Daar komt het nieuwe Microsoft

Met Office 365 en de cloud timmert Microsoft-CEO Satya Nadella aan een imperium dat nog glansrijker wordt dan het koninkrijk van Bill Gates op de pc.

Amper twee jaar geleden zat Microsoft in het verdomhoekje. Pc’s bleven op de schappen staan. iOS en Android met hun tablets en smartphones hadden hun rol overgenomen. Apps en html5-browsers tartten Windows, dat in 2014 ruim 670 miljoen dollar minder omzet binnenbracht, een daling met bijna 4 procent. De overname van Nokia Devices & Services was geen hulp. Intussen rukten onlinespelers zoals Salesforce, Amazon en Google op in de bedrijfsomgeving. Na Oracle, SAP en consorten, had Microsoft er stevige concurrentie bij.

En kijk nu. Dezelfde gebruiker die Microsoft links liet liggen voor tablets en smartphones, stuwt de gigant nu naar een hernieuwd monopolie in bedrijfsomgevingen. De reden is Microsoft Office. In 2012 claimde Microsoft dat zijn Office meer dan een miljard gebruikers had, terwijl Gartner sprak van een marktaandeel van 90 procent bij grote bedrijven. Die dominantie van Office op de pc zet Microsoft nu met Office 365 (de cloudversie van onder meer Word, Excel, Outlook en PowerPoint) in hoog tempo over naar de cloud. Niet enkel op zijn eigen Windows-platform, maar evengoed op iOS of Android – een doelbewuste strategiebreuk van CEO Satya Nadella. Vorige maand claimde Nadella voor Office 365 een groei van 45 procent in bedrijfsgebruikers, jaar-op-jaar, met bovendien 59 procent meer opbrengsten. Dat laat zien dat almaar meer gebruikers intekenen op de high-endabonnementen op Office 365, die nu tot 34,4 euro per maand per gebruiker gaan (plus btw). Liefst 70 procent van de contracthernieuwingen voor Office in grote bedrijven is voor de cloudversie, zei Nadella.

Google is geen partij meer

Even had het erop geleken dat Google Docs, het huidige Google Apps for Work, de rol van Office als Zwitsers zakmes ‘in de cloud’ zou overnemen. Google nam met Docs in 2006 een vroege start en won aanhang in scholen en kleine ondernemingen, onder meer dankzij Gmail en in het algemeen door zijn lage prijs. Maar de groei is eruit. Google-holding Alphabet rapporteert niet over Google Apps for Work, maar een recent onderzoek van het beveiligingsbedrijf Bitglass leert dat 61 procent van de ondervraagde Amerikaanse organisaties Office 365 in gebruik heeft of plannen heeft om dat te doen, een stijging met 16 procentpunt in één jaar. Het aantal organisaties met Google Apps (of plannen daarvoor) viel terug van 29 naar 26 procent. Google België wou ons geen reactie geven op dat rapport.

“Bedrijven hebben maar twee keuzes: Google of Microsoft. De jongste drie jaar heb ik Google niet één keer weten winnen”, zegt Marc Dries, managing director van het Antwerpse Spikes, een Microsoft-partner. “Microsoft trekt de lijn door, van e-mail in de cloud over Office naar klantenbeheer. Werknemers kennen de interface. Het is een uitgekiende strategie en ze werkt”, zegt Danielle Jacobs, directeur van Beltug, de Belgische vereniging van ICT-managers. “Als je meerdere aanbieders in huis haalt, heb je meer complexiteit. Microsoft is de conservatieve, voor de hand liggende keuze en er zijn heel veel partners bij wie je terechtkan.”

Cloudpartners profiteren mee

Het partnerkanaal van Microsoft voor Office 365 groeide in het voorbije kwartaal met 25 procent tot bijna 90.000, zei Nadella in juli aan analisten. Het is onvergelijkbaar veel sterker dan dat van Google, zeker in België, ook al zitten de partners van Microsoft met de moeilijke omschakeling van een bedrijfsmodel rond de verkoop van licenties, hardware en support naar een model van recurrente abonnementsinkomsten voor diensten in de cloud. Wie de sprong waagt, wint. Spikes, dat zich van in het begin in de samenwerkingssoftware van Microsoft in de cloud heeft gespecialiseerd, is volgens nog ongepubliceerde cijfers in drie jaar in België van 6,3 naar 8,7 miljoen euro omzet gegaan. “Onze courante bedrijfskasstroommarge is ruim 12 procent”, onderstreept Marc Dries. Volgens hem staan we nog maar aan het begin van de groei, nu Microsoft ook zijn bedrijfsbeheersoftware Dynamics naar de cloud brengt onder de noemer Dynamics 365.

ConXioN, de KMO Cloud Champion of the Year van Microsoft in de Belux, stoomt dit jaar door naar 11,5 miljoen euro omzet, een derde meer dan drie jaar geleden, volgens zaakvoerder Chris Debyser. Hij geeft toe dat je als cloud solution partner start met een lagere marge, vergeleken met vroeger. “Maar daar staan ook minder onkosten en verantwoordelijkheden tegenover omdat de toepassingen op de Azure-dienst van Microsoft in de cloud draaien”, mailt hij. “Je krijgt een doorgedreven facturatie- en leveringsplatform, met veel mogelijkheden voor upselling en crossselling.”

Uitbreiding naar telecom

Een voorbeeld van die upsellingmogelijkheden is Skype for Business. Dat zit in vrijwel alle formules van Office 365 en levert unified communications of UC in het jargon: onlinevideo, chat en vergaderen, perfect geïntegreerd met de contactendatabase. Op kousenvoeten palmt Microsoft zo de markt voor bedrijfstelefonie in. “Volgens onze laatste enquête heeft 60 procent van onze leden Microsoft Skype for Business voor unified communications. Er zijn alternatieven, maar hier speelt de bekendheid en de marketingmachine”, zegt Danielle Jacobs van Beltug. Microsofts bundeling van doorgedreven communicatiefaciliteiten met zijn dominante kantoorsoftware weegt op de historische communicatiespecialisten zoals Avaya, Alcatel-Lucent Enterprise, Unify of Mitel.

De ironie is dat operatoren zoals Proximus (voor kmo’s via Proximus SpearIT) en Telenet (via Telenet Business) nu mee de cloudtoepassingen van Microsoft distribueren en op die manier een concurrent groot maken.

Er is nog een andere ironie. Microsoft hield vrijwel niets over aan zijn 7,9 miljard dollar dure overname van Nokia Devices, behalve dan 8,1 miljard dollar aan brutoverliezen door afschrijvingen op goodwill en vaste activa in de periode 2015-2016. In het eerste kwartaal van 2016 had Windows nog een marktaandeel van 0,7 procent in smartphones volgens Gartner, tegen 84,1 procent voor Android. Maar wat blijkt? Het beheer van die smartphones gebeurt bij bedrijven steeds meer met Intune, een clouddienst van Microsoft die ook pc’s en apps beheert en afzonderlijk of als onderdeel van de Enterprise Mobility Suite kan worden gekocht. “Twee jaar geleden kwam Intune nauwelijks voor in ons onderzoek naar het beheer van mobiele toestellen, een enorme groeimarkt met het onderscheid tussen privé- en bedrijfsgebruik, beveiliging en zo meer. Vorig jaar was er al een sterke groei en vandaag valt de naam opvallend vaak”, zegt Jacobs. Volgens Nadella is het aantal bedrijven met Enterprise Mobility Solutions van Microsoft in een jaar bijna verdubbeld tot 33.000. Dat geeft hun onder meer eenmalige aanmelding in de cloud, waardoor Microsoft de poort naar hun toepassingen in handen neemt. “Je krijgt een grote lock-in voor alles wat volgt”, zegt Dries. “Lock-in was een terugkerende bekommernis op onze recente rondetafel over problemen met Azure, het cloudplatform van Microsoft”, beaamt Jacobs. “Hoe geraak je er ooit weer vanaf?”

Microsoft ziet alles

Zij is niet te spreken over de actieve steun van Microsoft aan BSA, een belangenvereniging van softwareproducenten die op een agressieve manier gebruikers herinnert aan hun plicht stipt hun licenties te betalen. Dat is een domein waar het cloudmodel grote voordelen heeft voor de leveranciers.

