CHINA MOET DE SPELREGELS NALEVEN

Gaan we ons stilletjes door Peking laten opeten? Deelnemers aan de Belgische handelsmissie naar China zijn onder de indruk van de superlatieven die op hen afkomen, de skyline van Sjanghai imponeert. Terecht. Wat China in een kwarteeuw presteerde, kreeg geen enkel land eerder voor elkaar. Die machine is niet meer tegen te houden, laten we dus proactief samenwerken en streven naar win-win-situaties. De vraag die niemand luidop durft te stellen, is echter of Chinezen daar ook zo over denken? Of streven ze vooral naar absolute suprematie?

Een voorbeeld uit de privésector: verwikkeld in een slopend geschil met de Franse zuivelgigant Danone, fulmineert de Chinese minderheidspartner: “Hoe dan ook, Wahaha zal uiteindelijk triomferen!” Het gaat over een ruzie binnen de joint venture tussen Danone en het Chinese Wahaha (49 %). Hoe veel moeilijker moet samenwerken met Chinese overheidsbedrijven dan wel zijn?

De zogenaamde SOE (State Owned Enterprises) zijn doordrenkt van Leninistisch Corporatisme. Dat geldt zeker voor de 159 speerpunt-SOE’s, waarvan vorige week een afvaardiging rondtoerde in Vlaamse spitsbedrijven (zie blz. 54). Trends schotelde de delegatie een vragenlijst voor om inzicht te krijgen in de werking en ambities van deze spits-SOE’s. Er volgde een vriendelijke afwijzing: ” Please kindly understand.”

Sorry, we don’t! Als China’s belangrijkste staatsondernemingen met internationale ambities samenwerking zoeken, zijn ze uiteraard welkom. ” De wereld is vlak,” aldus een recente bestseller, maar dan graag volgens de spelregels van Wimbledon! In Wimbledon is het speelveld vlak voor alle deelnemers. En dat principe, plus open communicatie, zou steeds meer moeten gelden nu China een overnamekas van 225 miljard euro stijft waarmee staatsbedrijven, op zoek naar interessante spitsbedrijven, straks in Europa kunnen shoppen.

Om Trends te woord te staan, wees delegatieleider Guo Baomin uiteindelijk vier ‘Chinese vrijwilligers’ aan. Maar die geraakten niet verder dan voorgekauwde algemeenheden. Volgens Boamin functioneren SOE’s volgens ‘Socialistische Vrije Markt’-principes en kunnen de 159 spits-SOE’s tot 64 % beursgenoteerd zijn, “hoewel ze niet voor privatisering in aanmerking komen.” Hoezo? Wat Baomin verzwijgt, is dat er verschillende soorten aandelenpakketten bestaan en slechts een kleine fractie in buitenlandse handen kan komen. Het Chinese aandeelhouderssysteem zorgt er immers voor dat strategische SOE’s, niet eens halfzwanger van kapitalisme, door de Chinese Communistische Partij stevig verankerd blijven.

Bekeert Trends zich plots tot protectionisme? Verre van. We pleiten voor realisme, voor meer lef van westerse bedrijfsleiders en politici. Ze plooien soms naïef voor het Chinese, maar ook het Russische autoritaire kapitalisme en het petrodollargeweld uit het Midden-Oosten. In die opkomende economieën ontstaan gigantische obscure investeringsfondsen. Als we niet dezelfde transparantie eisen, dezelfde Wimbledonregels voor deze oorlogskassen, kunnen de nieuwe economische machten geruisloos evolueren naar gesloten nationalistische systemen. Op termijn zit daar gevaarlijke conflictstof ingebakken.

Erik Bruyland