staan om Totals overzeese belangen te verdedigen. Zijn aanpak is gebouwd op het smeden van persoonlijke relaties, wat hij als geen ander kan. In elke Arabische hoofdstad noemen ze Big Moustache bij de voornaam. Christophe kan zich verplaatsen in de positie van zijn gesprekspartner, in plaats van te redeneren vanuit westerse belangen. De emirs kennen hem beter dan het Franse publiek. De Margerie leest de boekskes, maar figureert er niet graag in. Hij kijkt graag naar de Franse versie van Idool en is een verzamelaar van zeldzame whiskyflessen.
Als Totalchef van het Midden-Oosten veegde De Margerie in 1997 zijn voeten aan de Amerikaanse oproep tot een boycot van Iran. Hij sloot een deal en plantte de Franse vlag op grote Iraanse reserves van South Pars. VN-sancties torpedeerden een andere, al getekende transactie met Irak in de jaren negentig. De Margerie wil ook vandaag deals met Iran sluiten, tot grote woede van de Amerikanen, die Iran willen isoleren in een poging om de nucleaire ambities van het land te temperen.
De Margerie is geen kind van l’école des mines, de kweekvijver van Franse would-be oliebaronnen, maar een man van de loopgraven die perfect past bij Total. De boutade wil dat Exxon draait om systemen, BP om deals en Total om relaties. Voor De Margerie heeft de huidige oliecrisis niets te maken met opdrogende oliereserves, maar met falende internationale relaties en de beperkte toegang tot de nationale reserves in het Midden-Oosten. Hij gelooft niet dat de industrie op termijn 120 miljoen vaten per dag kan oppompen die nodig zijn om de groeiende oliedorst van de wereld te lessen.
Onbesproken is De Margerie niet. Een Franse rechter onderzoekt of Total smeergeld betaalde in vroegere Iraanse deals. De Margerie is ook het voorwerp van een Frans onderzoek in het Iraakse olie-voor-voedsel-schandaal. Er zijn nog geen beschuldigingen geuit en De Margerie ontkent iets fout gedaan te hebben. Thierry Desmarest, die doorschuift naar de stoel van voorzitter van de raad van bestuur, bevestigde meteen het vertrouwen in De Margerie toen de storm losbrak. Intussen moet Total zich voor de strafrechter verantwoorden voor de ramp met de olietanker Erika voor de kust van Bretagne in 1999.
De koning van het zwarte goud had ook koning van het bubbelende goud kunnen worden. Zijn moeder Colette is de dochter van Pierre Taittinger, stichter van champagnehuis Taittinger. “Ik heb het nooit overwogen om bij Taittinger aan de slag te gaan. Het is moeilijk om merde te zeggen tegen een oom. Al zeg ik ook nooit merde tegen Desmarest,” zei De Margerie. In 1974 stapte hij aan boord bij Total. Hij leerde het vak bij de financiële dienst. Big Moustache dacht aan opstappen, maar Serge Tchuruk, de toenmalige topman van Total, hield hem aan boord en lanceerde zijn carrière. In 2002 werd hij hoofd van de divisie Exploratie en Productie, de onmisbare tussenstop naar de hoogste verdieping.
Bij Total geloven ze dat de olieproductie piekt in 2025 of misschien al vanaf 2020. De stempel die De Margerie kan drukken op Total is niet meer louter in zwarte inkt gedrenkt: hij wil inzetten op drie alternatieve pistes: steenkool, biomassa én kernenergie. “We beschouwen de energievoorziening niet alleen als een manier om geld te verdienen, maar ook als een verantwoordelijkheid tegenover de consument. In dat licht zullen we op een dag zeker deel uitmaken van het nucleaire avontuur,” zei De Margerie vorige week aan de Financial Times. Mocht de fusie tussen Gaz de France en Suez alsnog afketsen, dan is Suez misschien een aantrekkelijke prooi voor Total. Beide hebben al een gemeenschappelijke aandeelhouder: Albert Frère, die het overigens best kan vinden met Big Moustache.
christophe de margerie
l De nieuwe topman van Total.
l Op de eerste plaats een diplomaat.
l Telg van champagnehuis Taittinger.
l Goede kennis van Albert Frère.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier