De beuk eruit

Vlaams minister van Leefmilieu Vera Dua wil nog deze maand het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) inkleuren. Volgens de Vlaamse bosbouwers stuurt Dua aan op een verkapte nationalisering van de privé-bossen. Ze vrezen voor hun voortbestaan.

“Kap twee derde van het huidige bosareaal en je realiseert de doelstellingen van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen.” Michel de Broqueville lacht cynisch, maar is de wanhoop nabij.

De voorzitter van het Vlaams Overleg Ruimtelijke Ordening en Huisvesting (VLORO) vreest dat de invulling van het decreet op het natuurbehoud en van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) het einde van de privé-bosbouw in Vlaanderen betekent. Uit de plannen van het kabinet blijkt immers dat minister van Leefmilieu Vera Dua (Agalev) het huidige bosareaal wil inkleuren in het Vlaams Ecologisch Netwerk(VEN) van 125.000 hectare. In dit soort natuurgebied mogen volgens de wetgever geen activiteiten plaatsvinden. De Broqueville: “Zo’n uitvoeringsbesluit doet onze sector de das om. In het VEN primeert immers de natuur. Elke economische exploitatie van het bos is uitgesloten.”

Daarnaast voorziet het decreet op het natuurbehoud een Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk(IVON) van 150.000 hectare om alle stukjes natuur in Vlaanderen beter op elkaar te laten aansluiten, zodat planten en dieren meer plaats krijgen om zich te ontwikkelen: de zogenaamde groene corridors. In dit type van natuurgebied mogen wél bepaalde activiteiten – zoals landbouw, bosbouw en recreatie – worden uitgevoerd, zolang ze de natuur niet schaden.

Het RSV moet deze VEN en IVON nu concreet invullen. “Maar het beleidsplan is gebaseerd op foutieve informatie,” zegt VLORO-secretaris Marc Dillen, tevens secretaris-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB): “Het RSV is gebaseerd op oude gewestplannen, waarvan iedereen weet dat ze niet kloppen. Het plan gaat ervan uit dat ons gewest slechts 43.000 hectare bos rijk is. Luchtfoto’s en papieren van de dienst Plattelandsontwikkeling bewijzen echter dat Vlaanderen niet minder dan 142.000 hectare bos telt. Als de overheid haar objectief van 53.000 hectare bos wil bereiken, volstaat het dus om 99.000 hectare te kappen.”

Ook stelt het VLORO zich de vraag waar de overheid een economisch maagdelijk VEN van 125.000 hectare zal vinden. Dillen: “Bijna 80% van het niet-stedelijke gebied in Vlaanderen bestaat uit landbouwzone, dat is 750.000 hectare. De verleiding zal dan ook groot zijn om het VEN af te bakenen in de resterende 200.000 hectare bestaande natuurgebieden. Aangezien de meeste bossen in deze categorie liggen, dreigen zij onder het VEN te vallen. Dat betekent dat recreatie en bosexploitatie – waartoe ook het kweken van kerstbomen behoort – plaats moeten ruimen voor heide, moeras en veen. De VEN-bossen zullen verwilderen en hun economische waarde verliezen.”

Maar de huidige

meerderheid in de Vlaamse regering ziet dat anders. Volgens de groenen staat privé-exploitatie haaks op een ecologisch beleid (zie kader: Maak haast). “Niets is minder waar,” repliceert De Broqueville. “De eigenaars hebben alle belang bij de instandhouding van het bos. Daarom beheren wij de bossen als een goed huisvader. Dankzij onze investeringen groeide het privé-areaal in Vlaanderen na de tweede wereldoorlog van 110.000 naar 142.000 hectare. Maar als de overheid ons nu in het strakke keurslijf van het VEN stopt en ons verbiedt nieuwe aanplantingen te doen, moeten wij onze activiteiten hier staken. Zo hoopt de overheid op termijn goedkoop onze gronden te kunnen kopen en toe te voegen aan haar patrimonium. Verkapte nationalisering is het. Bovendien druist de inkleuring van de privé-bossen in het VEN in tegen het regeerakkoord, dat overheidsinitiatieven pas toelaat wanneer de privé-sector achterwege blijft.”

“Het huidige natuurbeleid gaat een flinke duit kosten,” bevestigt Hendrik Struyckers van het Algemeen Eigenaars Syndicaat, tevens lid van het VLORO: “Totnogtoe konden we de Vlaamse bossen grotendeels exploiteren zonder tussenkomst van de overheid. In het VEN zal dat gebeuren via gesubsidieerde vzw’s of de administratie zelf. In beide gevallen stijgt de rekening voor de belastingbetaler.”

Omdat in de VEN-bossen geen exploitatie meer is toegelaten, verdwijnen de inkomsten uit de houtproductie. Struyckers: “Het belemmeren van de normale bosexploitatie werkt remmend op de privé-investeerders. In het verleden hebben die altijd inspanningen geleverd om hun domeinen in stand te houden en zelfs uit te breiden. Het Vlaamse bos zal met andere woorden verloederen. Naar verwachting zal de marktwaarde zakken van 400.000 naar 150.000 frank per hectare. Met een privé-patrimonium van zo’n 100.000 hectare VEN-bossen betekent dit voor de huidige eigenaars een nettoverlies van 25 miljard frank.”

Om dit euvel

op te lossen pleit het VLORO ervoor de privé-bossen in het IVON te plaatsen. Dillen: “In dit gebied zijn landelijke functies, zoals exploitatie, wel toegelaten. Bovendien kan de overheid stimulerende maatregelen nemen om het ecologische karakter te bevorderen. Ze zouden inheemse beplantingen kunnen subsidiëren of houtvesters vrijstellen van successierechten. De investering in bossen loopt immers over generaties heen.”

Helemaal nieuw is die idee niet. Onlangs gaf de Administratie Natuur en Landbouw (Aminal) instructies aan de provinciale ambtenaren om de privé-bossen zoveel mogelijk in de IVON-gebieden te leggen. De Broqueville: “Dat is zeer verheugend, maar enige rechtszekerheid hebben wij nog altijd niet. Daarom pleiten wij voor een aanpassing van het decreet natuurbehoud.” Maar zo ver wil Jan Spaes, voorzitter van de Vlaamse Hoge Bosraad, niet gaan. Hij gelooft meer in billijke uitvoeringsbesluiten: “De overheid moet de beperkingen voor exploitatie van bossen in het VEN duidelijk omschrijven en inkomensverliezen voor particuliere houtvesters compenseren.”

BOSEXPLOITATIE IN VLAANDEREN Goed voor een jaarlijkse omzet van meer dan 600 miljoen frank.

eric pompen