Controle en commercie

Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel ( PRL) wil dat ons land een voortrekkersrol speelt in de wederopbouw van Congo. Hij mist echter geloofwaardigheid zolang de mist rond een aantal dossiers niet optrekt: over de betrokkenheid – al dan niet – van Antwerpse diamantairs, Belgische ertsenhandelaars of ‘avonturiers’ bij verdorven praktijken in Centraal-Afrika. Koppen als Anvers, capitale du traffic angolais, schaden de internationale faam van Antwerpen, Vlaanderen en België.

Volgens Le Soir van 23 april 2001 bestempelde de Belgische Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid (ADIV) Antwerpen al in de herfst van vorig jaar als dé draaischijf voor ruwe diamant van de Angolese rebellenbeweging Unita. Tegen die beweging hadden de Verenigde Naties midden 1998 een embargo afgekondigd. Het is de hoogste tijd dat justitie en de regering- Verhofstadt duidelijkheid scheppen: ofwel zijn de door ADIV genoemde individuen fout, ofwel zijn ze dat niet.

George Forrest, eveneens genoemd in het ADIV-rapport, kreeg vorig jaar (na een eerste weigering, uiteindelijk toch) dekking van de Delcredere-dienst voor een investering in Congo. Komt dit project Congo ten goede, of vooral de buitenlandse partners? Politici, die anders zo gretig inspelen op sensatiezucht wanneer het Congo/Zaïre betreft, stelden geen vragen.

Men hoort het niet graag en zal het liever tegenspreken, maar feit is dat België in de jaren negentig zijn internationale geloofwaardigheid als kenner van Midden-Afrika verloor. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Willy Claes ( SP) pochte dat “geen enkele beslissing betreffende Zaïre mogelijk is, zonder dat Washington en Parijs Brussel om advies vragen”. Onzorgvuldig gedaas rond het Zaïre-dossier ondermijnde niet alleen deze unieke troef van de Belgische diplomatie, erger was dat Washington – zonder kennis van de regio – nefaste politieke beslissingen nam. Met catastrofale gevolgen voor heel Midden-Afrika.

Wie opwerpt dat België te klein is om invloed uit te oefenen, moet consequent de rol van Louis Michel en de speciale Afrika-gezant Réginald Moreels ter discussie stellen. Maar België kan wel degelijk gewicht in de schaal leggen, áls men ophoudt rond Midden-Afrika ‘tropisch spektakel’ te verkopen.

Teloorgang van de staatsstructuur en dus politieke chaos zijn de oorzaken van de tragedie in Afrika. Terecht stelt de Namibian National Society For Human Rights dat “diamant niet aan de basis ligt van conflicten in Afrika.” Wapens, daar gaat het om. “Wapens die worden geproduceerd en verkocht door dezelfde personen die schuilgaan achter de campagne tegen bloeddiamanten,” zegt de Namibische mensenrechtenorganisatie (zie blz. 23). Het ADIV-rapport verwijst echter ook naar “de belangrijke rol van Belgen in wapentrafieken voor Unita.” Waarvan akte. Wanneer worden de schuldigen aan justitie uitgeleverd?

De campagne tegen Antwerpen draait de goegemeente een rad voor de ogen. Oorsprongcertificaten voor diamant houden geen oorlogen tegen, net zo min als economische embargo’s dat doen. Dat sancties niet werken, gaf de Verenigde Naties vorige week impliciet toe door Kroll Associates, een privé-consultingfirma, met een onderzoek naar de diamanthandel van Unita te gelasten.

Erik Bruyland