Brazilië.
“De Braziliaanse binnenlandse economie is nooit in de problemen geraakt. De sambacrisis die in januari 1999 begon, was puur het gevolg van speculatie tegen Brazilië. Maar eens de speculanten merkten dat de economie standhield, gaven ze het op. Brazilië heeft veel respect gewonnen,” zegt Andres von Dessauer, nog even de KBC-vertegenwoordiger in São Paulo tot de bank over enkele weken haar Braziliaanse kantoor sluit. Hij voegt er wat patriottisch aan toe: “Brazilië zal altijd een laatste dam opwerpen tegen een wassende wereldcrisis.”
In elk geval is de comeback van de Braziliaanse economie na de real-crisis van begin 1999 op zijn minst opmerkelijk te noemen. Nogal wat analisten hadden verwacht dat na de forse devaluatie van de real een woekerende inflatie en torenhoge interestvoeten de strop nog harder zouden aanhalen. Brazilië leek de volgende domino die omviel in een sputterende wereldeconomie. Maar kijk, Brazilië is niet gecrasht, de munt stabiliseerde rond 1,78 real voor een dollar – vóór de crisis kostte een dollar 1,2 real, op het hoogtepunt van de crisis 2,2 real. De kortetermijninterest is teruggezakt van 45% naar 19%, de inflatie schommelt nu rond de 9% en de Braziliaanse economie kromp zelfs niet in 1999. Ze groeide met 0,8%, al was dat vooral te danken aan een uitzonderlijk goed landbouwjaar. In de tweede helft van 1999 veerden ook de industrie en de diensten weer op. Januari van dit jaar was de eerste maand sinds de crisis die een positieve nettojobcreatie kende.
“We mogen 2% tot 4% groei verwachten. Voor het eerst zullen niet binnenlandse maar buitenlandse factoren bepalen of het eerder 2% dan wel 4% wordt. Ik denk daarbij vooral aan het rentebeleid van Fed-voorzitter Alan Greenspan en de evolutie van de olieprijzen,” zegt John Arnstein, de vertegenwoordiger van Fortis Bank in Brazilië.
Dat de devaluatie van de real de Braziliaanse economie een zetje in de rug gaf, is duidelijk, maar John Arnstein heeft ook een meer structurele verklaring voor de veerkracht van de jonge economie. “De cultuur van inflatie is dood. Het gevecht duurde na de crisis drie maanden, maar wie zijn prijzen durfde te verhogen is door de consument afgestraft. Brazilianen beginnen zelfs hun budget te plannen en te denken op langere termijn. Gevaarlijk zijn wel de stijgende olieprijzen. Zij kunnen het herstel een pad in de korf zetten door de inflatie en de reële interestvoeten hoog te houden.”
In elk geval lokte de herwonnen rust een nieuwe investeringsgolf uit. Latijns-Amerika is voor buitenlandse investeerders momenteel de place to invest, meer dan Azië. In 1999 vloeide voor 31 miljard dollar kapitaal naar Brazilië, alleen China deed beter. Andres von Dessauer: “Brazilië kent na de koffie-, industrialisatie- en schulden- boom nu een stabilisatie- boom.”
Yves Lapere, de vertegenwoordiger van Export Vlaanderen in Sao Paulo, stelt ook de hernieuwde interesse voor Brazilië vast. Terechte interesse: “Pakweg een derde van de 160 miljoen inwoners heeft koopkracht. Dat is de nieuwe consumerende middenklasse. Zij spartelde de crisis goed door. Daalde de uitvoer van Belgie naar Brazilië door de crisis met 20%, dan herstelt de uitvoer zich dit jaar met 10% tot 24 miljard frank.”
Dat komt omdat Brazilië ook intern wat orde op zaken heeft gesteld. Het parlement keurde een wet goed van fiscale verantwoordelijkheid die de overheidsuitgaven aan banden legt. Wel kampt de sociale zekerheid nog met een groot deficit, hoofdzakelijk door te veel voor de gegoede klassen te zorgen. Brazilië kent de tweede grootste inkomensongelijkheid in de wereld. Grote hervormigen staan echter niet op de agenda. Andres von Dessauer: “Het parlement is ingedommeld. Alleen een crisis slaagt erin hervormingen los te wrikken.”
Misschien kan zuiderbuur Argentinië voor nieuwe onrust zorgen. Argentinië koppelde de munt aan de dollar maar de dure Amerikaanse munt verstikt de Argentijnse economie langzaam maar zeker. Een resem Argentijnse bedrijven trok al de Braziliaanse grens over op zoek naar lagere kosten. Breekt Argentinië en laat het de munt zweven, dan vragen analisten zich af of Brazilië al stevig genoeg op de benen staat om ook onrust binnen Mercosur – de Zuid-Amerikaanse vrijhandelszone – de baas te kunnen.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier