CONCURREREN MET PROPERE DIAMANT

Premier Guy Verhofstadt (VLD) beval een onderzoek naar de omstandigheden waarbij een Antwerps-Indiase topdiamantair een hartaanval kreeg. Tot grote woede van de Hoge Raad voor Diamant (HRD) en de Indiase gemeenschap ging de huiszoeking na het incident gewoon verder. Een dergelijke Ramboaanpak is natuurlijk verkeerd, maar de ultrasnelle tussenkomst van de premier was evenzeer buiten proportie. Het is ondenkbaar dat de eerste minister zou interveniëren telkens er in een gerechtelijk onderzoek sprake is van buitensporig geweld. Het harde optreden van het gerecht in de diamantwijk wordt in verband gebracht met politieke druk op andere dossiers. Enkele moedige onderzoeksrechters hebben genoeg van de politieke bevoogding en zijn wellicht daarom overijverig te werk gegaan – wat te betreuren valt. Deze rechtsdienaars laten zich echter niet langer afremmen. Op de valreep van de verjaring wordt het fraudeproces rond de Bank Max Fischer geactiveerd, ook in de Monstreyaffaire komt beweging. En zo hoort het.

Zagen de speurders met hun invallen in de diamantwijk een tak af van de boom waarop de Belgische en Vlaamse economie steunt? Neen. De diamantsector staat voor 30.000 banen en 1,5 % van het bruto binnenlands product. Dat is niet niks. Antwerpen komt inderdaad als wereldcentrum voor de diamanthandel steeds meer onder druk van concurrenten die het niet zo nauw nemen met transparantie, zoals Dubai, Mumbai en Tel Aviv. Toch is meer transparantie in een sector die decennialang achter gesloten deuren zaken deed, de enige mogelijkheid om de unieke positie van Antwerpen te versterken. Precies hier kan Antwerpen zich onderscheiden.

Diamant staat voor 8 % van de Vlaamse export. Om ons marktaandeel te behouden en op te voeren, heeft Antwerpen geen andere keuze dan zich op te werken tot een centrum van uitmuntendheid, waar betere bank- en verzekeringsdiensten, snelle en efficiënte logistiek, veiligheid en stabiliteit, zowel politiek als professioneel, de troefkaarten zijn.

Zeker, ook bonafide bedrijven zoeken in een wereldwijde concurrentieslag fiscale optimalisatie. Tegen vijftig jaar belastingvrijstelling in Dubai en lage lonen kunnen we niet op, maar uitstraling en goede faam zijn voor diamantbedrijven even essentieel. De film Blood Diamond, met Leonardo DiCaprio in de hoofdrol, toont de kwetsbaarheid van de diamantwereld in New York, Londen, Parijs, Hongkong en Tokio voor malafide praktijken en oorlogsfinanciering.

De diamantsector heeft geen baat bij politici die warm en koud blazen. Toen onderzoekers van de Verenigde Naties in maart 2000 Antwerpen schandvlekten als een draaischijf voor bloeddiamanten, trilden onze politici mee met de publieke verontwaardiging. In de praktijk werd een aantal onderzoeken discreet afgeblokt.

Niemand staat boven de wet, speurders moeten kankers wegsnijden. De vernieuwde Hoge Raad voor Diamant probeert het verleden – want daar slaan die invallen op – achter zich te laten en ijvert voor propere diamant. In oktober werd een drastische wetgeving tegen witwaspraktijken ingevoerd. Tot 20 december kunnen diamantfirma’s tegen een belasting van 4,5 % hun diamantvoorraden naar actuele marktprijzen herwaarderen. Als die operatie een succes wordt, kan Antwerpen met een breder draagvlak en ruimere winstmarges dan Dubai of Tel Aviv de kritische massa hier houden.

Eric Bruyland