“Niets wordt nog over het hoofd gezien. Het is een apothekersrekening. Elke dienst die je activeert, wordt betaald. Het is ‘pay as you go’“, zegt de ICT-directeur van een groot Vlaams bedrijf. Hij wijst erop dat bedrijven nu kunnen besparen door de oude versie van hun software langer te gebruiken en minder snel te upgraden. Dat is moeilijk tot onmogelijk met cloudversies, waar klanten in principe altijd automatisch de nieuwste versie gebruiken (en betalen). Hij verwacht ook dat de gebruikers uiteindelijk op cloudversies zullen moeten overschakelen, gewoon omdat de producenten nieuwe faciliteiten enkel nog in hun cloudversies zullen stoppen.

Microsoft-baas Nadella rekent op 20 miljard dollar aan inkomsten uit de cloud in het boekjaar 2020, tegen 12 miljard dollar op jaarbasis nu (Microsofts boekjaar eindigt op 30 juni).

Hij is niet de enige met hoge verwachtingen. IDC ziet de informaticabestedingen voor de publieke clouddiensten (infrastructuur, software, ontwikkelingsplatformen) over de periode 2016-2020 met ruim 20 procent per jaar groeien tot 195 miljard dollar, tegen 96,5 miljard voor 2016.

Het cloudsucces is een godsgeschenk voor Microsoft. Daardoor kan het de structurele achteruitgang van Windows opvangen. Windows loopt mee met de pc-verkopen. Volgens Gartner daalden die in het tweede kwartaal van 2016 nog maar eens met 5,2 procent, de zevende achteruitgang op rij. Toch verhoogde Microsoft zijn inkomsten uit pc-licenties in het kwartaal met 11 procent, door meer duurdere licenties in de mix.

Windows krimpt Windows 10, waarnaar je tot 29 juli gratis kon updaten, stond tegen dan op meer dan 350 miljoen pc’s. Dat record in één jaar werd mede mogelijk gemaakt door een uitzonderlijk agressieve en vaak irriterende aansporingscampagne. Die campagne toont dat Microsoft onder Nadella commercieel zeker niet minder agressief is dan onder zijn voorganger Steve Ballmer. Vorige week nog trok Microsoft onder protest een plan in om bedrijven min of meer te dwingen hun pc-park te vernieuwen door ondersteuning voor oudere pc’s onder Windows 7 vroegtijdig te beëindigen.

De vraag is wel of die gebruikers hun pc’s nog zo snel als vroeger vrijwillig zullen vervangen, nu de eigenlijke vernieuwing in de cloud gebeurt en het almaar minder uitmaakt welk besturingssysteem ze lokaal draaien. Windows 10 was daarom, zoals Microsoft in zijn jongste prospectus schrijft, “een transformerend moment, nu we van een besturingssysteem op een pc evolueren naar een dienst die het volledige gamma van toestellen kan aandrijven”.

De concurrentie van Android draait die strategie de nek om. Microsoft verkocht vorig jaar 13,8 miljoen Lumia-mobieltjes. Zelfs Mary Jo Foley, de Microsoft-experte van ZDNet, dumpte in april haar Windows Phone. Enkel de Surface-tablet-pc steeg nog 13 procent in omzet in de ‘Toestellen’-divisie van Microsoft, tot 4,2 miljard dollar.

“Een afkalving van de kerninkomsten van Microsoft uit zijn Windows-business lijkt onvermijdelijk nu de consumenten hun voorkeur verleggen naar mobieltjes”, menen de analisten van JP Morgan. “Maar wij denken dat Microsoft zal domineren in grote bedrijven en zal profiteren van zijn brede gamma cloudoplossingen. Het bedrijvensegment tekent nu voor meer dan de helft van de totale omzet en het is winstgevender dan de consumentenbusiness.”

Logisch dat JP Morgan bij zijn neutraal advies over Microsoft blijft.

Bruno Leijnse

Ironisch genoeg verdelen Proximus en Telenet Office 365, dat hun omzet zal ondermijnen.