Combineer flexibele treintarieven met rekeningrijden

Een halflege trein kort voor de middag mag minder kosten. Zo geraakt hij misschien ooit vol.

De Nederlandse Spoorwegen willen op lokale treinen flexibele tarieven toepassen. De prijs voor een treinkaartje tijdens de spitsuren zou met 10 procent stijgen op voorwaarde dat in de daluren de prijs met 12 procent daalt. De Nederlandse staatssecretaris voor Mobiliteit Wilma Mansfeld (PvdA) hoopt op die manier het comfort van de reizigers te verhogen. Treinreizigers hoeven niet als sardientjes in een blik te zitten.

Ook de nieuwe spoorbaas Jo Cornu zit op het spoor van een gedifferentieerde tarievenpolitiek. Tijdens zijn nieuwjaarstoespraak liet hij daarover al een ballonnetje op. Voorlopig is het daarbij gebleven.

Nochtans is het verdedigbaar dat een zitje op de trein tijdens de spits – wegens schaarser – een hogere kostprijs heeft. Of omgekeerd: een halflege trein kort voor de middag mag gerust minder kosten. Zo geraakt hij misschien ooit vol. De wet van vraag en aanbod heet zoiets.

Maar om een aanpak met flexibele treintarieven te laten slagen zijn een aantal voorwaarden noodzakelijk. Wie betaalt voor een zitje, moet kunnen rekenen op een vrije stoel en een stipte trein. Het is een goed idee om de trein te profileren als een comfortabel alternatief voor de file, maar dan moet de NMBS dat ook waarmaken.

Het gevaar is dat zo’n flexibele tarievenpolitiek geïsoleerd gebeurt. Niet iedereen kan het tijdstip van zijn verplaatsing kiezen. Als morgen pendelaars meer moeten betalen voor hun treinticket, zouden ze wel eens naar de auto kunnen overstappen. Dat kan niet de bedoeling zijn.

Flexibele treintarieven hebben pas zin als ook voor het gebruik van de wegen verschillende tarieven gelden. Wie per se tijdens de ochtendspits naar Brussel wil rijden, zou daar meer voor moeten betalen. Daar is de discussie over rekeningrijden weer. Maar waarom zou de wet van vraag en aanbod ook niet mogen gelden voor het gebruik van de weginfrastructuur?