Vlaanderen kampt met een tekort aan verwerkingscapaciteit voor het restafval van bedrijven. Een recente wetswijziging in Wallonië maakt het probleem nog groter.
“In de 13 jaar dat ik in deze sector werk, hebben we nooit afval gestort in Wallonië. Het laatste halfjaar wel”, schetst Wim Geens, managing director bij Renewi Belgium. Het bedrijf, vorig jaar ontstaan uit de fusie van Van Gansewinkel en Shanks, zit net als andere sectorgenoten met de handen in het haar. “Voor onze industriële klanten is er geen probleem. Maar sommige kleinere afvalophalers laten doorgaans een deel van hun tonnages door ons verwerken. Die moeten we nu soms weigeren. Op jaarbasis hebben we in Vlaanderen 150.000 tot 200.000 ton bedrijfsafval waarvoor we geen oplossing hebben.”
Dat vertaalt zich in hogere kosten. Voor de opslag, voor extra controles om het verhoogde brandrisico af te dekken, en voor de hogere tarieven om het afval uiteindelijk te verwerken. “We waarschuwen hier al jaren voor, maar OVAM en de Vlaamse overheid blijven zweren bij zelfvoorziening: al het afval dat in Vlaanderen vrijkomt, moet bij voorkeur ook hier worden verwerkt.”
Bij OVAM wijst woordvoerder Jan Verheyen erop dat elk jaar rond deze periode een aantal afvalverbrandingsinstallaties sluiten voor onderhoud, waardoor er een overschot is, “al is het dit jaar groter dan andere jaren”. Daarvoor zijn een aantal redenen. De aantrekkende economie zorgt voor een lichte stijging van het primaire bedrijfsafval. Daarbovenop komt nieuwe Waalse regelgeving. Wallonië heeft de heffingen om afval te storten verhoogd. Daardoor gaat er meer Waals afval naar de verbrandingsinstallaties.
“Ook Wallonië kampt met een afvaloverschot”, vervolgt Geens. Hij schat dat het totaal voor België oploopt tot 300.000 ton, al zijn daar volgens OVAM geen precieze cijfers over. Het bedrijfsafval daalt al jaren: van 20,1 miljoen ton in 2005 naar 13,9 miljoen ton in 2014. Ongeveer een miljoen ton daarvan is gemengd afval, dat wellicht nog beter kan worden uitgesorteerd. Dat zal ook moeten, want Vlaanderen wil tegen 2022 de hoeveelheid bedrijfsafval met 15 procent verminderen. Daarom moeten bedrijven sinds enkele weken ook harde kunststoffen selectief inzamelen.
Geen stimulansen
“We zijn het slachtoffer van een beleid dat de jongste tien jaar te weinig stimulansen voor investeringen heeft gegeven”, vindt Werner Annaert, algemeen directeur van Go4Circle, de bedrijfsfederatie van de circulaire economie. “Als er een verplicht percentage recyclaat in bepaalde producten moet, dan komt er meer vraag naar onze recyclagematerialen, en moeten we minder verbranden. Dat zien we jammer genoeg niet gebeuren. Tegelijkertijd ontraadt de Vlaamse overheid investeringen in nieuwe verbrandingscapaciteit, en zien we installaties sluiten.”
“Er gebeuren ook te weinig controles”, vindt Geens. “Op het sorteren aan de bron, maar ook op waar het afval naartoe gaat. Nu vinden tonnen afval hun eigen weg, maar niet zoals de wetgever dat heeft bedoeld. We zullen moeten inzetten op beter sorteren en export.”
OVAM mikt intussen op een mix van maatregelen. “Op korte termijn willen we de tijdelijke opslag bij een aantal bedrijven activeren, wat afwijkingen toestaan om te kunnen storten en de exportvergunningen in een aantal dossiers reactiveren. Daarnaast komt eind volgend jaar de verbrandingsinstallatie van Bionerga in Beringen in gebruik: die is goed voor 200.000 ton, dubbel zo groot als degene die in Houthalen wordt gesloten. Ten slotte willen we, samen met de sector, nog meer inzetten op selectieve inzameling, recyclage en circulaire economie.”
